Koroner Anjiyografi Uygulanan Hastaların Depresyon Düzeyleri ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 99 - 106, 16.08.2023

Melis Karakuşlu , Şenay Öztürk

https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.1235789

Öz

Giriş: Günümüzde hala yaygın olarak görülen kalp hastalıkları bireylerde bir takım fiziksel, ruhsal ve sosyal sorunlara neden olmaktadır. Kalp hastalığı tanısı alan bireyler yaşam tarzlarında önemli değişiklikler yapmak zorunda kalmaktadırlar.
Amaç: Bu çalışma koroner anjiyografi olan hastalarda depresyon belirtileri, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve bunlar arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini Kasım 2020 – Şubat 2021 tarihleri arasında bir hastanenin kardiyoloji servisinde koroner anjiyografi uygulanan, araştırmaya katılma kriterlerine uyan 100 hasta oluşturdu. Araştırmada veri toplama araçları olarak Hasta Tanıtım Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II, Beck Depresyon Envanteri kullanıldı. Verilerin analizinde Pearson korelasyon analizi, Kurtosis ve Skewness katsayıları kullanıldı.
Bulgular: Çalışma kapsamına alınan bireylerin Beck Depresyon Envanteri puan ortalamalarının 33,21 ± 9,05 ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II puan ortalamalarının ise 127,29 ± 23,17 olduğu belirlendi. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve depresyon düzeyleri arasında ise istatistiksel olarak negatif bir ilişki olduğu saptandı (p < 0,05, r = - 0,375).
Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda koroner anjiyografi olan hastaların orta düzeyde sağlıklı yaşam biçimi davranışı gösterdikleri, şiddetli düzeyde ise depresyon belirtisi gösterdikleri bulundu. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve depresyon belirtileri arasında ise negatif yönlü bir ilişki olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, hemşirelik, kalp hastalıkları, koroner anjiografi, sağlıklı yasaşm tarzı

Evaluation of Depression Levels and Healthy Lifestyle Behaviors of Patients who Underwent Coronary Angiography

Öz

Introduction: Heart diseases, which are still common today, cause some physical, mental and social problems in individuals. Individuals diagnosed with heart disease have to make significant changes in their lifestyles.
Aim: This study was conducted as a descriptive study to determine the symptoms of depression, healthy lifestyle behaviors and the relationship between them in patients with coronary angiography.
Method: The sample of the study consisted of 100 patients who underwent coronary angiography in the cardiology service of a hospital between November 2020 and February 2021 and met the criteria for participation in the study. Patient Description Form, Healthy Lifestyle Behaviors Scale II, Beck Depression Inventory were used as
data collection tools in the study. Pearson correlation analysis, Kurtosis and Skewness coefficients were used in the analysis of the data.
Results: The mean scores of Beck Depression Inventory of the individuals who were included in the study were 33.21 ± 9.05 and the mean scores of the II scores of Healthy Lifestyle II were 127.29 ± 23.17. A statistically negative correlation was found between healthy lifestyle behaviors and depression levels (p < 0.05, r = -0.375).
Conclusion: As a result of this study, it was found that patients with coronary angiography showed moderate healthy lifestyle behaviors and severe depression symptoms. There was a negative relationship between healthy lifestyle behaviors and depression symptoms

Anahtar Kelimeler

Coronary angiography, depression, health lifestyle, hearth disease, nursing

Kaynakça

• Adagide, S., & Karataş, N. (2021). The effects of physical exercise on the depressive symptoms and quality of life of individuals diagnosed with depression. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 12(2), 122- 131. doi: 10.14744/ phd.2021.19981
• Ahn, S., Song, R., & Choi, S.W. (2016). Effects of self-care health behaviors on quality of life mediated by cardiovascular risk factors among individuals with coronary artery disease: A structural equation modeling approach. Asian Nursing Research, 10(2), 158–163. doi: 10.1016/j.anr.2016.03.004
• Akkaya, S., Polat, C., Ede, H., ve Öztürk, Ö. (2018). Koroner anjiografi laboratuvarına sevki yapılan hastalarda; depresyon, anksiyete ve koroner arter hastalığı ciddiyeti ilişkisi. Bozok Tıp Dergisi, 8(3), 40-45.
• Al-Zaru, I.M., Shahrour, G., Masha’al, D., ve Hayajneh, A.A. (2022). Depression and adherence to healthy lifestyle behaviors among patients with coronary artery diseases in Jordan. Heliyon, 8(7), e09752. doi:org/10.1016/j.heliyon.2022.e09752
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., ve Kıssal, A. (2008). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Beck, A.T., Ward, C.H., Mendelson, M., Mock, J., & Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry, 4, 561-571.
• Beyhan, Y., ve Taş, V. (2019). Mental sağlık ve beslenme. Zeugma Journal of Health Researches, 1(1), 31-36.
• Bouchard, V., Robitaille, A., Perreault, S., Cyr, M., Tardif, J., Busseuil, D., & D’Antono, B. (2023). Psychological distress, social support, and use of outpatient care among adult men and women with coronary artery disease or other non-cardiovascular chronic disease. Journal of Psychosomatic Research, 165, 111131. doi:10.1016/j. jpsychores.2022.111131
• Boztilki, M., ve Ardıç, E. (2017). Maneviyat ve sağlık. Journal of Academic Research in Nursing, 3(1), 39-45. doi: 10.5222/jaren.2017.1008
• Brennan, E.J. (2018). Chronic heart failure nursing: Integrated multidisciplinary care. British Journal of Nursing, 27(12), 681–688. doi:10.12968/bjon.2018.27.12.681
• Bulduk, B., Aktaş M.C., Bulduk, M. (2017). Akut miyokard infarktüsü sonrası gelişen Ruhsal bozukluklar. Journal of Academic Research in Nursing, 3(Ek sayı), 24-27. doi: 10.5222/jaren.2017.1005
• Chauvet-Gelinier, J.C., & Bonin, B. (2017). Stress, anxiety and depression in heart disease patients: A major challenge for cardiac rehabilitation. Annals of Physical and Rehabilitation Medicine, 60(1), 6–12. doi:10.1016/j.rehab.2016.09.002
• Callaghan, P., Khalil, E., Morres, I., & Carter, T. (2011). Pragmatic randomised controlled trial of preferred intensity exercise in women living with depression. BMC Public Health, 11, 465. doi:10.1186/1471- 2458-11-465
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
• De Hert, M., Detraux, J., & Vancampfort, D. (2018). The intriguing relationship between coronary heart disease and mental disorders. Dialogues in Clinical Neuroscience, 20(1), 31–40. doi: 10.31887/DCNS.2018.20.1/mdehert
• Demirbaş, E., ve Kaya, Y. (2022). Miyokard infarktüsü geçiren hastaların anksiyete, depresyon düzeyleri ve stresle baş etme yöntemleri ile uyku kalitesi arasındaki ilişki. Black Sea Journal of Health Science, 5(3),344- 355. doi: 10.19127/bshealthscience.1089634
• Dirimeşe, E., Demir Korkmaz, F.D., ve Okgün Alcan, A. (2016). Koroner arter bypass greft cerrahisi öncesi hastaların yaşam kalitesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2),56-61.
• Doğu Kökcü, Ö., ve Kutlu, Ö. (2020). Kardiyovasküler sistem hastalıklarında spiritüel bakım. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 36 (1),53-59.
• Doyle, F., McGee, H., Conroy, R., Conradi, H. J., Meijer, A., Steeds, R., ... Sato, H. (2015). Systematic review and individual patient data metaanalysis of sex differences in depression and prognosis in persons with myocardial infarction: A Mindmaps Study. Psychosomatic Medicine, 77(4), 419–428. doi:10.1097/PSY.0000000000000174
• Erşan, E.E., Kelleci, M., & Baysal, B. (2013). An overview on psychosocial adaptation, depression, anxiety and stress levels in patients with heart disease. Journal of Clinical Psychiatry, 16(4), 214-224.
• Gan, Y., Gong, Y., Tong, X., Sun, H., Cong, Y., Dong, X., ... Lu, Z. (2014). Depression and the risk of coronary heart disease: a meta-analysis of prospective cohort studies. BMC Psychiatry, 14, 371. doi: 10.1186/ s12888-014-0371-z
• Gartlehner, G., Wagner, G., Matyas, N., Titscher, V., Greimel, J., Lux, L.,…Gaynes, B.N. (2017). Pharmacological and non-pharmacological treatments for major depressive disorder: Review of systematic reviews. BMJ Open, 7(6), e014912. doi: 10.1136/bmjopen-2016-014912
• Gezginci, E., Kosucu, S.N., Göktaş, S., ve Şahin, E. (2019). Relationship between depression and healthy lifestyle behaviors of patients with history of transplant. In Transplantation Proceedings, 51(7), 2367-2372. doi:10.1016/j.transproceed.2019.01.185
• Gottlieb, S.S., Kop, W.J., Ellis, S.J., Binkley, P., Howlett, J., O’Connor, C.,… Blumenthal, J.A. (2009). Relation of depression to severity of illness in heart failure (from heart failure and a controlled trial investigating outcomes of exercise training [HF-ACTION]). The American Journal of Cardiology, 103(9), 1285–1289. doi: 10.1016/j.amjcard.2009.01.025
• Gür, G., ve Sunal, N. (2019). Koroner arter hastalarında sağlık algısı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(2), 210-219. doi: 10.17681/hsp.420313
• Güven Tezcan, S. (2017). Temel epidemiyoloji (1.bs). Ankara: Hipokrat Kitabevi.
• Henao Pérez, M., López Medina, D.C., Lemos Hoyos, M., & Ríos Zapata, P. (2020). Depression and the risk of adverse outcomes at 5 years in patients with coronary heart disease. Heliyon, 6(11), e05425. doi: 10.1016/j.heliyon.2020.e05425
• Hisli, N. (1989). Beck depresyon envanterinin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi, 22, 118-126.
• Huyut, M.A., ve Çetintulum Huyut, B. (2020). Bilgisayarlı tomografik koroner anjiyografi ile erken evre koroner arter hastalığı tespit edilmiş olan hastalarda anksiyete ve depresyon düzeylerinin tespiti. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 11(26), 119-124. doi:10.5543/khd.2020.76768
• Kaya, H., & Doğu, O. (2018). Intensive care unit nurses’ knowledge, attitudes and practices related to using physical restraints. International Journal of Caring Sciences, 11(1), 61-70.
• Kılınç, G., Yıldız, E., ve Kavak, F. (2016). Kalp yetersizliği hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve umutsuzluk arasındaki ilişki. Journal of Cardiovascular Nursing, 7(13), 114-126. doi: 10.5543/khd.2016.96158
• Kuru, N., ve Piyal, B. (2012). Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesi’ne başvuran koroner arter hastalığı tanılı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletini. 11(3), 287-298. doi: 10.5455/pmb.1-1310111881
• Kurebayashi, Y., & Otaki, J. (2018). Does physical exercise increase brain derived neurotrophic factor in major depressive disorder? A Meta-Analysis. Psychiatria Danubina, 30(2), 129-135. doi:10.24869/psyd.2018.129
• Küçükberber, N., Özdilli, K., ve Yorulmaz, H. (2011). Kalp hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesine etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 11(7), 619-626.
• Lichtman, J.H., Froelicher, E.S., Blumenthal, J.A., Carney, R.M., Doering, L.V., Frasure-Smith, N., … Freedland, K.E. (2014). Depression as a risk factor for poor prognosis among patients with acute coronary syndrome: systematic review and recommendations: A scientific statement from the American Heart Association. Circulation, 129(12), 1350–1369. doi: 10.1161/CIR.0000000000000019
• Lyu, S., Wang, H., Wei, Q., Cui, M., Li, Y., Chen, Z., … Zhang, J. (2022). Effects of tai chi cardiac rehabilitation program on anxiety and depression in patients with coronary heart disease: A randomized controlled clinical trial. European Journal of Integrative Medicine, 53, 102147. doi: 10.1016/j.eujim.2022.102147
• Molazem, Z., Shahabfard, Z., Askari, A., & Kalyani, M.N. (2018). Effects of a peer- led group education on fear, anxiety and depression levels of patients undergoing coronary angiography. Investigacion y Educacion en Enfermeria, 36(1), e13. doi: 10.17533/udea.iee.v36n1e13
• Niti, M., Ng, T.P., Kua, E.H., Ho, R.C.M., & Tan, C.H. (2007). Depression and chronic medical illnesses in Asian older adults: the role of subjective health and functional status. International Journal of Geriatric Psychiatry: A journal of The Psychiatry of Late Life and Allied Sciences, 22(11), 1087-1094. doi: 10.1002/gps.1789
• Ormel, J., Kessler, R. C., & Schoevers, R. (2019). Depression: More treatment but no drop in prevalence: How effective is treatment? And can we do better?. Current Opinion in Psychiatry, 32(4), 348–354. doi: 10.1097/YCO.0000000000000505
• Öngel Atar, A., ve Çetinay Aydın, P. (2019). Kişilerarası ilişkiler psikoterapisinin kanıt desteği. N. Aydın, ve O. Omay (Ed.), Kişilerarası İlişkiler Psikoterapisi içinde (s. 8-12). Ankara: Türkiye Klinikleri.
• Park, C.L., & Sacco, S.J. (2017). Heart failure patients’ desires for spiritual care, perceived constraints, and unmet spiritual needs: relations with well-being and health-related quality of life. Psychology, Health & Medicine, 22(9), 1011–1020. doi: 10.1080/13548506.2016.1257813
• Persil Özkan, Ö., Büyükünal, S.K. , Yiğit, Z. , İnci, Y., Şakar, F.Ş., ve Özçelik Ersü, D. (2019). Kardiyovasküler hastalık tanısı almış hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 22-31. doi: 10.26559/mersinsbd.407399
• Peters, A., & McEwen, B.S. (2015). Stress habituation, body shape and cardiovascular mortality. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 56, 139–150. doi: 10.1016/j.neubiorev.2015.07.001
• Savaşan, A., Ayten, M. ve Ergene, O. (2013). Koroner arter hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve umutsuzluk. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 4(1), 1-6. doi: 10.5505/phd.2013.07279
• Seligman, F., & Nemeroff, C.B. (2015). The interface of depression and cardiovascular disease: therapeutic implications. Annals of the New York Academy of Sciences, 1345, 25–35. doi:10.1111/nyas.12738
• Sharma Dhital, P., Sharma, K., Poudel, P., & Dhital, P.R. (2018). Anxiety and Depression among Patients with Coronary Artery Disease Attending at a Cardiac Center, Kathmandu, Nepal. Nursing Research and Practice, 2018, 4181952. doi: 10.1155/2018/4181952
• Sunbul, M., Zincir, S.B., Durmus, E., Sunbul, E.A., Cengiz, F.F., Kivrak T., ...Sari, İ. (2013). Anxiety and depression in patients with coronary artery disease. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 23(4), 345–52. doi: 10.5455/ bcp.20130421014758
• Walker, S.N., & Hill-Polerecky, D.M. (1996). Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile II. Unpublished Manuscript, University of Nebraska Medical Center, Omaha.
• Whooley, M.A., & Wong, J.M. (2013). Depression and cardiovascular disorders. Annual Review of Clinical Psychology, 9(1), 327-354. doi: 10.1146/annurev-clinpsy-050212-185526
• World Health Organization (WHO). (2020). The Top 10 Causes of Death. Retrieved from (17.05.2022): https://www.who.int/newsroom/ fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death
• Wu, Q., & Kling, J.M. (2016). Depression and the risk of myocardial ınfarction and coronary death: A Meta-Analysis of prospective cohort studies. Medicine, 95(6), e2815. doi: 10.1097/MD.0000000000002815
• Yeşil Bayülgen, M., ve Altıok, M. (2017). Perkütan translüminal koroner anjiyoplasti uygulanan hastaların sağlıklı yaşam şekli davranışları ve etkileyen faktörler. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 8(16), 45-54. doi: 10.5543/khd.2017.28199
• Yılmaz Işıkhan, S., ve Güleç, D. (2018). Tez çalışmalarında sağlıklı yaşam biçimi davranış puanlarının demografik bilgilerle sistematik derlenmesi ve meta-analizi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 123- 133. doi:10.26559/mersinsbd.337800