Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Keşif Temelli Sosyal Bilgiler Öğretimine İlişkin İnanç ve Deneyimleri

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 310 - 337, 30.12.2022

Banu Çulha Özbaş , İzel Kaya

https://doi.org/10.38015/sbyy.1217389

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarının keşif temelli Sosyal Bilgiler öğretimine ilişkin inanç ve deneyimlerini derinlemesine incelemektir. Araştırma, nitel araştırma türlerinden çoklu durum çalışmasıyla tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin batı illerinden birinde Sosyal Bilgiler öğretmenliği lisans programına devam etmekte olan amaçlı örnekleme yoluyla belirlenen beş son sınıf Sosyal Bilgiler öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; yarı yapılandırılmış görüşme, öğretmen adaylarının keşif temelli Sosyal Bilgiler öğretimine ilişkin hazırladıkları iki ders planları, öğretmen adaylarının hazırladıkları ders planlarının uygulamasına ilişkin hatırlatıcılı görüşme ve son olarak yaşanan sürecin değerlendirilmesine ilişkin hazırlanan yarı yapılandırmış görüşme kullanılmıştır. Araştırmada birden fazla veri toplama yöntemi kullanılarak veri çeşitlemesine gidilmiştir. Öğretmen adaylarının araştırma kapsamında geliştirdikleri keşif temelli ders planları Keşif Temelli Sosyal Bilgiler Ders Planında yer alan basamaklara göre değerlendirilmiştir. Bu basamaklar: merak uyandıran sorunun belirlenmesi, sosyal bilim disiplinlerine ait kavramları ve araştırma yöntemlerini kullanarak keşfin derinleştirilmesi, kaynakların değerlendirilmesi ve kanıtların kullanılması, sonuçlara ulaşılması ve etkin vatandaşlık boyutunda bilgiye dayalı karar vermedir. Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarının keşif temelli ders planları incelendiğinde planı hazırlarken en çok “merak uyandıran soru sorma” ve “etkin vatandaşlık” basamağında zorlandıkları görülmüştür. Araştırma sonucunda Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarının ideal sınıf ortamının nasıl olması gerektiğine ilişkin inançlarının, öğrencileri ulusal sınavlara hazırlayabilme kaygılarının, öğretmenlik deneyimini yaşadıkları okul ikliminin Keşif Temelli Sosyal Bilgiler öğretimine ilişkin inançları üzerinde etkisi olduğu anlaşılmıştır. Araştırma sonunda bu sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretmeni adayları, keşif temelli sosyal bilgiler öğretimi, öğretimsel inançlar.

PRE-SERVICE SOCIAL STUDIES TEACHER’S BELIEFS AND PRACTICES ABOUT INQUIRY BASED SOCIAL STUDIES

Öz

The aim of this research is to examine the beliefs and experiences of social studies teacher candidates in inquiry-based social studies teaching in depth. The research was designed according to the phenomenological design with multiple case studies, which is one of the qualitative research types. The participant of the research consists of five pre-service Social Studies teacher candidates selected through purposive sampling, who are attending a Social Studies teaching undergraduate program in one of the western provinces of Turkey. As a data collection tool in the research; semi-structured interview, two lesson plans prepared by the pre-service teachers for inquiry-based social studies teaching, a reminder interview about the implementation of the plans prepared by the pre-service teachers, and finally a semi-structured interview about the process were used. In the study, data diversity was used by using more than one data collection method together. inquiry-based lesson plans developed by prospective teachers within the scope of the research were evaluated according to the steps in the inquiry-based Social Studies lesson plan. These steps are: identifying the intriguing question, deepening the discovery by using the concepts and research methods of social science disciplines, evaluating the sources and using the evidence, reaching the results, and making informed decision in the dimension of active citizenship. When the inquiry-based lesson plans developed by the teacher candidates within the scope of the research were examined, it was seen that they had the most difficulty in asking questions and active citizenship while preparing the plan. As a result of this research, it was understood that the beliefs of the pre-service teachers about the ideal classroom environment, their concerns about preparing students for national exams, the school climate in which they had teaching experience, and the emotions they experienced during inquiry-based teaching also affected this process. Finally, it has been concluded that teaching practices have a great impact on the change and development of pre-service teachers' beliefs, and suggestions regarding this area are presented. Finally, it has been concluded that teaching practices have a great impact on the change and development of pre-service teachers' beliefs, and suggestions regarding this area are presented.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretmeni adayları, keşif temelli sosyal bilgiler öğretimi, öğretimsel inançlar.

Kaynakça

• Akhan, N., E. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ekonomi konularını öğretmede öz-yeterlik inançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 28-43.
• Alabaş, R. (2007). İlköğretim 6.sınıf sosyal bilgiler dersinde kanıt temelli öğrenme modeli: Bir eylem araştırması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Bilgiç, S. (2018). İlkokul 4.sınıf sosyal bilgiler derslerinde kanıt temelli öğrenmeye ilişkin bir eylem araştırması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Caron, E. (2004). The impact of a methods course on teaching practices: Implementing issues-centered teaching in the secondary social studies classroom. Journal of Social Studies Research, 28(2), 4-19.
• Çulha, B. (2006). Tarihsel mekanlarda keşfederek öğrenme yoluyla Sosyal Bilgiler öğretimine yönelik öğrenci görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Dewey, J. (1933). How we think. Buffalo, NY Prometheus.
• Dinç, E., & Doğan, Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretim programı ve uygulanması hakkında öğretmen görüşleri, Journal of Social Studies Education Research, 1(1), 17-49.
• Dinkelman, T., & Cuenca, A. (2020). A turn to practice: Core practices in social studies teacher education, Theory & Research in Social Education, 48(4), 583-610. https://doi.org/10.1080/00933104.2020.1757538
• Doğanay, A. & Sarı, M. (2008). Öğretmen gözüyle yeni sosyal bilgiler programı: Adana ilinde bir araştırma. İlköğretim Online, 7(2), 468-484.
• Doğanay, A. (2004, 15-17 Mayıs). Sosyal bilgiler eğitiminin genel amaçları ne olmalıdır [Sözlü Bildiri]. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, İzmir, Türkiye.
• Hover, S., D., & Yeager, E.A. (2004). Challenges facing beginning history teachers: An exploratory story. International Journal of Social Education, 19(1), 8-21.
• Huberman, M., & Miles, M. B. (2002). The qualitative researcher's companion. Sage.
• Kılınç, G. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve adaylarının, teknoloji ve toplum öğrenme ilişkin pedagojik içerik bilgilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Lee, S., & Lim, K. (2008). PCB design guide book. Sehwa Publishing.
• Levstic, L. S., & Barton, K. C. (2003). Researching history education: Theory, method, and context. Routledge.
• Levstic, L.S. & Barton, K.C. (2004). Doing history: Investigating with children in elementary and middle schools. Lawrence Erlbaum Associates.
• McNeil, L. M. (1986). Contradictions of control: School structure and school knowledge. Routledge. Memişoğlu, H., & Tarhan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 6-20.
• Mercan, S., I. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yenilenmiş bloom taksonomisi bilişsel basamaklarına göre soru sorma becerilerinin incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 54(1), 291 - 301.
• National Council for the Social Studies. (2013). The college, career, and civic life (C3) framework for social studies state standards: Guidance for enhancing the rigor of K-12 civics, economics, geography, and history. Silver spring. MD: National Council for the Social Studies.
• NCSS (1993). The social studies professional. National Council for the Social Studies.
• NCSS (2017). College, career, and civic life (C3) framework for social studies state standards: guidance for enhancing the rigor of K-12 civics, economics, geography, and history Silver spring. MD: National Council for the Social Studies.
• Nespor, J. (1987) The role of beliefs in the practice of teaching. Journal of Curriculum Studies, 19, 317-328. https://doi.org//10.1080/0022027870190403
• Öner, Ü. & Kınacı, M. K. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kanıt kullanma beceresine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1155-1174. https://doi.org/10.17755/esosder.778828
• Pajares, M., F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 307-332.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2nd ed.). Sage.
• Price, J., L. (2001), Reflections on the determinants of voluntary turnover, International Journal of Manpower, 22(7), 600-624. https://doi.org/10.1108/EUM0000000006233
• Richardson, V. (1996). The role of attitudes and beliefs in learning to teach. In J. Sikula (Ed.), Handbook of Research on Teacher Education. Macmillan.
• Richardson, V. (2003). Pre-service teachers’ beliefs. In J. Rath (Ed.), Advances in teacher education, (pp.1-22). Infotmation Age Publishing.
• Saye, J. W., Kohlmeier, J., Brush, T., Mitchell, L., & Farmer, C. (2009). Using mentoring to develop professional teaching knowledge for problem-based historical inquiry. Theory & Research in Social Education, 37(1), 6-41. Swan, K. (2018). The community of inquiry framework, blended learning, and the i2Flex classroom model. In Online Course Management: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications (423-437). IGI Global.
• Şekerci, H., & Kabapınar, Y. (2019). Sosyal bilgiler derslerinde storyline yaklaşım ile bütünleştirilmiş kanıt temelli etkinliklerin kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 659-684. https://doi.org//10.16986/HUJU.201845318
• Şekerci, H. (2021). Evaluating student and teacher views on the use of authentic learning in primary school social studies course: A case study. Participatory Educational Research, 8(1), 322-343 https://doi.org/10.17275/per.21.19.8.1
• Thacker, E. S., Friedman, A. M., Fitchett, P. G., Journell, W., & Lee, J. K. (2018). Exploring how an elementary teacher plans and implements social studies inquiry. The Social Studies, 109(2), 85-100.
• Thacker, E. S., Lee, J. K., & Friedman, A. M. (2017). Teaching with the C3 Framework: Surveying teachers׳ beliefs and practices. The Journal of Social Studies Research, 41(2), 89-100.
• Thornton, S. (2005). Teaching social studies that matters. Teachers College.
• Türnüklü, A. (2001). Eğitim bilim alanında aynı araştırma sorusunu yanıtlamak için farklı araştırma tekniklerinin birlikte kullanılması. Eğitim ve Bilim, 26(120), 8-13.
• VanSledright, B. (2002). Confronting history’s ınterpretive paradox while teaching fifth graders to ınvestigate the past. American Educational Research Journal, 39(4), 1089–1115. https://doi.org/10.3102/000283120390041089
• Windschitl, M. (2002). Framing constructivism in practice as the negotiation of dilemmas: An analysis of the conceptual, pedagogical, cultural, and political challenges facing teachers. Review of Educational Research, 72(2), 131-175. https://doi.org/10.3102/00346543072002131
• Yeşil, R. (2008) Sosyal bilgiler aday öğretmenlerinin sınıf içi̇ öğretimde sorulardan yararlanma yeterlikleri̇ (AEU eğitim fakültesi̇örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 161-174.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, A., & Gazel, A. A. (2017). 4. ve 7. Sınıf sosyal bilgiler derslerinde sorulan öğretmen sorularının bloom taksonomisinin bilişsel alanına göre incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 173-186. http://dx.doi.org/10.1080/023111230054114.