Osmanlı Ordusunda Modern Ateşli Silah Eğitimin Yazılı Kaynakları ve Mahmud Şevket Paşa’nın Bu Alandaki Eserleri Hakkında Bir Değerlendirme

Yıl 2022, , 110 - 125, 30.06.2022

Ali Serdar Mete

https://doi.org/10.38015/sbyy.1106719

Öz

Osmanlı yönetimi, askeri modernizasyonun tüm alanlarında Avrupa ordularını model aldı. Hem eğitimsel hem örgütsel anlamda modern orduların örnek alınması, bu orduların temel ihtiyacı olan yeni teknoloji ürünü silahların Osmanlı ordusu envanterine girmesini sağladı. Her yeni silah, silahın tanınması ve kullanımı konusunda eğitim ihtiyacını da beraberinde getirdi. Bu ihtiyacın karşılanmasında ise modern askeri okullarda yetişmiş Osmanlı subayları görev aldı. Bu kadro, silah alımlarında önemli rol oynamalarının yanı sıra bunların etkin kullanımı için bilgi ve tecrübelerini paylaşmaya başladı. Böylece modern ateşli silahlarla ilgili önemli eserler yayınlandı. Askerî öğrencilerin ve subayların istifadesine sunulan bu eserlerden Fenn-i Esliha kitapları, Osmanlı ordusunda kullanılan tüm ateşli silahlar hakkında genel bilgiler içermekteydi. Fenn-i Esliha kitaplarına ek olarak bir silaha veya yeni bir silah modeline özel olarak yazılmış kullanma kılavuzları da yeni silahların tanınmasında önemli rol oynadı. Aldığı görevlerle ateşli silahlar konusunda ciddi bir tecrübe kazanan ve bilahare sadrazamlığa kadar yükselen Mahmud Şevket Paşa tecrübelerini kaleme alan subaylardandı. Fenn-i Esliha adlı bir kitabı da olan Paşa’nın diğer eserlerinden üçü Mauser tüfeklerinin tanınmasına yönelikti. Tüfekler hakkında oldukça detaylı bilgiler içeren bu yayınlar görsellerle de desteklenmişti. İlgililerin oldukça özel ve teknik bilgilere ulaşabileceği bu üç yayın, Osmanlı ordusu ateşli silah eğitimi literatürünün en kapsamlı örneklerindendi.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı ordusu, Modern Ateşli Silahlar, Mahmud Şevket Paşa, Mavzer Tüfekleri

The Written Sources of Modern Firearm Training in the Ottoman Army and an Evaluation of Mahmud Şevket Pasha's Works in This Field

Öz

The Ottoman administration took European armies as a model in all areas of military modernization. Taking modern armies as a model, both in educational and organizational means, provided the new technology weapons, which were the basic need of these armies, to enter the Ottoman army inventory. Each new weapon brought with it the need for training in the familiarization and use of the weapon. The Ottoman officers trained in modern military schools took part in meeting this need. In addition to playing an active role in weapon purchases, this staff shared their knowledge and experience for the effective use of such weapons. Thus, important works on modern firearms were published. Fenn-i Esliha (The Science of Weapon) books, one of these works offered to the use of military students and officers, contained general information about all firearms used in the Ottoman army. In addition to Fenn-i Esliha books, manuals written specifically for a weapon or a model also played a significant role in familiarizing new weapons. Mahmud Şevket Pasha, who gained serious experience in firearms with his duties and later rose to the position of grand vizier, was also one of the officers who penned his experiences. He had a book called Fenn-i Esliha as well as his three of other works were aimed at introducing Mauser rifles. These works containing detailed information on rifles were also supported by images. These three publications, from which the enthusiasts can access extremely specific and technical information, were among the most comprehensive examples of the firearm training literature of the Ottoman army.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Army, Modern Firearms, Firearm Training, Mahmud Şevket Paşa, Mauser Rifles

Kaynakça

• Mahmud Şevket. (1301[1885]). Fenn-i Esliha. Mekteb-i Fünûn-ı Harbiye-yi Şahane Matba’ası.
• Mahmud Şevket. (1303[1887]). Asâkir-i Şahâne’nin Piyade Sınıfına Mahsus 87 Modeli Mükerrer Ateşli Mavzer Tüfengi. Mekteb-i Harbiye-i Şahâne Matba’ası.
• Mahmud Şevket. (1311a [1895]). Küçük Çaplı Mavzer Tüfenkleri. Matba’a-i Osmaniye.
• Mahmud Şevket. (1311b[1895]). Küçük Çaplı Mavzer Tüfenklerine Mahsus Atlas. Matba’a-i Osmanîye.
• Fon der Golts. (1315[1899]). Harbin Sevk ve İdâresi, müt. Osman Senaî, Artin Asaduryan Şirket-i Mürettebîye Matba’ası.
• Subhi & Naci. (1323[1907]). Rehber-i Fenn-i Esliha, Mekteb-i Fünûn-u Harbiye-i Şâhâne Matba’ası.