Maliye Politikasının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkinliği: Türkiye Uygulaması

Yıl 2018, Sayı: 110, 125 - 156, 01.09.2018

Adil Akıncı Fazlı Yıldız

Öz

Devletin ekonomiye müdahale etmesi konusu iktisat literatüründe her dönem en başta gelen tartışma konularından birisi olmaktadır. 1929 Büyük Buhranı sonrasında J. M. Keynes’in görüşleri doğrultusunda devletin ekonomi içerisindeki rolüne yeni bir boyut getirilmiş ve ekonomik büyümenin sağlanmasında maliye politikasına aktif bir rol yüklenmiştir. Daha sonra, 1970’li yıllarda yaşanan petrol fiyatı şokları ve 1980’li yıllarda Avrupa’da uygulanan mali daralma politikaları sonucunda yaşanan gelişmeler, maliye politikasının etkinliği üzerine yeni tartışmaları beraberinde getirmiştir. 2008 yılına kadar ekonomi politikaları içerisindeki önemi geri planda kalan maliye politikası, ABD’de ortaya çıkan küresel krizle birlikte tekrar sorgulanmaya başlanmış ve küresel krizden çıkmak için yeniden maliye politikasına aktif rol yüklenmiştir. Çalışmada, zaman serisi analizi yöntemleriyle 2002:Q4-2014:Q4 dönemi baz alınarak Türkiye’de uygulanan maliye politikası uygulamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkinliği incelenmiştir. Çalışma sonucunda Türkiye’de uygulanan maliye politikasının ekonomik büyüme üzerinde etkin olduğu, mali politika araçlarından kamu harcamalarının, vergilere göre daha etkin politika aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Maliye Politikası, Ekonomik Büyüme, Johansen Eşbütünleşme Analizi, VAR Analizi.

EFFECTIVENESS OF FISCAL POLICY ON ECONOMIC GROWTH: AN APPLICATION IN TURKEY

Öz

The issue of government intervention in economy has always been one of the main subjects of discussion in economics. Following the 1929 Great Depression, a new dimension has been brought to the role of government in economy in line with the ideas of J. M. Keynes, and an active role has been given to fiscal policy in achieving the economic growth. Later on, the developments emerging as a result of the oil price shocks of 1970s and the fiscal contraction policies implemented in Europe in the 1980s have led to new debates on the effectiveness of the fiscal policy. Fiscal policy, which remained secondary in importance among the other economic policies until 2008, has become a matter of question with the economic crisis hitting the USA, and a vital importance has been attached to fiscal policy again in order to overcome the crisis. The study analyzes the effectiveness of fiscal policy practices implemented in Turkey on the economic growth on the basis of the period between 2002:Q4 and 2014:Q4 through the time-series analysis method. The findings of the study reveal that the fiscal policy implemented in Turkey is effective on economic growth, and the public expenditures used as a means of fiscal policy are more effective when compared to the compared to taxes

Anahtar Kelimeler

Fiscal Policy, Economic Growth, Johansen Cointegration Analysis, VAR Analysis.

Kaynakça

• Abdenour, Redouan and Tounsi, Said (2015), “Non-Linear Effects of Fiscal Policy on Economic Growth: Moroccan Case”, Munich Personal RePEc Archive, https://mpra. ub.uni-muenchen.de/69830/1/MPRA_paper_69830.pdf, (Erişim Tarihi: 25.07.2018)
• Afonso, Antonio and Ricardo M., Sousa (2011), “The Macroeconomic Effects of Fiscal Policy”, Applied Economics, Vol: 44, pp. 4439-4454.
• Afonso, Antonio (2001), “Non-Keynesian Effects of Fiscal Policy in the EU-15”, http://www.iseg.ulisboa.pt/departamentos/economia/wp/wp72001.pdf, (Erişim Tarihi: 29.07.2014)
• Afzal, Muhammad (2012), “Ricardian Equivalence Hypothesis: Evidence from Pakistan”, Journal of Business and Economics, Vol: 3, Issue: 6, pp. 258- 265.
• Arıcan, Erişah (2005), “Ricardocu Denklik Teoremi ve Teorilerde Kamu Açıklarına İlişkin Yaklaşımlar: Türkiye Ekonomisine İlişkin Bir Uygulama”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, ss. 77-94.
• Ataç, Beyhan (2002), Maliye Politikası, Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları, No: 118, 6. Baskı, Eskişehir.
• Badinger, Harald (2006), “Fiscal Shocks, Output Dynamics and Macroeconomic Stability: An Empirical Assessment for Austria (1983–2002)”, Empirica, Vol: 33, pp. 267-284.
• Barro, Robert J. (1990), Macroeconomic Policy, Harvard University Press, London.
• Bergman, U. Michael and Michael M. Hutchison (2010), “Expansionary Fiscal Contractions: Re–evaluating the Danish Case”, International Economic Journal, Volume: 24, Issue: 1, pp.71-93.
• Blanchard, Olivier and Roberto, Perotti (2002), “An Empirical Characterization of the Dynamic Effects of Changes in Government Spending and Taxes on Output”, The Quarterly Journal of Economics Oxford University Press, Vol: 117, No: 4, pp. 1329-1368.
• Blanchard, Olivier (2009), Macroeconomics, Fifth Editon, Pearson-Prentice Hall, New Jersey
• Bozkurt, Cuma ve Pelin, Karatay Göğül (2010), “Para ve Maliye Politikalarının Koordinasyonu”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, ss.27-44.
• Cimadomo, Jacopo and Agnes Benassy, Quéré (2012), “Changing Patterns of Fiscal Policy Multipliers in Germany, the UK and the US”, Journal of Macroeconomics, Vol: 34, pp. 845-873
• Çil Yavuz, Nilgün (2005), “Türkiye’de Kamu Harcamalarının Özel Sektör Yatırım Harcamalarını Dışlama Etkisinin Testi (1980-2003)”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, ss. 269-284.
• Çil Yavuz, Nilgün (2014), Finansal Ekonometri, Der Yayınları, 1. Basım, İstanbul. De Castro, Francisco (2003), “Non-Keynesian Effects of Public Expenditure in Spain”, Applied Economics Letters, Vol: 10, pp. 651-655.
• De Castro, Francisco (2006), “The Macroeconomic Effects of Fiscal Policy Policy in Spain”, Applied Economics, Vol: 36, pp. 913-924.
• Dökmen, Gökhan (2011), “Maliye Politikalarının Etkinliğine Yönelik Paradigmalar: Literatür İncelemesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi S.B.E. Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 14, ss. 291-316.
• Düzgün, Recep (2010), “Türkiye Ekonomisi’nde Para ve Maliye Politikalarının Etkinliği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol: 3, No: 11, ss. 230-237.
• Edelberg, Wendy, Eichenbaum, Martin and Jonas D. M. Fisher (1999), “Understanding the Effects of a Shock to Government Purchases”, Review of Economic Dynamics, Vol: 2, pp. 166-206.
• Erkam, Serkan (2010), Maliye Politikalarının Etkinliği: Teori ve Bir Uygulama, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2010/407, Ankara.
• Ertürk, Emin (2004), Küresel Ekonomide Makroekonomik Analize Giriş, Aktüel Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Fatas, Antonio and Ilian, Mihov (2001), “The Effects of Fiscal Policy on Consumption and Employment: Theory and Evidence”, CEPR Discussion Papers, No:2259.
• Felderer, Bernhard ve Stefan, Homburg (2010), Makro İktisat ve Yeni Makro İktisat, Osman, Aydoğuş, N.Oğuzhan, Altay, (Çev.), Efil Yayınevi, 1. Basım, İstanbul.
• Froyen, Richard T. (2002), Macroeconomics Theories and Policies, Prentice Hall, Seventh Edition, New Jersey.
• Giavazzi, Francesco and Marco, Pagano (1990), “Can Severe Fiscal Contractions Be Expansionary? Tales of Two Small Countries”, NBER Macroeconomics Annual, Vol: 5, pp. 75-122.
• Giordano, Raffaela, Momigliano, Sandro, Neri, Stefano and Roberto, Perotti (2007), “The Effects of Fiscal Policy in Italy: Evidence from a VAR Model”, European Journal of Political Economy, Vol: 23, pp. 707-733.
• Giorgioni, Gianluigi and Ken, Holden, (2003), “Ricardian Equivalence, Expansionary Fiscal Contraction and the Stock Market: a VECM Approach”, Applied Economics, Vol: 35, pp. 1435-1443.
• Güneysu Balaban, Kamer (2012), “Kurallı Maliye Politikası ve Türkiye’de Kurallı Maliye Politikası Uygulamalarına İlişkin Model Önerisi”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Ankara.
• Höppner, Florian (2001), “A VAR Analysis of the Effects of Fiscal Policy in Germany”, Institute for International Economics University of Bonn, http:// www.iiw.uni-bonn.de/content/forschung/publikationen/2001/fiscalvar. pdf, (Erişim Tarihi: 22.07.2014).
• Hussain, M. N. (2014), Empirical Econometric Analysis of Relationship Between Fiscal-Monetary Policies and Output on SAARC Countries, The Journal of Developing Areas, 48(4), 209-224.
• İslatince, Hasan (2002), “Rasyonel Beklentiler Teorisinin Rasyonelliği Tartışmaları”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 17.23.
• Kıran, Burcu ve Burak, Güriş (2011), “Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme”, Anadolu Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, ss. 69-80.
• Kuismanen, Mika and Ville, Kamppi (2010), “The Effects of Fiscal Policy on Economic Activity in Finland”, Economic Modelling, Vol: 27, pp. 1315- 1323.
• Kuttner, Kenneth N. and Adam S., Posen (2002), “Fiscal Policy Effectiveness in Japan”, Journal of the Japanese and International Economies, Vol: 16, pp. 536-558.
• Mankiw, N. Gregory (2010), Macroeconomics, Worth Publishers, 7. Edition, New York.
• Marcellino, Massimiliano (2002), “Some Stylized Facts on Non-Systematic Fiscal Policy in the Euro Area”, Journal of Macroeconomics, Vol: 28, pp. 461- 479.
• Mounthford, Andrew and Harald, Uhlig (2008), “What are the Effects of Fiscal Policy Shocks?”, NBER Working Paper Series, No: 14551. Özatay, Fatih (2008), “Expansionary Fiscal Consolidations: New Evidence from Turkey”, Economic Research Forum Working Paper Series, No: 406, http://www.erf.org.eg/ CMS/uploads/pdf/1212043038_406.pdf, (Erişim Tarihi: 17.07.2014)
• Özgen, Ferhat Başkan ve Bülent, Güloğlu (2004), “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi”, ODTÜ Geliştirme Dergisi, Sayı: 31, No: 1, ss. 93-114.
• Perotti, Roberto (2002), “Estimating the Effects of Fiscal Policy in OECD Countries”, European Central Bank Working Paper Series, No:168.
• Pesaran, M. Hashem, Shin, Yongcheol and Richard J. Smith (2001), “Bound Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationships”, Journal of Applied Econometrics, Vol: 16, Issue: 3, pp. 289-326.
• Pyun, J. H. ve Dong-Eun, R. (2015), Fiscal Multipliers during the Global Financial Crisis: Fiscal and Monetary Interaction Matters, Contemporary Economic Policy, 33(1), pp. 207-220.
• Ramey, Valerie A. and Matthew D. Shapiro (1998), “Costly Capital Reallocation and the Effects of Government Spending”, Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, No: 48, pp. 145-194.
• Sevüktekin, Mustafa ve Mehmet, Çınar (2014), Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, Dora Yayıncılık, 4. Baskı, Bursa.
• Stock, James H. ve Mark W., Watson (2011), Ekonometriye Giriş, Efil Yayınevi, 1.Baskı, Ankara.
• Sümer, Kutluk Kağan (2013), Makro Ekonometrik Modeller, Beşir Kitabevi, İstanbul. Tarı, Recep ve Durmuş Çağrı, Yıldırım (2009), “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, 95-105.
• Tarı, Recep ve Hilal, Bozkurt (2006), “Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri ile Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı: 4, ss.1-16.
• Telatar, Funda (2004), Politik İktisat Politikası, İmaj Yayınevi, Ankara. Tunalı, Çiğdem Börke (2009), “İktisatta Beklentiler ve Beklentilerin Modellenmesi”, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 59, Sayı: 1, ss. 135-168.
• Ünsal, Erdal M. (2001), Makro İktisat, İmaj Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara.
• Yıldırım, Erhan, Çakmaklı, Selim ve F. Özlem, Özkan (2011), “Eskiden Yeniye Neo-Klasik Sentez: Bir Literatür Taraması”, Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi, Cilt: 66, No: 4, ss. 153-184.
• Yıldırım, Zekeriya (2012), “Maliye Politikası Şoklarının Dinamik Etkilerinin Vektör Otoregresyonla Analizi: Türkiye Uygulaması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Zivot, E. ve D. W. K., Andrews, (1992), “Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis”, Journal of Business & Economic Statistic,Vol: 10, pp. 251-270.