IN THE FIRST HALF OF THE XIX th. CENTURY SOME OBSERVATIONS ON THE CREATION OF FAMILY IN THE SANDJACK OF HAMID

Yıl 2014, Sayı: 19, 35 - 72, 01.06.2014

Evren Gokçe

Öz

The family which constitued from mother, father and children, is the basis unit that established to society. There are rich informations about the family in the shariya registers which one of the most important resources for the researches of Ottoman social history, as well as political, economic and military cases. İn consequence a study that concerning the Turkish family in the Ottoman era will be scarce to be done that without reference to the shariya registers. Therefore, about the creation period of family in the Sandjak of Hamid in the XIX. century were made various observations and evaluations in our study, with move from the records in the Isparta shariya registers in the axix of cases like engagement, wedding and dowry

Anahtar Kelimeler

Ottoman Social History, Isparta, Shariya Registers, Family, Wedding, Engagement, Dowry

XIX. YÜZYILIN İLK YARISINDA HAMİD SANCAĞINDA AİLENİN OLUŞUMU ÜZERİNE BAZI GÖZLEMLER

Öz

Anne, baba ve çocuklardan oluşan aile toplumu meydana getiren temel birimdir. Osmanlı sosyal tarih araştımaları açısından en önemli kaynaklardan birisi olan şeriye sicillerinde siyasî, ekonomik ve askerî hususların yanı sıra aile hakkında da zengin veriler bulunmaktadır. Dolayısıyla şeriye sicillerine başvurmaksızın Osmanlı dönemi Türk ailesi hakkında yapılacak bir çalışma eksik kalacaktır. Bu bakımdan incelememizde Isparta şer’iyye sicillerindeki kayıtlardan hareketle XIX. yüzyılın ilk yarısında Hamid Sancağı’nda ailenin oluşum süreci hakkında nişânlılık, nikâh ve mehr gibi konular ekseninde değerlendirme ve gözlemlerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Sosyal Tarihi, Isparta, Şeriyye Sicilleri, Aile, Nikâh, Nişân, Mehr

Kaynakça

• A) Kaynaklar
• Isparta Şeriyye Sicilleri (IŞS) IŞS 178-180 IŞS 180 IŞS 181 IŞS 182 IŞS 183 IŞS 184 IŞS 185 IŞS 186
• B) Kitap ve Makaleler ADIYEKE, Ayşe Nükhet-Nuri, Fethinden Kaybına Girit, Babıali Kültür Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• AKSU, Fehmi, “Isparta’da Hristiyan Türklere Dair”, Ün Isparta Halkevi Mecmuası C. 4, S. 45-46, I. Kanun 1937-38, s. 643-646.
• AKYÜZ, Jülide, “Evlenme Sözleşmesinin Önemli Bir Öğesi Olan Mehir Üzerine Düşünceler”, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, S.38, Ankara, 2005. s. 213230.
• BABACAN, Hasan, “XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Isparta’da Gayrimüslim Nüfus”, SDÜ. SBE. Dergisi, Prof Dr. Kemal Göde Armağan Sayısı, Isparta, 2013, s. 263-293.
• BEŞİRLİ, Mehmet, “Kent Tarihi Açısından Şeriyye Sicilleri ve Çankırı Şeriyye Sicillerinin Toplu Kataloğu Üzerine”, Çankırı Araştırmaları Dergisi-4, Çankırı Belediyesi Dr. Rıfkı Kamil Urga Çankırı Araştırmaları Merkezi Çankırı, 2009, s. 35-39.
• BÖCÜZÂDE, Süleyman Samî, Isparta Tarihi, Hazırlayan: Hasan Babacan, Isparta Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Isparta, 2012.
• CİN, Halil-AKGÜNDÜZ, Ahmet, Türk-İslam Hukuk Tarihi C. 2, Timaş Yayınları, İstanbul, 1990.
• DAŞÇIOĞLU, Kemal, Osmanlı Devletinin Sürgün Siyaseti, SDÜ. SBE. YDT., Isparta, 2004.
• DEMİRCİ, Doğan, Isparta Evleri, Isparta İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Isparta, 2010.
• DEMİRGİL, Selçuk, Mazideki Isparta-I, Isparta Belediyesi Kültür Yayınları, Isparta, 2007.
• DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara, 2003.
• DİNÇ, Güven, “Şeriyye Sicillerine Göre XIX. Yüzyıl Ortalarında Antalya’da Ailenin Sosyo-Ekonomik Durumu” OTAM (Ankara Üniversitesi, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi) S.17, Ankara, 2005, s. 103-129.
• EBU ZEHRA, Muhammed, Sosyal Hayatta Aile ve Toplum, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2004.
• ERTEN, Hayri, Şeriyye Sicilleri Işığında Ailenin Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapısı, (XVIII. Yüzyılın İlk Yarısı), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• İMBER, Colin, “Kadınlar, Evlilik ve Mülkiyet: Yenişehirli Abdullah’ın Behçetü’l-Fetavâ’sında Mehr”, Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları, Edit. Madeline C. Zılfı, Çev: Necmiye Alpay, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2000, s. 77-101.
• JENNINGS, Ronald, C., “Women In Early 17 Th. Century Ottoman Juidical Records-The Sharia Court Of Anatolian Kayseri” Journal of The Social History Of The Orient Vol: XVIII, Part-1 Jan- 1975, pp. 53-114.
• KARAMAN, Hayreddin, Mukâyeseli İslâm Hukûku, İrfan Yayınları, İstanbul, 1978,
• KARATAŞ, Ali İhsan, Osmanlı Devletinde Gayrimüslimlerin Toplum Hayatı-Bursa Örneği, Gökkubbe Yayınları, İstanbul, 2009.
• KÖSTÜKLÜ, Nuri, Sosyal Tarih Perspektifinden Yalvaç’ta Aile (18921908), Günay Ofset, Konya, 1996.
• LAIOU, Sophia “Osmanlı Dünyasında Hristiyan Kadınlar: Rum Cemaatinin Şer’iye Mahkemelerine Açtığı Kişilerarası Davalar ve Aile Davaları (17. Ve 18.Yüzyıllar)”, Osmanlı Döneminde Balkan Kadınları Toplumsal Cinsiyet, Kültür Tarih, Der. Amila Buturovic, İrvin Cemil Schick, Çev: Güliz Enginsoy, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009, s. 252-280.
• MISTANOĞLU, Nurhan, “1855-1857 Yılları Arasında Isparta’da Fiyatlar ve Mal Varlığı Durumu (187 Numaralı Isparta Şeriyye Siciline Göre)”, SDÜ. SBE. Dergisi, S. 18, Isparta, 2008, s. 23-47.
• YILDIRIM, Neşide Türk Aile Sistemi İçinde Edirne Ailesinin Sosyal Yapı Özellikleri, Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları, No.22, Edirne Araştırma Dizisi: 12, İstanbul, 1995.
• ISPARTA İL YILLIĞI 1973, Isparta, 1973.
• ISPARTA İL YILLIĞI 1983, Odak Ofset, Ankara, 1983.
• ŞENOL, Sümer, “Isparta’da Yaşamış Hristiyan Türkler, DünleriBugünleri-Yarınları”, Isparta’nın Dünü Bugünü Yarını Sempozyumu Cilt-III, Isparta, 16-17 Mayıs 1998, s. 130.
• TOKLUTEPE, Şükrü, “Isparta Yöresi (Psydia) ve Anadolu’da Hristiyan Türkler”, Isparta’nın Dünü Bugünü Yarını Sempozyumu-II C.III, Isparta, 16-17 Mayıs 1998. s. 215-223.