YAŞAM AMAÇLARI BELİRLEME ile BİREYSEL KARİYER PLANLAMA ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2023, Sayı: 46, 299 - 316, 31.08.2023

Şükran Oruç , Gözde Sunman

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları ile bireysel kariyer planlama düzeylerinin belirlenmesi ve yaşam amaçları belirleme ile bireysel kariyer planlama arasındaki ilişkileri test etmektir. Araştırmanın yöntemi nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde iktisat, uluslararası ilişkiler, maliye, işletme, yönetim bilişim sistemleri ile siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümlerinde öğrenim gören bir devlet üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Veriler kolayda örnekleme yöntemi ve anket kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analiz edilmesinde değişkenler arası ilişkiyi test edebilmek için Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre yaşam amaçları belirleme ile bireysel kariyer planlama arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca alt boyutlarla olan ilişkiler incelendiğinde; yaşam amacının içsel amaçlar ve dışsal amaçlar alt boyutlarıyla bireysel kariyer planlama arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki; yaşam amaçları belirleme ile bireysel kariyer planlamanın kendini değerlendirme, fırsatları tanıma, hedefleri belirleme ve plan oluşturma alt boyutu arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaşam amaçları, Yaşam amaçları belirleme, Bireysel kariyer planlama.

Kaynakça

• Acar, R. & Özdaşlı, K. (2017). Bireysel Kariyer Planlama Yapmanın Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi: SBMYO Öğrenci Üzerine Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (21), 301-314.
• Anafarta, N. (2001). Orta Düzey Yöneticilerin Kariyer Planlamasına Bireysel Perspektif, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 1-17.
• Austin, J. T. & Vancouver, J. B. (1996). Goal Constructs in Psychology: Structure, Process and Content, Psychological Bulletin, 120, 338-375.
• Aydın, M. (1991). Eğitim yönetimi. (3. Baskı) Hatiboğlu.
• Aygün, M. (2014). Öğrencilerin yaşam amaçlarıyla gelecek kaygısı arasındaki ilişki, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Brunstein, J. C. (1993). Personal Goals and Subjective Well-Being: A Longitudinal Study, Journal of Personality and Social Psychology, 65 (5), 1061-1070.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analiz el kitabı. Pegem Yayıncılık.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları. (T. Ergene, Çev.) Mentis Yayıncılık.
• Diener, E. A. (1995). Value Based Index for Measuring National Quality of Life, Soc Indic Res, 36, 107–127. https://doi.org/10.1007/BF01079721
• Emmons, R. A., Colby, P. M. & Kaiser, H. A. (1998). When losses lead to gains: personal goals and recovery of meaning. In: Wong PTP, Fry PS eds. The human quest for meaning. A handbook of psychological research and clinical applications. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 163–78.
• Emmons, R. A. (2003). Personal goals, life meaning, and virtue: Wellsprings of a positive life. In C. L. M. Keyes, & J. Haidt (Eds.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived (pp. 105-128). Washington DC: American Psychological. Association http://dx.doi.org/10.1037/10594-005
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer geliştirme. Nobel Yayınları.
• Eryılmaz, A. (2012). Pozitif Psikoterapi Bağlamında Geliştirilen Ergenler İçin Amaçları Genişletme Grup Rehberliği Programının Etkililiğinin İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, 37 (164), 3-19.
• Eryılmaz, A. (2015). Amaçlar İçin Mücadele Ölçeğinin Geliştirilmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 233-244.
• Getir, S. (2015). Mükemmeliyetçilik algısı, yaşam amacı ve psikolojik iyi oluş ile akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gould, S. (1979). Characteristics of Career Planners in Upwardly Mobile Occupations, The Academy of Management Journal, 22 (3), 539-550.
• Gürel, M. T. (2010). Kariyer planlamada yetkinliklerin önemi ve bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hu, S., Hood, M. & Creed, P. A. (2018). Career Goal İmportance as a Moderator in The Relationship Between Career Feedback and Career-Related Stress, Journal of Career Development, 45 (1), 3-18. doi:10.1177/0894845316667847
• İlhan, T. & Özbay, Y. (2010). The Predictive Role of Life Goals and Psychological Need Satisfaction on Subjective Well-Being, Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4 (34), 109-116.
• İlhan, T. (2009). Üniversite öğrencilerinin benlik uyumu modeli: yaşam amaçları, temel psikolojik ihtiyaçlar ve öznel iyi oluş, Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara,
• Kasser, T. & Ryan, R. M. (1996). Further Examining the American Dream: Differential Correlates of İntrinsic and Extrinsic Goals, Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 280–287.
• Kasser, T. & Ryan, R. M. (2001). Be careful what you wish for: Optimal functioning and relative attainment of intrinsic and extrinsic goals. In P. Schmuck & K. M. Sheldon (Eds), Life goals and well-being: Towards a positive psychology of human striving. Göttingen, Germany: Hogrefe & Huber Publishers.
• Korkmaz, O. & Önder, F. C. (2019). Yaşam Amaçları ile Kariyer Uyum Yetenekleri Arasındaki İlişki: Umudun Aracılık Rolünün İncelenmesi, Eğitim ve Bilim Dergisi, 44 (200), 59-76.
• McGrath, J. R. & Adams, L. (1999). Patient centered goal planning: A systematic psychological therapy? Top Stroke Rehabil, 6 (2), 43–50.
• McKnight, P. E. & Kashdan, T. B. (2009). Purpose in Life as a System That Creates and Sustains Health and Well-Being: An Integrative, Testable Theory, Review of General Psychology, 13, 242–251.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. (2nd Edition) McGraw-Hill.
• Roberts, B. W., O’Donnell, M., ve Robins, R. W. (2004). Goal and personality trait development in emerging adulthood. Journal of Personality and Social Psychology, 87 (4), 541–550.
• Rotter, J. B. (1966). Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcement. Psychological Monographs, 80(1, Whole No. 609).
• Seçer, H. (2013). Bireysel kariyer planlama ve kişisel başarı algısı arasındaki ilişki ve Pamukkale Üniversitesi’nde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Serinkan, C. & Barutçu, E. (2006). Pamukkale Üniversitesi İİBF Öğrencilerinin Kariyer Planları ve Sosyotropi-Otonomi Kişilik Özelliklerine İlişkin Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (2), 317-339.
• Sheldon, K. M. & Kasser, T. (1995). Coherence and Congruence: Two Aspects of Personality Integration. Journal of Personality and Social Psychology, 68 (3), 531–543. https://doi.org/10.1037/0022-3514.68.3.531
• Shulman, S. & Nurmi, J. E. (2010). Understanding Emerging Adulthood From a Goalsetting Perspective, New Directions For Child And Adolescent Development, 130, 1- 11.
• Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R. & Fırat, N. (2011) Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Amaçları, Eğitsel Hedefleri, Üniversite Öğreniminden Beklentileri ve Memnuniyet Durumları, Dokuz Eylül Üniversitesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (3), 429-452.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics. (5th Edt) Pearson Education.
• Ünlü, G. & Çiçek, H. (2022). Z Kuşağının A ve B Tipi Kişilik Özelliklerinin Bireysel Kariyer Planlamalarına Etkisi, Yönetim Bilimleri Dergisi, 20 (45), 694-723. DOI: 10.35408/comuybd.1051862
• Young, R. A. & Valach, L. (2004). The Construction of Career Through Goal-Directed Action, Journal of
• Vocational Behavior, 64 (3), 499-514. Doi: 10.1016/j.jvb.2003.12.012
• Walker, J. W. (1980). Human resource planning. Mc. Graw Hill Inc.