ANGLO-SAKSONLARIN HIRİSTİYANLAŞMASINDA ROMA-KELT GELENEĞİ REKABETİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 28, 251 - 266, 25.12.2024

Halil Yavaş

Öz

Bu çalışmada Anglo-Saksonların Hristiyanlığı kabul etmesi ve bu süreçteki belli başlı tartışmalar ele alınmıştır. Söz konusu tartışmaların başında, onların Hristiyanlığı Augustinus ile mi tanıdıkları yoksa daha evvelinden irtibatlarının olup olmadığı hususu gelmektedir. Bunun cevabını Augustinus olarak verdiğimizde de bu kez Hristiyanlığın Anglo-Saksonlar tarafından kabul edilmesi onun zamanında mı gerçekleşti sorusuna yanıt aranmıştır. Bir de burada Benedikten tarikatının katkısı sorgulanmıştır. Yaygın kanaate göre İngiltere’nin Hristiyanlaştırılması bu tarikat ile ilişkilendirilse de bununla ilgili soru işaretleri bulunmaktadır. Bu dönemde bilhassa Roma-Kelt çekişmesi ve Whitby sinoduna giden gelişmelerin sebepleri üzerinde durulmuştur. Nitekim çalışmanın içinde yanıtı aranacak birçok sorunun temelinde bu iki kültür arasındaki siyasi çatışma yer almaktadır. Bunların yanında Hrsitiyanlığın bölgede ne şekilde gelişim gösterdiğini iyi anlamak adına belli başlı piskopos ve misyonerler ele alınmıştır. Çalışmamızda öncelikli kaynağımız Aziz Bede’nin Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum isimli eseri olmuştur. Bu kaynaktan istifade edilirken, onun Keltlere karşı olumsuz bir bakışa sahip olduğu, değerlendirmeler sırasında hep dikkate alınmıştır. Bunun yanında o dönemdeki bazı gelişmeler hakkında muhtelif kaynaklardan da istifade edilmiştir. Son olarak hem Aziz Bede hem de dönemin yorumlanmasında başta C. H. Talbot, Alan Thacker ve A. Hamilton Thompson başta olmak üzere konuyla alakalı önemli araştırmacılardan istifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Roma, Kelt, Augustinus, Gregorius, Bede

Etik Beyan

Çalışmanın araştırma kısmında etik kurul izni gerektirecek bir husus bulunmamaktadır

ROMAN-CELTIC TRADITION COMPETITION IN THE ANGLO-SAXONS' CONVERSION TO CHRISTIANITY

Öz

In this study, the acceptance of Christianity by the Anglo-Saxons and the main debates in this process are discussed. The main issue in these discussions is whether they knew Christianity with Augustine or whether they had contact before. When we give the answer to this question as Augustinus, this time we seek an answer to the question of whether Christianity was accepted by the Anglo-Saxons during his time. Additionally, the contribution of the Benedictine order has been questioned here. Although, according to popular belief, the Christianization of England is associated with this order, there are question marks regarding this. During this period, the reasons for the developments leading to the Roman-Celtic conflict and the Whitby synod were especially emphasized. As a matter of fact, the political conflict between these two cultures lies at the basis of many questions to be answered in the study. In addition, major bishops and missionaries were discussed in order to better understand how Christianity developed in the region. Our primary source in our study was St. Bede's Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum. While benefiting from this source, it was always taken into account during the evaluations that it had a negative view towards the Celts. In addition, various sources were used about some developments in that period. In the interpretation of both St. Bede and the period, important researchers on the subject, especially C. H. Talbot, Alan Thacker and A. Hamilton Thompson, were used.

Anahtar Kelimeler

Roma, Celt, Augustinus, Gregorius, Bede

Kaynakça

• Anglo-Saxson Chronicle. (1914). J. A. Giles (Edit.), London: G, Bell & Sons Ltd.
• Blair, P. H. (1971). The World of Bede, New York: St. Martin’s Press.
• Burton, J. (1994). Monastic and Religious Orders in Britain 1000-1300, Cambridge: Cambridge University Press.
• Bury, J. B. (1926). The Cambridge Medieval V, New York: The Macmillan Company.
• Colgrave, B. (1969). Two Lives Of Saint Cuthbert; A Life By An Anonymous Monk Of Lindisfarne And Bede's Prose Life, New York: Greenwood Press.
• Daly, L. J. (1965). Benedictine Monasticism, New York: Sheed And Ward.
• Dinleyici, Mustafa Furkan (2023). Orta Çağ Papalığının Mimarı Gregorius Magnus, İstanbul: Ayışığıkitapları.
• Deanesly, M. (1963). The Pre-Conquest Church in England, London: Adam & C. Black.
• Dvornik, F. (1990). Konsiller Tarihi, Mehmet Aydın (Çev.), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Eddius Stephanus. (1927). The Life of Bishop Wilfrid, B. Colgrave (Edit.), Cambridge: Cambridge University Press.
• Foot, S. (2006). Monastic Life in Anglo Saxon England, C.600-900, Cambridge: Cambridge University Press.
• Güzeldal, Y. (2021). Aziz Benedikt ve Hıristiyan Manastır Yaşamı, İstanbul: Ayışığıkitapları.
• Güzeldal, Y. (2022). “Britanya ve Batı Avrupa’nın Hıristiyanlaşmasında Kelt Manastır Misyonerliğinin Rolü”. Oksident 4/2. ss. 147-172.
• Güzeldal, Y. (2023). “Paskalya'nın Tarihlendirilmesi Problemi: Hesaplama Yöntemleri, Farklılıklar ve Tartışmalar” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 23/2. ss. 601-622.
• Lawrence, C. H. (2015). Medieval Monasticism, Fourth Edition, London: Routledge.
• Logan, F. D. (2005). A History of the Church in the Middle Ages, London: Routledge.
• Mayr-Harting, H. (1991). The Coming of Christianity to Anglo-Saxon England, Third Edition, London: B.T. Batsford.
• Milman, H. H. (1864). History Of Latin Christianity II, New York: Sheldon and Company.
• Pestell, T. (2004). Landscapes of Monastic Foundation, Woodbridge: The Boydell Press.
• Skene, W. F. (1877). Celtic Scotland II, Second Edition, Edinburgh: David Douglas.
• Stenton, F. (1947). Anglo-Saxon England, Third Edition, Oxford: The Clarendon Press.
• Stevenson, J. (1995). The ‘Laterculus Malalianus’ and the School of Archbishop Theodore, Cambridge: Cambridge University Press.
• Taunton, E. (1897). The English Black Monks of st. Benedict I, Longmans, London: Green & Co..
• Thacker, A. England in the Seventh Century, The New Cambridge Medieval History I. Paul Fouracre (Edit.). Cambridge: Cambridge University Press., pp. 462-495.
• The Russian Primary Chronicle. (1953). Samuel Hazzard Cross and P. Olgerd (Trans.), Massachusetts: The Medieval Academy of America.
• Thompson, A. H. (1935). Bede, Life, Times and Writings, Oxford: Clarendon Press.
• Ülgen, P. (2020). Orta Çağ Avrupa Tarihi, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Venerabilis Bede. (1738). Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum, Londini: Sumptibus Societatis.
• Wood, I. (1999). Augustine and Gaul, St. Augustine and the conversion of England, Richard Gameson (Edit.), Wiltshire: Sutton Publishing Limited, pp. 68-82.