“Sporcu Tükenmişlik Ölçeği”nin Türkçe Uyarlaması

Yıl 2016, Cilt: 27 Sayı: 4, 150 - 161, 01.05.2017

Selen Kelecek Feyza Meryem Kara F. Zişan Kazak Çetinkalp F. Hülya Aşçı

https://doi.org/10.17644/sbd.311371

Cited By: 15

Öz

Bu çalışmanın amacı, Raedeke ve Smith (2001)

tarafından geliştirilen “Sporcu Tükenmişlik

Ölçeği”nin Türkçe versiyonunun geçerliği ve

güvenirliğinin test edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda

“Sporcu Tükenmişlik Ölçeği” 79 kadın, 128

erkek olmak üzere toplam 207 (Ortyaş: 20.57 􀁲 3.62)

sporcuya uygulanmıştır. Sporcu Tükenmişlik Ölçeği

15 madde ve 3 alt boyuttan (Azalan Başarı Hissi,

Duygusal/Fiziksel Tükenme ve Duyarsızlaşma) oluşmaktadır

ve 5’li Likert tipinde değerlendirilmektedir.

Verilerin analizinde, yapı geçerliğine ilişkin olarak

doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve iç tutarlığın

belirlenmesi için ise Cronbach Alfa güvenirlik analizi

kullanılmıştır. Bununla birlikte, Sporda Güdülenme

Ölçeği ve Kendini Fiziksel Algılama Envanteri ile

yakınsak geçerlik; Maslach Tükenmişlik Ölçeği ile de

eş zamanlı geçerlik test edilmiştir. Yapı geçerliğine

ilişkin bulgular, orijinal anketin üç faktör yapısıyla

tutarlıdır [SB-􀁆2 (df = 66) = 185.70, RMSEA = 0.06,

SRMR = 0.05, NFI = 0.92, NNFI= 0.94, CFI = 0.96, GFI

= 0.92]. İç tutarlık katsayılarının ise 0.75 ile 0.87 arasında

değiştiği belirlenmiştir. Eş zamanlı geçerlik için

yapılan analiz sonucunda Sporcu Tükenmişlik Ölçeği

alt boyutları ile Maslach Tükenmişlik Ölçeği’ne ait alt

boyutlar arasındaki korelasyon değerlerinin anlamlı

olduğu görülmüştür (p<.01). Yakınsak geçerlik analizi

için ele alınan içsel güdülenme, güdülenmeme ve

sportif yeterlik alt boyutları ile Sporcu Tükenmişlik

Ölçeği’nin alt boyutları arasındaki ilişkinin de anlamlı

olduğu (p<.01); ancak dışsal güdülenme alt boyutu ile

anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür (p>.01).Bulgular

Sporcu Tükenmişlik Ölçeği’nin Türkçeye uyarlamasının

sporcuların hangi boyutlarda tükenme yaşadıklarını

belirlemek için yeterli düzeyde psikometrik özelliklere

sahip olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik ölçeği, Sporcu, Geçerlik, Güvenirlik

The Turkish Adaptation Of “Athlete Burnout Questionnaire”

Öz

The aim of this study was to examine the validity and

reliability of Turkish version of the Athlete Burnout

Questionnaire (ABQ) which has been developed by Raedeke

and Smith (2001). Scale was completed by 207

athletes (79 female, 128 male) with a mean of age 20.57

􀁲 3.62 years. ABQ consists of 15 items assigned to 3

subscales (Reduces Sense of Accomplishment, Emotional/

Physical Exhaustion and Devaluation). Construct

validity was evaluated by confirmatory factor analysis.

The Internal consistency of the scale was determined

by Cronbach alpha. Beside, Sport Motivation Scale and

Physical Self Perception Profile were administered for

testing convergent validity; Maslach Burnout Questionnaire

was used to test concurrent validity. Findings of

final Turkish version of ABQ (13 items) regarding the

construct validity of the scale were rather consistent

with the original scale’s three-factor structure [SB-􀁆2

(df = 66) = 185.70, RMSEA = .06, SRMR = .05, NFI = .92,

NNFI= .94, CFI = .96, GFI = .92]. Internal consistency coefficients

were ranged between 0.75 and 0.87. Results

on concurrent validity revealed a significant correlation

found between Athlete Burnout Questionnaire and

Maslach Burnout Questionnaire (p<.01). Furthermore, the

convergent validity results indicated a significant relationship

found between subscales of Athlete Burnout

Questionnaire and intrinsic motivation, amotivation and

sport competence subscales (p<.01); but no significant relationship

was found between ABQ and extrinsic motivation

(p>.01). The psychometric properties of the Turkish

version of Athlete Burnout Questionnaire showed that

the instrument is a valuable additional measure for the

determination of athletes’ burnout levels in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Burnout questionnaire, Athlete, Reliability, Validity

Kaynakça

• Alpar R. (2001). Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• Appleton PR, Hall HK, Hill AP. (2009). Relations between multidimentional perfectionism and burnout in junior-elite male athletes. Psychology of Sport and Exercise, 10, 457-465.
• Arce C, De Francisco C, Andrade E, Seoane S, Raedeke T. (2012). Adaptation of the athlete burnout questionnaire in a spanish sample of athletes. The Spanish Journal of Psychology, 15(3), 1529-1536.
• Aşçı HF, Aşçı A, Zorba E. (1999). Cross cultural validity and reliability of physical self- perception profile. International Journal of Sport Psychology, 30, 309-406.