ÜNİVERSİTELERDE İDARİ PERSONELİN KAYIRMACILIĞA BAKIŞ AÇISI

Yıl 2024, Sayı: 49, 45 - 65, 31.08.2024

Yeliz Cankurtaran

https://doi.org/10.61904/sbe.1439075

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, kayırmacılığa yönelik idari personelin görüşlerini derinlemesine incelemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmacı çalışma boyunca “kayırmacılık kavramının tanımı nedir?” “kayırmacılığın nedenleri nelerdir? ” ve ‘’kayırmacılığı önlemek için neler yapılmalıdır?’’ sorularına yanıt aramıştır.
Yöntem: Bu çalışma nitel araştırma yaklaşımı anlayışı çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, Amasya Üniversitesi’nde görev yapan 12 idari personelden meydana gelmektedir. Yarı yapılandırılmış mülakat yöntemi ile elde edilen veriler betimleyici bakış açısına göre analiz edilmiştir.
Bulgular: Buna göre çalışmaya katılan idari personeller kayırmacılık kavramını yol gösterici olmak, haksızlık ve koruyup kollamak olarak, işini gördürme sanatı, torpilli olmak, çalışma ortamına zarar verme ve hırs, ayrımcılık, baskı ve diğer olarak tanımlamışlardır. Ayrıca araştırmacı, idari personelin kayırmacılığı önlemek için yapılması gerekenleri KPSS sınavı, liyakat ve ceza şeklinde bulmuştur.
Tartışma: Bulgular doğrultusunda araştırmacı idari personeller için kayırmacılık hakkında KPSS sınavının yapılması, mülakatların (sözlü sınav) kaldırılması, liyakate uygun davranılması, caydırıcı cezalar verilmesi gibi birtakım önerilerde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

kayırmacılık,, idari personel,, nepotizm,

ADMINISTRATIVE STAFF'S PERSPECTIVE ON NEPOTISM IN UNIVERSITIES

Öz

The aim of this study is to examine the views of administrative staff on favoritism in depth. For this purpose, the researcher sought answers to the questions "what is the definition of favoritism?" "what are the causes of favoritism?" and "what should be done to prevent favoritism?" throughout the study. " and "what should be done to prevent favoritism?". This research is a qualitative study and was conducted using a phenomenological design. The researcher used a semi-structured interview technique to collect data. The data obtained with this method were analyzed according to the descriptive perspective. The sample of the study consists of 12 administrative staff working at Amasya University. Accordingly, the administrative staff participating in the study defined the concept of nepotism as guiding, unfairness, protecting and protecting, the art of getting one's job done, being favored, damaging the working environment and ambition, discrimination and pressure. They stated the reasons for favoritism as closeness, interest, pressure and the desire to gather power in oneself. In addition, the researcher found merit and punishment as the actions to be taken by administrative staff to prevent favoritism. In line with the findings, the researcher made some suggestions about nepotism for administrative staff such as abolishing interviews (oral exams), acting in accordance with merit, and imposing deterrent penalties.

Anahtar Kelimeler

favoritizm,, nepotism,, administrative staff,

Kaynakça

• KAYNAKÇA Ay, F. A., & Oktay, S. (2020). Etik çöküşe yol açan nepotizm ve uygulamalarının örgütsel güvene etkisi: Bir üniversite hastanesinde hekimler ve hemşireler üzerine araştırma. İş Ahlakı Dergisi, 13(1), 135-168.
• Argon, T. (2016). Öğretmen görüşlerine göre ilkokullarda yöneticilerin kayırmacılık davranışları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 233-250.
• Aydın, Y. (2016). Örgütsel sessizliğin okul yönetiminde kayırmacılık ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı ile ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22 (2), 165-192.
• Aydoğan, İ. (2009). Favoritism in the Turkish Educational System: Nepotism, cronyism and patronage. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 4(1), 19-35.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Barut, B. (2015). Vekâlet kuramı perspektifinden kayırmacılık. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5: 240-250.
• Baştürk, Ş. (2018). İşe alma ve yerleştirmede nepotizm. İş,Güç’ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(4),113-136.
• Bayar,A., & Baş,N.A. (2023). Okul yöneticilerinin yeterliklerine yönelik öğretmen görüşleri. International Socıal Scıences Studıes Journal, 9 (108), 5545-5552.
• Chen, L. H. (2008). Job satisfaction among ınformation system personnel. computers in human behaviour, 24,105-118.
• Çalık, A. (2016). Nepotizmin örgütsel sessizlik üzerine etkisinde öz yeterlilik algısının rolü (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Çamur, Ö. V., & Aydın, A. H. (2021). Kamu yönetiminde siyasallaşma ve kayırmacılık sorununa ahlak ve adalet eksenli çözüm önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 1140-1166.
• Çelik, K., & Erdem, A. R. (2012). Üniversitede çalışan idari personele göre kayırmacılık. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11 (6), 23-30.
• Çınar, K. (2016). Patronaj ilişkilerinde Latin Amerika örneği: Kır-kent ayrımına bir bakış. ODTÜ Gelişme Dergisi, 43 (Aralık), 725-743. Demaj, E. (2012). Nepotısm, favorıtısm and cronyısm and theır ımpact on organızatıonal trust and commıtment; The servıce sector case ın Albanıa (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Epoka University, Arnavutluk.
• Demirtaş, H., & Demirbilek, N. (2019). Okul müdürlerinin kayırmacı davranışlarının öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile müdüre güvene etkisi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (17), 111-142.
• Dilek, S., Özdirek, R., & Keskingöz, H. (2019). Kayırmacılık kavramının İslam ekonomisi bağlamında incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmalar Dergisi, 8 (4), 3186-3210.
• Dirlik, O., & Duman, H. (2022). Üniversite sınırlarında kayırmacılık: Kayırmacı davranış paternleri ve ayırmacılığın kökeni üzerine nitel bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(1), 380-403.
• Erkekli, S. (2020). Nepotizm ve örgütsel sessizlik ilişkisi: Rekreasyon faaliyeti yürüten konaklama işletmelerinde bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Jackson, E.L. (2020). A correlatıonal study of perceptıons of favorıtısm, job satısfactıon, and job attendance (Yayınlanmamış doktora tezi), Liberty University, Lynchburg.
• Kahraman, Ü. (2020). Okul müdürlerinin kayırmacılık davranışları. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 90-106.
• Kara, A. (2019). Çalışanlarda kayırmacılık algısının örgütsel bağlılığa etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Karaca, N. (2021). Algılanan nepotizm kronizm ve partizanlığın örgütsel intikam üzerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kizilkan, Ö. (2019). İnsan kaynakları yönetiminde kamu çalışanlarının siyasal kayırmacılık ve liyakatsizlik algısı: Konunun Siirt özelinde analizi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve gömülü kuram: Bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya.
• Macit, G., & Erdem, R. (2020). Örgütsel sessizliğe dair kavramsal bir inceleme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 93-114.
• Meydan, S., Büyükbodur, A.Ç., & Bulut, S. (2015). Yerel yönetimlerde klientalist bakış açısının hak temelli sosyal hizmet yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi. 8.Ulusal Sosyal Hizmet Kongresi.
• Öntürk, Y., Şahin, İ., & Yıldız, M., Yağmur, R. (2021). Sporda kayırmacılık: Dövüş sporcuları üzerine bir inceleme. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4 (1), 156-166.
• Özkanan, A., & Erdem, R. (2015). Yönetimde kayırmacı uygulamalar üzerine nitel bir çalışma. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(4), 7-20.
• Öztürk, Z., & Dizili, F.T. (2019). Üniversitelerde kayırmacılığın akademisyenlerin iş tatmini üzerine etkisi: bir uygulama. İKSAD Yayın Evi
• Saracel, N., & Sarıboğa, M. (2020). Nepotizmin örgütsel bağlılık ve iş doyumuna etkisi: Otel çalışanları üzerine bir araştırma. Social Sciences Research Journal, 9 (4), 1-27.
• Sevencan, F., & Çilingiroğlu, N. (2007). Sağlık alanındaki araştırmalarda kullanılan niteliksel veri toplama yöntemleri. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(1), 1-6.
• Sezenöz, Z. (2021). Örgütlerde kayırmacılık, sinizm ve psikolojik sözleşme ihlali algısı üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Şahin, M. (2021). Örgütlerde kayırmacılığa yönelik kavramsal bir analiz. Çatalhöyük International Journal of Tourism and Social Research, 6, 158-167.
• Şapçılar, M.C. (2017). Turizm sektöründe kayırmacılığın etkileri: Otel işletmeleri üzerine bir inceleme (Yayınlanmamış doktora tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Topbaş, A. (2021). Kurumsallaşma sürecinde yaşanan sorunlar bağlamında kayırmacılık sorunu: Denizli ilinde bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Turan, S. (2020). Okul yöneticilerinin kayırmacılık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Turhan, M., & Erol, Y. C. (2020). Öğretmen görüşlerine göre eğitim örgütlerinde kronizm, sessizlik ve sinizm arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (4), 874-886.
• Türe, G. (2013). Hazırlık okulu öğrencilerinin zaman yönetimi becerileri ile stres yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin araştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Yazıcı, M., & Can, S. (2020). Etik problem olarak kurumlarda örgütsel kayırmacılık. Academic Review of Humanities and Social Sciences, 3 (2), 212-244.
• Yılmaz, F., & Çakıcı, A. Kamu çalışanlarının liyakat ihlali algısı, kaynakları ve etkileri. İş ve İnsan Dergisi, 8(2), 195-208.