İŞ – AİLE ÇATIŞMASININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE İŞTEN AYRILMA NİYETİNE ETKİSİ

Yıl 2009, Sayı: 9, 153 - 170, 01.06.2009

İlker H. Çarıkçı Özlem Çelikkol

Öz

İş ve aile, bireylerin yaşamlarının büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Kişilerin iş ve aile hayatlarında üstlendiği roller, talep ve ihtiyaçların aynı anda ortaya çıkmasından dolayı uyumsuz olmakta ve genellikle roller arasında çatışma yaşanmaktadır. Araştırmada çalışanların iş ve aile rolleri arasında yaşadıkları çatışmaların, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, iş - aile çatışması ile işten ayrılma niyeti arasında pozitif yönde ilişki varken, iş - aile çatışması ile örgütsel bağlılık arasında negatif bir ilişki olmadığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler

İş – Aile Çatışması, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti

THE EFFECTS OF WORK – FAMILY CONFLICT ON ORGANIZATIONAL COMMITMENT AND INTENTION TO LEAVE

Öz

Work and family life constitute the major part of most individuals' lives. Conflicting roles of people between work and family life and the emergence of conflicting demands and incompatible needs at the same time have been witnessed. In this study about conflict between work and family life roles effect organizational commitment and turnover intention. According to the analysis, results reveal that work-family conflict has a positive effects with turnover intention, while family conflict with organizational commitment does not have a negative effects with turnover intentions

Anahtar Kelimeler

Work – Family Conflict, Organizational Commitment, Turnover Intention

Kaynakça

• ACAR, A.C., Đki Kariyerli Aileler Ve Đşletmeler, Yönetim Dergisi, 17:21-29,1994.
• AŞAN, Ö. ÖZYER, K., Duygusal Bağlılık ve Đş Tatmini ve Đş Tatminin Alt Boyutları Arasındaki Đlişkileri Analiz Etmaya Yönelik Amprik Bir Çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi Đktisadi ve Đdari BilimlerFakültesi Dergisi, 13(3): 129-151, 2008.
• BARTLETT, K. R., The Relationship Between Training and OrganizationalCommitment In The Health Care Field, The Degree of Doctor of Philosophy, The University of Illınois, Urbana,1999. BARTOS, O. WEHR, P.,Using Conflict Theory, Cambridge University Press, Port Chester, NY, USA, 2002.
• BECKER H.S., Notes on the Concept of Commitment , The American Journal of Sociology, 66 (1): 32-40, 1960.
• BOYLU, Y., PELĐT, E., GÜÇER, E., Akademisyenlerin Örgütsel BağlılıkDüzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(511): 55-74, 2007.
• BRAGGER, J.D., SREDNĐCKĐ, O.R., KUTCHER, E.J., INDOVĐNO, L., ROSNER, E., Work-Family Conflict, Work-Family Culture And Organizational Citizenship Behaviour Among Teachers, Journal of Business and Psychology, 20/2: 303-324, 2005.
• CEYLAN, C., BAYRAM, N., Mesleki Bağlılığın Örgütsel Bağlılık ve ÖrgüttenAyrılma Niyeti Üzerinde Etkilerinin Düzenleyici Değişkenli Çoklu Regresyon Đle Analizi, Atatürk Üniversitesi, Đktisadi ve Đdari Bilimler Dergisi, 20(1): 105-120, 2006.
• CEYLAN, A., DEMĐRCAN, N., Çalışanların Örgüte Bağlılığı ile Đşten AyrılmaNiyeti Arasındaki Đlişkilerine Yönelik Bir Araştırma, Đstanbul Üniversitesi Đşletme Fakültesi Dergisi, 31(1): 57- 85, 2002.
• ÇAKAR, N. D. CEYLAN, A., Đş Motivasyonun Çalışan Bağlılığı ve Đşten Ayrılma Eğilimi Üzerindeki Etkileri,” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1): 52-66, 2005.
• ÇARIKÇI, Đ., Banka Çalışanlarının Đş ve Aile Rollerinin Çatışması (Bireysel ve Örgütsel Boyutlar), (Basılmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Đstanbul, 2001.
• ÇARIKÇI, Đ., Çalışanlardaki Roler Arası Çatışmaların Örgüt Açısından Önemi ve Çeşitli Örgütsel Süreçler Üzerindeki Etkileri, Verimlilik Dergisi, 3: 119-130, 2002.
• EFĐL Đ., Đşletme Yönetimi-Yönetim Düşüncesi Fonksiyonları ve Yeni Yönetim Teknikleri, Aktüel Yayınları, Đstanbul, 2004.
• ERDOĞAN, Đ., Đşletmelerde Davranış, Beta Yayınları, Đstanbul, 1994. ERKENEKLĐ, M., “Rol Kavramı Ve Örgütsel Rol Modeli,” Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 11(1): 43-57, 2001.
• EROĞLU, F., Davranış Bilimleri, Beta Basım Yayın, Đstanbul, 2009.
• FRONE, M.R., RUSSELL, M., COOPER,M.L., prevalence Of Work FamilyConflict: Are Work And Family Boundaries Permeable, Journal Of Organizational Behavior, 13:723-729, 1992.
• FRONE, M.R., YARDLEY, J.K., MARKEL, K.S., Developing and Testing an Integrative Model of the Work-Family Interface,” Journal of Vocational Behavior, 50: 145- 167, 1997.
• GENÇ, N., Yönetim ve Organizasyon, Seçkin Basım, Ankara, 2004. GORDON, F.E., HALL,D.T., Self Image And Stereotypes of Feminity: TheirRelationship To Women’s Role Conflict And Coping, Journal Of Applied Psychology, 1974, 59(29):241 .
• GREENHAUS, J. H., BEUTELL, N. J., Sources of Conflict Between Work and Family Roles, Academy of Management Review, 10/1: 76-88, 1985.
• GREENHAUS, J.H., POWELL, G.N., When Work and Family Collide: Deciding Between Competing Role Demands, OrganizationalBehavior and Human Decision Processes, 90: 291-303, 2003.
• GÜL, H., OKTAY, E., GÖKÇE, H. “Đş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, ĐştenAyrılma Niyeti ve Performans Arasındaki Đlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama,” Akademik Bakış Uluslar arası Hakemli Sosyal Bilimler E Dergisi, 15: 72-82, 2008.
• HAMMER, L.B., BAUER, T.N., GRANDEY, A.A, Work-Family Conflict and Work Related Withdrawal Behaviours, Journal of Business andPsychology, 17/3: 419-436, 2003.
• HARĐS, E.G., ARTĐS, A.B., WALTERS, J.H., LĐCATA, J.W., Role Stressors, Service Worker Job Resourcefulness and Job Outcomes: An EmpiricalAnalysis, Journal of Business Research, 59: 407-415, 2006.
• JACKSON, S.E., SCHULER, R.S., A Meta Analysis and Conceptual Critique of Research on Role Ambiguity and Role Conflict in Work Settings, Organizational Behavior and Human Decision Process, 36:34, 1985.
• KAPIZ, S.Ö., Đş-Aile Yaşam Dengesi ve Dengeye Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Sınır Teorisi,” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (3): 139-153, 2002.
• KARATEPE, O.M. KILIÇ, H., Relationships of Supervisor Support and Conflicts in the Work–Family Interface with the Selected Job Outcomes of Frontline Employees, Tourism Management, 28: 238- 252, 2007.
• KAYA, N., SELÇUK, S., Bireysel Başarı Güdüsü Organizasyonel Bağlılığı Nasıl Etkiler?,”Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (2): 175-190, 2007.
• KESER, A., Đş Doyumu ve Yaşam Doyumu Đlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama,” Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 7(7):77 - 95, 2005.
• KILINÇ, T., Rol Çatışmasını Belirleyen Örgütsel Faktörler ve Satış Elemanlarına Yönelik Sektörel Bir Araştırma, Đ.Ü. Đşletme FakültesiDergisi, 20 (1–2): 19-34, 1991.
• KOÇEL, T., Đşletme Yöneticiliği, Beta Yayın, Đstanbul, 2001.
• KOPELMAN, R.E., GREENHAUS, J.H., CONNOLLY, T.F., A Model of Work, Family and Interrole Conflict: A Construct Validation Study, Organizational Behavior and Human Performance, Cilt 32: 198-215, 1983.
• KUMAŞ, H., ÇYD ve Psiko-Sonuçlarıyla Đşsizlik Etkileşimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (4): 167-278, 2001.
• LIVINGSTON, M.M., BURLEY,K., The Importance Of Being Feminine: Gender, Sex Role, Occupational And Marital Role Commitment, And Their Relationship To Anticipated Work Family Conflict, Journal Of Social Behavior And Personality, 11(5):179-192.
• LOBEL,S.A., ST CLAIR,L., Effects Of Family Responsibilities, Gender, AndCareer Identitiy Saliance On Performance Outcomes, Academy Of Management Journal, 35(5):1057-1069,1992.
• MEYER, J.P., ALLEN, N.J., Commitment In The Workplace, Sage Publications, CA, USA ,1997.
• MOWDAY, R., PORTER, L. W., STEERS, R., Employee-Organizations Linkages: The Phychology Of Commitment, Absenteeism, And Turnover, Academic Pres, New York, 1982.
• NAMASĐVAYAM, K. ZHAO, X., An Đnvestigation of The Moderating Effects of Organizational Commitment on the Relationships Between Work Family Conflict and Job Satisfaction Among Hospitality Employees in India, Tourism Management, 28: 1212-1223, 2006.
• NORTHCRAFT, G.B., NEALE, M.A., Organizational Behavior A Management Challenge, The Dryden Pres, Chicago,1990.
• ÖZEN, S. UZUN, T., Đşyerinde Çalışanın Yaşadığı Çatışmanın Azaltılmasında Örgütün ve Ailenin Rolü: Polis Memurlarına Yönelik Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (3): 128-147, 2005.
• ÖZMUTAF, N.M. “Örgütlerde Bireysel Performans Unsurları ve Çatışma,” C.Ü. Đktisadi ve Đdari Bilimler Dergisi, 8(2): 41-60, 2007.
• PORTER, L. W., STEERS, R., MOWDAY, R., BOULĐAN, P., Organizational Commitment, Job Satisfaction And Turnover Amongst Psychiatric Technicians, Journal of Applied Psychology, 59: 603– 09, 1974. POSIG, M. KICKUL, J., Work-Role Expectations And Work Family Conflict: Gender Differences Đn Emotional Exhaustion, Women in Management Review, 19 (7): 373-386, 2004.
• RAHĐM, M.A., Managing Conflict In Organizations, Greenwood Publishing Group, Westport, CT, USA, 2000.
• RUSBELT, C. A., FARRELL , D., ROGERS, MAINOUS, Impact of Exchange Variables On Exit, Voice, Loyalty and Neglect: An Integrative Model of Responses to Decline Job Satisfaction, Academy of Management Journal, Cilt 31(3): 599-627, 1988.
• SABUNCUOĞLU, E. T., Eğitim, Örgütsel Bağlılık ve Đşten Ayrılma Niyeti Arasındaki Đlişkilerin Đncelenmesi,” Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 7 (2): 613-628, 2007.
• SANTOS, G.G. , CABRAL-CARDOSO, C. Work-Family Culture Đn Academia: A Gendered View Of Work-Family Conflict And Coping Strategies,” Gender In Management: An International Journal, Cilt 23(6): 442-457, 2008.
• SCHERMERHORN,A.R., HUNT, J.G., OSBORN, R.N., Managing Organizational Behavior, John Wiley& Sons Inc., Newyork, 1994.
• THOMPSON, C.A., BEAUVAĐS, L.L., LYNESS, K.S., When Work–Family Benefits Are Not Enough: The Influenceof Work–Family Culture on Benefit Utilization, Organizational Attachment, and Work-Family Conflict Journal of Vocational Behavior, 54: 392-415, 1999.
• TOLAN, B., Sosyal Psikoloji, Adım Yayıncılık, Ankara, 1994.
• TOSI, H.L., MERO, N.P., RIZZO, J.R., Managing Organizational Behavior, Blackwell Publishers Ltd.,Cambridge, 2001.
• TUTAR, H., Erzurum’da Devlet ve Özel Hastanelere Çalışan Sağlık Personelinin Đşlem Adaleti, Đş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının Đncelenmesi,” Süleyman Demirel Üniversitesi Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (3): 97-120, 2007.
• YÜKSEL, Đ., Đş- Aile Çatışmasının Kariyer Tatmini, Đş Tatmini ve Đş Davranışları ile Đlişkisi,” Atatürk Üniversitesi Đktisadi Ve Đdari Bilimler Dergisi, 19 (2): 301-314, 2005