PARLAMENTER SİSTEMDE YASAMA MECLİSİ ÜYELERİNE TANINAN AYRICALIKLAR

Yıl 2006, Sayı: 4, 74 - 83, 01.12.2006

Gökhan Kalağan

Öz

Yasama ayrıcalıkları, ‘yasama sorumsuzluğu’ ve ‘yasama kavramlar, dokunulmazlığı’ parlamenterleri görevlerini yerine getirirken, çeşitli asılsız itham, isnad ve adli takiplerden koruyan bir zırh olarak düşünülebilir. Yasama ayrıcalıkları kişisel imtiyazlar değil parlamenterleri her türlü olumsuz baskı, korku gibi unsurlardan koruyan düzenlemelerdir çalışmamızda yasama sorumsuzluğu ve dokunulmazlığı kavramlarının genel bir analizi yapılmış ve sıklıkla birbiri ile karıştırılan bu iki kavramın benzerlik ve farklılıklarına yer verilmiştir. Yasama ayrıcalıklarının kaldırılması halinde ortaya çıkan hukuki sonuçlar bağlamında, parlamenter sistemde bu ayrıcalıkların varlığının yeri ve bu ayrıcalıkların, sistemde olması gereken ideal şekli sorgulanmıştır. Demokratik sistemlerde, parlamentonun daha sağlıklı işleyebilmesi içiny yasama ayrıcalıkları müessesesinin günümüzde de gerekli olduğu genel kabul görmektedir. Fakat bu kurum, milletvekillerine sorumsuzca davranmaları için verilmiş bir hak, şahsi bir imtiyaz olmayıp, kamu yararı düşüncesiyle kabul edilmiş bir müessesedir, günümüzde bu müessesenin varlığı değil ama kapsamı tartışmalıdır

Anahtar Kelimeler

Yasama ayrıcalıkları, yasama sorumsuzluğu, yasama dokunulmazlığı

PRIVILIGES GIVEN TO MEMBERS OF LEGISLATIVE COUNCIL IN PARLIAMENTARY SYSTEM AND EVALUATION OF TURKISH CASE

Öz

When ve talking abaout priviligies given to members of legislative council in a parliamentary system, it should be considered that the concepts of irresponsibility and immunity complating each other must be thought together. These concepts – irresponsibility and immunity- which are subdivisions of legislative priviliges should be considered as an “armor” that protect parliamentaries from accusation, attribution and legal preceedings of political powers and impression groups so that parliamentaries can make their works as well as possible.Legislative priviliges, no doubtly, are not personel ‘concessions’ but rather they are given to public, These priviliges are regulation which provide the safety of parlamentaries doing their jobs In the state of law which gives their people large freedoms, there is no necessary to give legislative priviliges for parliamentaries,if the institutions of this state work well

Anahtar Kelimeler

:Legislative Privileges, Irresponsibility, Immunity

Kaynakça

• ARSEL İlhan, (1965), Türk Anayasa Hukuku Umumi Esasları: Cumhuriyetin Temel Kuruluşu, 1. Kitap, Mars Yayınları.
• AYBAR Mehmet Ali, (1937), Teşrii Masuniyet”, İstanbul Üniv., Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 3, Y.3, S. 9, İstanbul.
• BAŞGİL A. Fuat, (1941), “Teşrii Masuniyet Meselesi”, İstanbul Üniv., Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. VII, S. 1, İstanbul.
• CİVAOĞLU Güneri, (18 Kasım 1997), “Sınav”, Milliyet Gazetesi.
• ÇAĞLAYAN M. Muhtar, (1997), “Yasama Dokunulmazlığı,” Adalet Dergisi, C. 68, S. 3-4 Ankara.
• FEVZİOĞLU Metin, (1991-1992), “Yasama Dokunulmazlığı”, Ankara Üniv., Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 42, S.1-4, Ankara.
• GÖZÜBÜYÜK A. Pulat, (1954), “Mebuslar ve Vekiller Hakkında Soruşturma ve Kovuşturma Usulü”, Adalet Dergisi, C. 45, S. 10.
• KIRATLI Metin, (1961), Parlamenter Muafiyetler, Ankara Üniv., Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No. 127-109, Ankara.
• KOCAOĞLU Mehmet, (Aralık1996) “Çeşitli Dokunulmazlıklar Yargı Yolunu Tıkamaktadır”, Yeni Forum, C. 17, S. 331.
• ÖKE Mim Kemal, (21 Kasım 1997), “Ona Dokunamazsınız”, Türkiye Gazetesi.
• ÖNBİLGİN Gürbüz - OYTAN Muammer, (1977), T.C. Anayasası İlke ve Kuralları ile Anayasa Mahkemesi Kararları Dizini, Ankara.
• ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, (1989), 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• ÖZEK Çetin, (1965, “Mutlak Yasama Dokunulmazlığı Sınırlanabilir mi?”, İstanbul Üniv., Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. XXXI, S. 1-4. ÖZEK Çetin, (1977), “Yasama Dokunulmazlığının Kaldırılması Kararlarının Anayasa Mahkemesince İncelenmesi Konusuyla İlgili Bazı Sorunlar”, Onar Armağanı, İstanbul Üniv., Hukuk Fakültesi Yayınları, No: 2354, İstanbul.
• PULUR Hasan, (22 Kasım 1997), “Ohalamadan...”, Milliyet.
• SOYSAL Mümtaz, (1993), 100 Soruda Anayasanın Anlamı, 10. Baskı, Gerçek Yayınları, İstanbul: 1993.
• TEZİÇ Erdoğan, (1986), Anayasa Hukuku, 1. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• TURAN İlter, (Kasım 1997), “Dokunulmazlığın Daraltılması Demokrasi Sınavıdır”, Dünya Gazetesi.