Examination Of Pre-Service Social Studies Teachers Digital Citizenship Levels In Terms Of Certain Variables

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 367 - 394, 30.12.2022

Ali Çolak , Talip Öztürk

https://doi.org/10.38015/sbyy.1208473

Cited By: 5

Öz

The aim of this study is to examine the digital citizenship levels of pre-service social studies teachers in terms of various variables. In this direction, the personal information and digital citizenship levels of pre-service social studies teachers were determined, and the relationship between digital literacy and the variables of gender, university, grade level, frequency of internet use and monthly income was examined. The study group of this research consists of 236 pre-service social studies teachers studying at Giresun University and Trabzon University in the spring semester of 2021-2022. Relational survey method, which is one of the quantitative research methods, was used in the study. Data collection tools were; “Personal Information Form” created by the researcher to collect the personal information of the pre-service teachers, “Digital Citizenship Scale” to determine their digital citizenship levels and “Digital Literacy Scale” to determine their digital literacy levels. The scales were digitized and delivered to the study group. According to the information obtained as a result of the research, digital citizenship and literacy levels of pre-service social studies teachers were determined at a high level. No significant difference was found between digital citizenship level and gender variable. Significant differences were observed between universities, grade levels, frequency of internet use and monthly income status and digital citizenship level. As a result of the relational analysis, it was concluded that there is a relationship between digital citizenship and digital literacy in many dimensions. These relationships were found to be positive at very high, high, medium and weak levels. It was discussed that these results can also be seen in similar studies. Then, according to the results obtained in the study, suggestions such as the inclusion of digital citizenship and its dimensions one by one in the program by the Ministry of National Education were presented.

Anahtar Kelimeler

social studies, digital citizenship, digital literacy

Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler dersi öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Bu doğrultuda sosyal bilgiler dersi öğretmen adaylarının kişisel bilgileri ve dijital vatandaşlık düzeyleri belirlenmiş, dijital okuryazarlığın yanı sıra; cinsiyet, üniversite, sınıf düzeyi, internet kullanım sıklığı ve aylık gelir durumu değişkenleriyle olan ilişkisi incelenmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubunu Giresun Üniversitesi ve Trabzon Üniversitesi'nde 2021-2022 bahar yarıyılı eğitim döneminde öğrenim görmekte olan 236 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama araçları ise; öğretmen adaylarının kişisel bilgilerini toplamak adına araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu”, dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi için “Dijital Vatandaşlık Ölçeği” ve dijital okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi için “Dijital Okuryazarlık Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçekler dijital ortama aktarılmış ve çalışma grubuna uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bilgilere göre sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık ve okuryazarlık düzeyleri yüksek düzeyde tespit edilmiştir. Dijital vatandaşlık düzeyi ve cinsiyet değişkeni arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Üniversiteler, sınıf düzeyleri, internet kullanım sıklığı ve aylık gelir durumu ile dijital vatandaşlık düzeyi arasında ise anlamlı farklılıklar görülmüştür. Yapılan ilişkisel analiz sonucunda ise dijital vatandaşlık ve dijital okuryazarlık arasında birçok boyutta ilişkinin olduğu sonucuna varılmıştır. Tespit edilen bu ilişkiler pozitif yönde; çok yüksek, yüksek, orta ve zayıf düzeyde ortaya çıkmıştır. Bu sonuçların benzer çalışmalarda da görülebildiği tartışılmıştır. Ardından araştırmada elde edilen sonuçlara göre; MEB tarafından dijital vatandaşlık ve boyutlarının tek tek programa dahil edilebileceği gibi öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, dijital vatandaşlık, dijital okuryazarlık

Kaynakça

• Akdağ, H. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 2005 sosyal bilgiler programında yer alan bazı kavramları anlama düzeyi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(1), 208-229.
• Aslan, S. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Fırat, Dicle, Siirt, Adıyaman üniversiteleri örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
• Aslan, S., & Çakmak, Z. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 72-99. https://doi.org/10.17984/adyuebd.296203
• Aydemir, M. (2018). Yenilenen sosyal bilgiler dersi öğretim programının dijital vatandaşlık ve alt boyutları açısından incelenmesi. International Journal of Contemporary Educational Studies, 4(2), 15-38.
• Aygün, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık durumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Baron, J. (2015). Citizenship and morality. Current Opinion in Psychology, 6, 6-9.
• Cambridge. (2022). Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english
• Castells, M. (2000). Materials for an exploratory theory of the network society. The British Journal of Sociology, 51(1), 5-24.
• Daşçıoğlu, K., & Şimşek, S. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. S. İnan (Ed.), Sosyal Bilgiler Eğitimine Giriş içinde (3. bs, ss. 111-122). Anı.
• Davies, L. (2001). Citizenship education and contradictions. British Journal of Sociology of Education, 22(2), 299-308.
• Dedebalı, N. C. & Daşdemir, İ. (2019). Social studies candidates’ perception of digital citizenship. International Journal of Educational Methodology, 5(3), 465-477. https://doi.org/10.12973/ijem.5.3.465
• Dere, İ., & Yavuzay, M. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2400-2414. https://doi.org/10.33206/mjss.537592 digcitcommit.org. (T.Y.). Explore the digcitcommit competencies. https://digcitcommit.org/
• Dinlemez, Ş. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ile dijital vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye.
• Farmer, L. (2010). 21. Century standards for information literacy. Leadership, 39(4), 20-22.
• Field, A. (2009). Comparing several means: Anova (GLM 1). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics in (3. bs, ss. 347-394). Sage Publications.
• George, D. & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (10. bs). Pearson.
• Hamutoğlu, N. B., Canan Güngören, Ö., Kaya Uyanık, G. & Gür Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. https://doi.org/10.12984/egeefd.295306
• Hocaoğlu, N. & Akkaş Baysal, E. (2019). Nicel araştırma modelleri-desenleri. G. Ocak (Ed.), Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (1. bs, ss. 66-119). Pegem Akademi.
• Hutchinson, S. R. (2004). Survey research. K. deMarrais ve S. D. Lapan (Ed.), Foundation for Research Methods of Inquiry in Education and the Social Sciences in (ss. 283-301). Lawrence Erlbaum Associates Inc.
• Kara, T., & Atasoy, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarının (2018) dijital vatandaşlık kavramı ve alt boyutları bağlamında incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(41), 133-154. https://doi.org/10.31795/baunsobed.581917
• Karaduman, H., & Öztürk, C. (2014). Sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital vatandaşlık tutumlarına etkisi ve dijital vatandaşlık anlayışlarına yansımaları. Journal of Social Studies Education Research, 5(1), 38-78.
• Karasu Avcı, E., Faiz, M., & Recepoğlu, S. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algılarının belirlenmesi. International Journal of New Approaches in Social Studies, 5(1), 46-62. https://doi.org/10.38015/sbyy.847507
• Kilci, Z. (2019). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Talim Kurulu Başkanlığı.
• Metin, Ö. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık yeterliklerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Giresun Üniversitesi, Giresun, Türkiye.
• Mossberger, K., Tolbert, C. J. & McNeal, R. S. (2007). Digital citizenship: The internet, society, and participation. MIT Press.
• Netwong, T. (2013). The using of e-Learning to develop digital citizenship learning achievement in information technology. International Journal of e-Education, e-Business, e-Management and e-Learning, 3(2), 135-137. https://doi.org/10.7763/IJEEEE.2013.V3.208
• Osler, A., & Starkey, H. (2005). Changing citizenship democracy and inclusion in education. Open University Press.
• Oyedemi, T. D. (2012). The partially digital: Internet, citizenship, social inequalities, and digital citizenship in south africa [Unpublished PhD Dissertation]. University of Massachusetts, Massachusetts, United States of America.
• Öztürk, T. & Yaylak, E. & Zayimoğlu Öztürk, F. (2021). Use of current events in teacher education. Journal of International Social Studies, 11 (2), 11-35.
• Parsak, M. B. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin dijital vatandaşlık alt boyutlarına göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi, Mersin, Türkiye.
• Ribble, M. (2021, Eylül 26). Essential elements of digital citizenship. ISTE. https://www.iste.org/explore/digital-citizenship/essential-elements-digital-citizenship
• Sevigen, M. & Yılar, M. B. (2022). Türkiye’de eğitim alanında yazılan dijital vatandaşlık konulu lisansüstü tezlerdeki eğilimler. International Journal of New Approaches in Social Studies, 6(1), 47-70. https://doi.org/110.38015/sbyy.1108752
• Som Vural, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Susan, J. S. (1995). Citizenship: All or nothing? Political Geography in (C. 14, ss. 190-193). Elsevier Science.
• Şahin, Ç. & Karakuş, G. (2019). Katılımcıları seçme: Evren ve örneklem. G. Ocak (Ed.), Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (1. bs, ss. 180-214). Pegem Akademi.
• Tatlı, A. (2018). Öğretmenlerin dijital vatandaşlık düzeylerinin bilgi okuryazarlığı ile internet ve bilgisayar kullanım özyeterlikleri bağlamında değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Tuncer, M. (2020). Nicel araştırma desenleri. B. Oral & A. Çoban (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (1. bs, ss. 205-227). Pegem Akademi.
• Turan, S., & Karasu Avcı, E. (2018). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programının dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Journal of Education and New Approaches, 1(1), 28-38.
• TÜİK. (2021). Son üç ay içinde internet kullanan bireylerin interneti kişisel kullanma amaçları. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/DownloadIstatistikselTablo?p=3t9swG8iIEFo0QQTSmmBZYhveWQnpHRlIwsjADlxws7sY9jp48gebcCURql0aW9O
• Yılmaz, M. (2019). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi: mersin üniversitesi eğitim fakültesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi, Mersin, Türkiye.