STAJYER DİŞ HEKİMLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Sayı: 29, 233 - 264, 31.12.2017

Muhittin Uğurlu , Ramazan Erdem

Öz

Bu araştırmanın amacı, stajyer diş hekimlerinin iletişim becerilerini değerlendirmektir. Araştırmanın evrenini Süleyman Demirel Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinde eğitim gören 3, 4, ve 5. sınıf öğrencileri ve tedavi ettikleri hastalar oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak 204 stajyer diş hekimine ve tedavi ettikleri 214 hastaya ulaşılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak literatür taraması sonucunda likert tipi 45 sorudan oluşan Ersanlı ve Balcı tarafından geliştirilen "İletişim Becerileri Envanteri" kullanılmıştır.
Çalışma sonucunda, stajyer diş hekimlerinin iletişim becerileri bilişsel boyutta 3.621±0.437, duygusal boyutta 3.689±0.461 ve davranışsal boyutta 3.695±0.412 puan almıştır. Davranışsal boyutta kadınlarda 3.747±0.385 puan elde edilirken erkeklerde 3.632±0.436 puan elde edilmiş ve aradaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Stajyer diş hekimlerinde iletişim becerilerinin bilişsel boyutta sınıf ilerledikçe arttığı, duygusal boyutta ise sınıf ilerledikçe azaldığı görülmüştür. Orta gelir durumuna sahip hastaların stajyer diş hekimlerinin iletişim becerilerini duygusal boyutta daha yüksek, gelir durumu yüksek hastaların ise daha düşük bulduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçları stajyer diş hekimlerinin iletişim becerilerinin yüksek olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İletişim becerileri, Hasta-hekim ilişkisi, Diş hekimliği

Kaynakça

• Anderson, L.A., Dedrick, R.F., (1990), ‘’Development of the Trust in Physician Scale: A Measure to Assess Interpersonal Trust in PatientPhysician Relationships’’, Psychological Reports, 67:1091-100. Arda, B., (2003), “İs ahlakı açısından tıp: neredeyiz? nereye gidiyoruz?”, Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 3(1): 4.
• Ataç, A., Azal, Ö., Uçar, M., Açıkel CH. ve Göçgeldi E., (2003), “TSK Sağlık Kurumlarından Yararlanan Personelin Hasta Hakları Ve Sağlık Personeli-Hasta İlişkisi Konusundaki Memnuniyetlerinin İntranet Üzerinden Araştırılması”, Gülhane Tıp Dergisi, 45(4): 309-314.
• Atıcı, T., Atıcı, E., ve Şahin, N., (2004), “Spor Hekimliği ve Etik”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 12(3): 183-188.
• Atilla, G., (2007), Erillik/dişilik Boyutunun Empatik Beceri ile İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Balkrishnan, R., Dugan, E., Camacho, F.T., Hall, M.A., (2003), ‘’Trust and Satisfaction with Physicians, Insurers and the Medical Profession’’, Medical Care, 41:1058-1064.
• Berglund, E., Eriksson, M. and Westerlund, M., (2005), “Communicative skills in relation to gender, childcare and socioeconomic status in 18- month old children” Scandinavian Jornal of Psychology, 46: 485-491.
• Birol, L., (2007), Hemşirelik Süreci, 8. Baskı, İzmir: Etki Matbaacılık.
• Bonds, D.E., Camacho, F., Bell, R.A., Duren-Winfield, V.T., Anderson, R.T., Goff D.C., (2004), ‘’The Association of Patient Trust and Self-Care Among Patients with Diabetes Mellitus’’, BMC Family Practice, 16; 5(1):26.
• Branch, WT., (2000), “Supporting the moral development of medical students”, Journal of General Internal Medicine, 15(7): 503-508.
• Bulut Bozkurt, N., (2004), “İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin İletişim Becerilerine İlişkin Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4): 443-454.
• Cevahir, R., Çınar, N., Sözeri, C., Şahin, S. ve Kuğuoğlu, S., (2008), “Ebelik Öğrencilerinin Devam Ettikleri Sınıflara Göre Empatik Becerilerinin Değerlendirilmesi’’, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 7(3): 6-7.
• Ceyhan, A.A., (2006), “An investigation of adjustment levels of turkish univeristy students with respect to perceived communication skill levels”, Social Behaviour and Personality, 34 (4): 367-379.
• Cunningham, M. R. (1977). Personality and the structure of the nonverbal communication of emotion. Journal of Personality, 45(4): 564-584. Cüceloğlu D., (2001), Yeniden İnsan İnsana, 26. basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Demirci, E.E., (2002), İletişim Becerileri Eğitiminin Mesleki Eğitim Merkezi’ne Devam Eden Genç İşçilerin İletişim Becerilerini Değerlendirmelerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doessler, M.P., Saver, B., Franks, P., Fiscella, K., (2000), ‘’Racial and Ethnic Disparities in Perceptions of Physician Style and Trust’’, Archives of Family Medicine, 9:1156-63.
• Dökmen, Ü., (2003), İletişim Çatışmaları ve Empati, 22. Baskı, İstanbul: Sistem Yayınları.
• Erdemir, A.D., (2003), Hekim-Hasta İlişkileri ve Etik Sorunlar, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Ersanlı, K. ve Balcı, S., (1998), “İletişim Becerileri Envanterinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10), 7.
• Gölönü, S. ve Karcı, Y., (2010), “İletişim Meslek Lisesi Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeylerinin İncelenmesi (Ankara İl Örneği)”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 31: 123-140.
• Işık, A.Z., (1993), İletişim Becerileri Konusunda Ebeveynlere Verilen Eğitimin İletişim Çatışmalarına Girme Eğilimi Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kan, İ., (1998), Biyoistatistik, 3. Baskı, Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi. Karadağ, D., (2013), Yüzme Antrenörlerinin Bir Liderlik Özelliği Olan İletişim Becerilerinin Yüzücülerin Motivasyonları Üzerindeki Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, N., Turan, N., Kamberova, H.A., Cenal, Y., Kahraman, A. ve Evren, M., (2011), Hemşirelik öğrencilerinin sanat özelliklerine göre iletişim becerileri ve sosyal zeka düzeyleri, 10. Uluslararası Katılımlı Ulusal hemşirelik Öğrencileri Kongresi Özet Kitabı: 470-471, Gaziantep.
• Keskin, D., (2010), Hemşirelik Yüksekokulu 1. Sınıf Öğrencilerinin Duygusal Zeka Düzeyleri ile Empati Becerileri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kırmızı, H., (2003), Genel ve Teknik İletişim, Trabzon: Dilara yayınevi.
• Korkut, F., (2005), “Yetişkinlere Yönelik İletişim Becerileri Eğitimi” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28:143-149.
• Maletasta, C.Z. and Izard, C.E., (1987), “Emotion communication skills in young, middle,aged, and older women”, Psychology and Aging, 2 (2): 193-203.
• Mete S. ve Gerçek, E., (2005), “PDO Yöntemiyle Eğitim Göre Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Eğilim ve Becerilerinin İncelenmesi’’, C.Ü Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2): 11-17.
• O'malley, A.S., Forrest, C.B., (2002), ‘’Beyond the Examination Room: Primary Care Performance and Patient-Physician Relationship for Low-Income Women’’, Journal of General Internal Medicine, 17: 66- 74.
• O'malley, A.S., Sheppard, V.B., Schwartz, M., Mandelblatt, J., (2004), ‘’The Role of Trust in Use of Preventive Services Among Low-Income African-American Women’’, Preventive Medicine, 38(6): 777-85. Özcan, A., (2006), Hemşire hasta ilişkisi ve iletişim, İzmir: Saray Tıp Kitapevleri.
• Özgit, Ş., (1991), İletişim Becerileri Konusunda Verilen Eğitimin İletişim Çatışmalarına Girme Eğilimi Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Seçinti, G., (1994), Sağlık Meslek Lisesi İçin Kişilerarası İlişkiler, Ankara: Somgür Yayıncılık.
• Siegel, C.M. and Gregora, A.W., (1985), “Communication skills of elderly adults”, J. Commun. Disord, 18: 485-494.
• Tengilimoğlu, D. ve Kılıç, M., (2004), “Hastanelerde Halkla İlişkiler”, H.ÜİBF Dergisi, 2(2): 175-197.
• Thom, D.H., Kravitz, R.L., Bell, R.A., Krupat, E., (2002), ‘’Patient Trust in The Physician: Relationship to Patient Requests’’, Family Practice, 19(5):476-83.
• Trachetenberg, F., Dugan E., Hall M.A., (2005), ‘’How Patients’ Trust Relates to Their Involvement in Medical Care. Trust in The Medical Profession is Associated With Greater Willingness to Seek Care and Follow Recommendations’’, The Journal of Family Practice, 54(4): 344-52.
• Turan, N., Öztürk, A., Kaya H. ve Aştı, T.A., (2010), Toplumsal Cinsiyet ve Hemşirelik, 1. Temel Hemşirelik Bakımı Kongresi Özet Kitabı: 61,125, İzmir.
• Tutuk, A., Al D. ve Doğan, S., (2002), “Hemşirelik Öğrencilerinin İletişim Becerisi ve Empati Düzeylerinin Delirlenmesi”, C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(2): 36-41.
• Uludağ, A., (2001), Sağlık Hizmetlerinde Halkla İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Yıldırım, A. ve Ekinci, M., (2005), “Eğitimi Hemşirelik Olan ve Olmayan Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Karşılaştırılması”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(3): 19-29.
• Yüksel-Şahin, F., (1997), Grupla İletişim Becerileri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeylerine Etkisi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.