Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Algılarını Temsil Eden Amblem ve Logo Tasarımları

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 158 - 179, 30.06.2023

Arcan Aydemir , Aydan Ustaoğlu Çelik

https://doi.org/10.38015/sbyy.1290089

Cited By: 2

Öz

Pek çok görsel öge barındıran sosyal bilgiler dersinin bu dersi alan öğrenciler tarafından nasıl algılandığına odaklanan çalışmada algılar amblem ve logo tasarımları aracılığıyla incelenmiştir. Bu bağlamda araştırmanın temel amacı bu tasarımları çeşitli kategorilere (tasarımda kullanılan objeler, renkler, kavramlar, şekiller gibi) göre inceleyerek ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik algılarını ortaya çıkarmak şeklinde belirlenmiştir. Araştırma kapsamında öncelikle öğrencilere amblem ve logo kavramları örnekler verilerek tanıtılmış, ardından sosyal bilgiler dersini temsil eden amblem/logo tasarlamaları istenmiştir. Tasarım aşamasında renkli boyalar, kalem, kağıt, cetvel, pergel gibi araç-gereçler kullanılmış, tasarım sonucunda katılımcıların tasarımlarına ilişkin görüşleri de alınmıştır. Nitel araştırma yaklaşımın benimsendiği araştırmanın çalışma grubunu ortaokul 6. ve 7.sınıf düzeylerinde öğrenim görmekte olan toplam 33 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veriler uzman görüşü alınarak araştırmacılar tarafından geliştirilen tasarım/görüş formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Tasarımlar ve görüşler ayrıntılı bir şekilde incelenerek frekans ve yüzde değerleriyle birlikte tablolar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda katılımcıların tasarımlarında obje olarak daha çok insan ve ağaç; kavram olarak sosyal bilgiler; kısaltma olarak SB (Sosyal Bilgiler); şekil olarak daire ve renk olarak mavi, sarı, yeşil, kırmızı, kahverengi gibi renkleri kullandıkları bilgilerine ulaşılmıştır. Buna ek olarak katılımcılar tasarımlarında hayat, değerler ve bilim-teknoloji gibi temalara yönelik mesajlar vermek istediklerini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, ortaokul, çizim, logo, amblem

Emblem and Logo Designs Representing Middle School Students' Perceptions for Social Studies Lesson

Öz

In this study, which focuses on how the social studies course, which contains many visual elements, is perceived by the students who take this course, perceptions are examined through emblem and logo designs. In this context, the main purpose of the research was determined as to reveal the perceptions of secondary school students towards the social studies course by examining these designs according to various categories (such as objects, colors, concepts, shapes used in the design). Within the scope of the research, firstly, the concepts of emblem and logo were introduced to the students by giving examples, and then they were asked to design an emblem/logo representing the social studies course. During the design phase, tools such as colored paints, pencils, paper, rulers, and compasses were used, and as a result of the design, the opinions of the participants on their designs were also taken. The study group of the research, in which the qualitative research approach is adopted, consists of a total of 33 students studying at the 6th and 7th grades of secondary school. In the study, data were collected through design/interview form developed by the researchers by taking expert opinion. Content analysis was used in the analysis of the data obtained in the study. The designs and opinions were examined in detail and tables were created with frequency and percentage values. As a result of the research, more people and trees as objects in the designs of the participants; social studies as a concept; SS (Social Studies) as abbreviation; It has been found that they use round in shape and use colors such as blue, yellow, green, red and brown as color. In addition, the participants stated that they wanted to give messages on themes such as life, values and science-technology in their designs.

Anahtar Kelimeler

Social studies, secondary school, drawing, logo, emblem

Kaynakça

• Akhan, N.E., & Kaymak B. (2020). The views of secondary school students toward social studies learning environments as a social studies laboratory. HAYEF: Journal of Education, 17(1), 121-149. https://doi.org/10.5152/hayef.2020.19026
• Akman, Ö. & Ekinci, H. (2021). Suriyeli ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler algısının çiz-yaz-anlat tekniği ile incelenmesi. Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 6 (Prof. Dr. Süleyman Büyükkarcı Özel Sayısı), 82-115. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1013766
• Aksoy, B. & Koç, H. (2012). Türkiye’de öğrenim gören lisans öğrencilerinin zihin haritasında Avrupa birliği algısı (Ankara ili örneği). Milli Eğitim, 196, 107-123.
• Alazzi, K., & Chiodo, J.J. (2004). Students’ perceptions of social studies: a study of middle school and high school students in Jordan. International Journal Of Scholarly Acadmic Intellectual Diversıty, 6(1), 1-12.
• Aydemir, A. (2021). Sosyal bilgiler ders kitaplarında kamu kurum ve kuruluşları ile ortaokul öğrencilerinin kamu kurum ve kuruluş algılarının incelenmesi. İçinde T. Çetin, Ö. Türksever & A. Gökalp (Ed.). Pandemi sürecinde eğitim bilimlerinde yeni yönelimler (s.454-483). Hiperyayın.
• Balyemez, S. (2012). TDK imlâ/yazım kılavuzlarının kısaltmalar bölümleri üzerine bir değerlendirme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 41-57.
• Berksan, G.O. (2018). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik metaforik algıları. International Journal of Innovative Approaches in Education, 2(4), 117-131. https://doi.org/10.29329/ijiape.2018.196.1
• Bolat, H. (2020). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilim ve sanat merkezindeki ve okuldaki sosyal bilgiler dersine yönelik metaforik algıları. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1135-1144. https://doi.org/10.18506/anemon.647705
• Çalışkan, N. & Kılıç, E. (2014). Farklı kültürlerde ve eğitimsel süreçte renklerin dili. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 69-85.
• Çeken, B. & Aybay, C. (2021). Kültürel değerlerin ve ulusal kimliğin olimpiyat oyunları logo tasarımlarına yansımalarının incelenmesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 11(1), 23-42. https://doi.org/10.20488/sanattasarim.970744
• Erdal, G. (2020). Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yılı logolarında arketip karşıtı bilinçaltı mesajlar. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 6(2), 146-162. https://doi.org/10.47615/issej.746449
• Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü., & Öner, Ü. (2012). Metaphorical perceptions of elementary school students toward social studies course. Erzincan University Journal of Education Faculty, 14(2), 419-424.
• Gülersoy, A. E. (2013). İdeal ders kitabı arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 2(1), 8-26.
• Halmatov, S.(2018). Çocuk resimleri analizi ve psikolojik resim testler (5.Baskı). Pegem Akademi.
• Kabapınar, Y. (2013). İlköğretimdeki hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde kullanılacak bir öğretim etkinliği olarak resim çizimi yoluyla empati. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(20), 85-100.
• Kabapınar, Y. & Baysal, Z. N. (2004). İlköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimine yaşamın kendisini taşımak: gazete haberinin kullanıldığı bir öğretimin tasarlanması ve değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39(39), 384-419.
• Kahraman, M. E. (2012). Marka oluşturma aşamasında amblemin yeri ve önemi. Sanat Dergisi, (20), 107-115.
• Kan, Ç. (2010a). A.B.D ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 663-672.
• Kan, Ç. (2010b). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 138-145.
• Karaman, B. & Akbaba, B. (2020). Öğrencilerin hayallerindeki sosyal bilgiler dersinde bilişim teknolojilerinin yeri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi/JRES, 7(1), 1-27.
• Kaymakcı S. (2015). Öğretmen görüşleri ışığında 1998 ve 2005 sosyal bilgiler öğretim programlarındaki değişimi anlamak. Eğitim ve Bilim, 40(181), 293-309. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.3901
• Keş, Y. & Yıldız, M. (2018). Televizyon dizilerinin markalaşma sürecinde logo. Yıldız Journal of Art and Design, 5(2), 67-88.
• Kılıç, B. (2020). Destinasyon markalaşmasında logo ve amblemler: Ardahan kent örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(4). 3591-3611.
• Kıryak, Z., Candaş, B., Karanisoğlu, B., & Özmen, H. (2019). Yedinci sınıf öğrencilerinin enerji dönüşümlerine yönelik bilgi düzeylerinin çizimler aracılığıyla belirlenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 2(2), 79-92.
• Koçoğlu, E. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler kavramına ilişkin imgesel algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(3), 107-126.
• MEB [Milli Eğitim Bakanlığı]. (2005). Sosyal bilgiler 6.-7.sınıf programı. MEB.
• MEB [Milli Eğitim Bakanlığı]. (2012). Amblem ve logo. MEB.
• MEB [Milli Eğitim Bakanlığı]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7.sınıflar). MEB.
• MEB [Milli Eğitim Bakanlığı]. (2019). Amblem/logo röprodüksiyonu. MEB.
• MEB [Milli Eğitim Bakanlığı]. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. MEB.
• Mertol, H., Doğdu, M., & Yılar, B. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin metaforik algıları. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(3), 176-183.
• Öner, S. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının zihin haritalarındaki “küresel çevre sorunları” hakkında nitel bir çalışma. International Academic Social Resources Journal, 7(34), 87-94. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.56794
• Öntaş, T., Çarıkçı, S., & Arkan Sezgin, K. (2021) Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler dersinin okul öncesine yansımaları. International Journal of New Approaches in Social Studies, 5(2), 454-471. https://doi.org/10.38015/sbyy.1004344
• Öz Çelikbaş, E. (2018). Türk sanatında mistik bağlamda geometrik sembolizme genel bakış. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 55-66.
• Özomay, Z., Keskin, B., & Şahin, C. (2021). Görsel iletişim tasarım bölümü öğrencilerinin sektörel logolardaki renk tercihleri. OPUS International Journal of Society Researche, 17(37), 4181-4198. https://doi.org/10.26466/opus.905191
• Sandelowski, M. (2000). Focus on research methods whatever happened to qualitative description? Research in Nursing & Health, 23, 334-340.
• Sönmez, A. & Kum, Ö. (2017). İlkokul öğrencilerinin “yardımlaşma” değer algılarının çizimlerle belirlenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (13), 343-356.
• Şeyihoğlu, A., Sever, R., & Özmen, F. (2018). Sosyal bilgiler ve coğrafya öğretmen adaylarının zihin haritalarında günümüz dünya sorunları. Marmara Coğrafya Dergisi, (37), 1-15.
• Tarlakazan, B. E. & Tıngır, M. (2018). Selçuklu izleri taşıyan kimi belediye amblemlerindeki sembollerin tarih, kültür ve tasarım açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 111-128.
• Tok, Z. (2019). Uluslararası kısaltmaların Türkçeye çevirisi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (14), 15-23.
• Topçu, Ö. (2017). Kurumsal kimlik oluşturmada bir logonun markaya etkisi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1 (2), 157-163.
• Tunçel, H. (2002). Türk öğrencilerin zihin haritalarında İslam ülkeleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 83-103.
• Türk Dil Kurumu (2023). Kısaltmalar. https://www.tdk.gov.tr/icerik/yazim-kurallari/kisaltmalar/
• Türkoğuz, S., Balım, A. G., & Çeliker, H. D. (2014). Fen öğretiminde kara kutu deneyini izleyen öğrencilerin çizim ve canlandırmalarındaki detaylar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 149 – 169.
• Ustaoğlu, F. D. & Bayçu, S. U. (2015). Kurum kimliği: logo ve rengin çağrışımları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (34), 27-40.
• Uzun, M. & Özcan, S. (2014). Belediye logolarındaki coğrafi sembollerin analizi: Kocaeli örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(32), 272-288.
• Yavaş, M. (2022). Sosyal bilgiler ders kitapları tasarlarken kullanılabilecek materyaller. B. Akbaba & S. Kaymakçı (Ed.). Sosyal bilgiler ders kitabı inceleme ve tasarlama kılavuzu (ss.215-240). Pegem Akademi.
• Yel, Ü. & Aydın, M. (2019). Bayrak ve sancak sevgisinin kazandırılmasında sosyal bilgiler dersinin önemi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 45-64.
• Yıldırım, C., Kaplan, F., Kuru, H., & Yılmaz, M. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. MEB Yayınları.
• Yıldız, İ. (2016). Desen eğitiminde çizimin “bir düşünme biçimi” olarak incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi -Özel Sayı Makale-, 5(19), 157-164.