HIV ile Yaşayan Genç Yetişkinlere Yönelik Baş Etme Becerileri Geliştirme: Sosyal Hizmet Yaklaşımıyla Bir Grup Çalışması Tasarımı

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 31 - 43, 25.06.2025

Umutcan Nayır , Merve Deniz Pak Güre

https://doi.org/10.70989/scd.1699445

Öz

Bu çalışma, genç yetişkinlik döneminde HIV ile yaşayan kişilerin yaşadığı çok boyutlu sorunları ele almak ve baş etme becerilerini desteklemeye yönelik örnek bir grup çalışması tasarımı sunmayı amaçlamaktadır. Genç yetişkinlik dönemi, kişilerin sosyal rollerini tanımlama, eğitim hayatını tamamlama, iş yaşamına katılma ve romantik ilişkiler kurma gibi gelişimsel görevlerle karşılaştığı hassas bir evre olup, bu süreçte HIV ile yaşamak kişiler için tıbbi, psikolojik, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla özgün bir deneyim oluşturmaktadır. Sunulan grup çalışması; bilgi edinme, duygusal farkındalık geliştirme, sosyal ilişkileri güçlendirme ve sağlıklı yaşam becerilerini destekleme hedefleri doğrultusunda yapılandırılmıştır. Altı oturumdan oluşması planlanan çalışmanın hazırlık süreci; grup yapısı, amacı, süresi, yeri, yönetici özellikleri, üye seçimi ve oturum gündemleri çerçevesinde kuramsal ve saha temelli yaklaşımlar doğrultusunda açıklanmaktadır. Oturum içerikleri, HIV ile yaşayan kişiler için farkındalık, empati, sosyal destek, ilişkiler, sağlıklı yaşam stratejileri ve gelecek perspektifi temaları etrafında şekillenmekte olup, özellikle cinsel sağlık ve üreme sağlığı alanında çalışan sosyal hizmet uzmanlarına uygulanabilir bir örnek model sunmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

HIV ile yaşamak , Genç yetişkinlik dönemi , Güçlendirme yaklaşımı , Grup çalışması

Etik Beyan

Bu çalışma, insan katılımcılardan veri toplamaya dayalı bir araştırma içermeyen bir derleme çalışmasıdır. Bu nedenle etik kurul izni gerekmemektedir. Bununla birlikte, çalışmanın tüm aşamalarında bilimsel etik kurallara ve Helsinki Bildirgesi ilkelerine uygun hareket edilmiştir.

Teşekkür

Bu çalışmanın hazırlanma sürecindeki değerli katkılarından dolayı Dr. Avşin Akbaş’a ve SHU. Koray Arkadaş'a teşekkür ederiz.

Developing Coping Skills for Young Adults Living with HIV: A Group Work Design through a Social Work Approach

Öz

This study aims to address the multidimensional impacts experienced by individuals living with HIV during young adulthood and to present a sample group work design to support their coping skills. Young adulthood is a sensitive developmental stage in which individuals engage in identity formation, define social roles, complete their education, enter the workforce, and establish romantic relationships. Living with HIV during this period constitutes a unique experience with medical, psychological, social, and economic dimensions. The proposed group work is structured around the goals of enhancing knowledge, developing emotional awareness, strengthening social relationships, and supporting healthy life skills. The preparatory phase of the six-session group work is explained through theoretical and field-based approaches within the framework of group structure, purpose, duration, setting, facilitator characteristics, member selection, and session agendas. The session content is shaped around the themes of awareness, empathy, social support, relationships, healthy lifestyle strategies, and future perspectives for individuals living with HIV, aiming to offer an applicable model particularly for social workers working in the field of sexual and reproductive health.

Anahtar Kelimeler

Living with HIV , Young adulthood , Empowerment approach , Group work

Kaynakça

• Abakay, O. (2020). HIV/AIDS tanısı alan bireylerin suçluluk ve utanç ile kendini sevme ve öz-yeterlilik ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki yordayıcı ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Akbaş, A., & Buz, S. (2024). Hangisi Daha Zorlayıcı HIV ile Yaşamak Mı Yoksa İnsan Hakları İhlalleri Mi HIV ile Yaşayan Kişilerin Maruz Bırakıldıkları İnsan Hakları İhlallerine Sosyal Hizmet Perspektifiyle Bir Bakış. Toplum ve Sosyal Hizmet, 35(4), 605-630.
• Akgül, Ö., Çalışkan, R., & Öner, Y. A. (2018). HIV/AIDS: Güncel yaklaşımlar. Tıp Fakültesi Klinikleri Dergisi, 1(1), 19-31
• Akıncı-Yılmaz, F. (2003). HIV pozitif ve AIDS hastalarının yaşadıkları güçlükler ve başetmeleri. Yayımlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Babayiğit, M. A., & Bakır, B. (2004). HIV enfeksiyonu ve AIDS: Epidemiyoloji ve korunma. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3(11), 280-90.
• Basha, E. A., Derseh, B. T., Haile, Y. G. E., & Tafere, G. (2019). Factors affecting psychological distress among people living with HIV/AIDS at selected hospitals of North Shewa Zone, Amhara Region, Ethiopia. AIDS research and treatment, 2019(1), 8329483.
• Başoğlu, S., Polat, Ü., & Güngör, C. (2020). HIV/AİDS hastalığı ile yaşam: Öz yönetim ve psikososyal uyum. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 2(3), 183-190.
• Besera, G., Annor, F. B., Swedo, E. A., Chiang, L. F., Charania, S. N., Mndzebele, P., Li, M. J., Hegle, J., Laterra, A., Cree, R. A., Nzuza-Motsa, N., Mkhonta, T., Mills, K., Felton, S., & Massetti, G. M. (2025). Functional Disability, Violence, HIV Status, and Risk Factors for HIV Among Adolescent Girls and Young Women -- Eswatini, 2022. Morbidity & Mortality Weekly Report, 74(9), 152–157.
• Bulstra, C. A., Teufel, F., Joshi, P., & Atun, R. (2025). Unified health surveys for integrated health systems. The Lancet HIV, 1-15.
• Burke, A., Davoren, M. P., Arensman, E., & Harrington, J. (2025). Identifying barriers and facilitators to psychosocial care for people living with HIV in Ireland: a mixed methods study. BMC Public Health, 25(1), 707.
• Callahan, S. T., & Cooper, W. O. (2007). Continuity of health insurance coverage among young adults with disabilities. Pediatrics, 119, 1175–1180.
• Català-Moll, F., & Paredes, R. (2025). The rectal microbiome: understanding its role in HIV transmission. Current Opinion in HIV and AIDS, 20(2), 159-164.
• Chipalo, E., & Odii, I. O. (2025). Childhood Maltreatment and Suicide Risk Behaviors Among Adolescents and Young Adults Living with HIV in Zimbabwe. Adversity and Resilience Science, 1-12.
• Demirtaş, F. A., & Şahin, N. (2022). HIV ve damgalanma: bir sistematik derleme. Sağlık ve Toplum, 32(2), 13-25.
• Dowshen, N., & D'Angelo, L. (2011). Health care transition for youth living with HIV/AIDS. Pediatrics, 128(4), 762-771.
• Duyan, V. (2010). Sosyal hizmet: Temelleri, yaklaşımları, müdahale yöntemleri. Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2024, 22 Temmuz). HIV ve AIDS. Dünya Sağlık Örgütü. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids
• Dzinamarira, T., Moyo, E., & Murewanhema, G. (2025). Navigating the Complexities of HIV Prevention for Adolescents and Young Persons: A Science-to-Program and Systems Approach. Adolescents, 5(1), 1.
• Ege, A., & Tekindal, M. (2022). Grup Çalışması Süreci: Öncesi, Sırası ve Sonrası. Sosyal Hizmet İçin Grup Çalışması. Nobel Yayınları: Ankara.
• Endalamaw, A., Gilks, C. F., Ambaw, F., Shiferaw, W. S., & Assefa, Y. (2024). Explaining inequity in knowledge, attitude, and services related to HIV/AIDS: a systematic review. BMC Public Health, 24(1), 1815.
• Erbay, E. (2019). Güç ve Güçlendirme Kavramları Bağlamında Sosyal Hizmet Uygulaması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(42), 41-64.
• Ersöz, G. (2021). 50 başlıkta birinci basamakta HIV/AIDS. T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Evangeli, M., Gnan, G., Musiime, V., Fidler, S., Seeley, J., Frize, G., ... & Foster, C. (2024). The HIV Empowering Adults’ Decisions to Share: UK/Uganda (HEADS-UP) Study—A Randomised Feasibility Trial of an HIV Disclosure Intervention for Young Adults with Perinatally Acquired HIV. AIDS and Behavior, 28(6), 1947-1964.
• Fair, C. D., Albright, J., Lawrence, A., & Gatto, A. (2012). “The pediatric social worker really shepherds them through the process”: Care team members' roles in transitioning adolescents and young adults with HIV to adult care. Vulnerable children and youth studies, 7(4), 338-346.
• Goldstein, M., Archary, M., Adong, J., Haberer, J. E., Kuhns, L. M., Kurth, A., ... & Zanoni, B. C. (2023). Systematic review of mHealth interventions for adolescent and young adult HIV prevention and the adolescent HIV continuum of care in low to middle income countries. AIDS and Behavior, 27(Suppl 1), 94-115.
• Gökengin, D., Çalık, Ş., & Öktem, P. (2017). Türkiye’de HIV’le ilgili damgalama ve ayrımcılığın analizi: HIV’le yaşayan kişiler için damgalanma göstergesi sonuçları. Klimik Dergisi, 30(1), 15-21.
• Gumbi, Z., Mehou-Loko, C., Masson, L., Mdladla, M., Maphumulo, N., Passmore, J.-A., Mbeje, S., Bekker, L. G., Potloane, D., Jaspan, H., Radzey, N., Abrahams, A., Harryparsad, R., Mkhize, P., & Humphries, H. (2025). Exploring the relationship between established HIV risk factors and depressive symptoms amongst young women without HIV in two sites in South Africa. PLoS ONE, 20(1), 1–15.
• Günok, M. Z., & Çalım, S. İ. (2012). İşyerinde damgalama ve ayrımcılık faktörü olarak HIV/AIDS. Çalışma ve Toplum, 4(35), 165-188.
• Iravani, M. R., Esmaeilzadeh, M., & Parast, S. M. (2014). HIV/AIDS, social work, and empowerment. International Journal of Basic Sciences & Applied Research, 3, 209-213.
• Kadye, T., Jamil, M. S., Johnson, C., Baggaley, R., Barr-DiChiara, M., & Cambiano, V. (2024). Country uptake of WHO recommendations on differentiated HIV testing services approaches: a global policy review. BMJ Open, 14(3), e058098.
• Kamote, S., Tesha, N. A., & Sunguya, B. F. (2025). Factors associated with adherence to antiretroviral therapy among HIV-positive adolescents and young adult patients attending HIV care and treatment clinic at Bombo Hospital in Tanga region-Tanzania. PloS one, 20(1), e0316188.
• Kırmızı Kurdele İstanbul Derneği. (2025). HIV’de pencere dönemi nedir? Kırmızı Kurdele İstanbul Derneği. https://www.kirmizikurdele.org/hiv-pencere-donemi-nedir
• Kumwenda, M. K., Kamkwamba, D. B., Chirwa, M. L., Kasoka, K., Taegtmeyer, M., Oraro-Lawrence, T., & Stackpool-Moore, L. (2023). Lived experiences of people living with HIV—A qualitative exploration on the manifestation, drivers, and effects of internalized HIV stigma within the Malawian context. Plos one, 18(4), e0284195.
• Linsk, N. L. (2011). Thirty years into the HIV epidemic: Social work perspectives and prospects. Journal of HIV/AIDS & Social Services, 10(3), 218-229.
• Mastropaolo, C., Carrasco, B., Breslow, A. S., & Gagnon, G. J. (2020). Security amidst stigma: Exploring HIV and sexual minority stressors through an attachment-based psychotherapy group. Psychotherapy, 57(1), 29.
• Meyer, R. R., & Alder, R. (2024). Human Immunodeficiency Virus (HIV). Salem Press Encyclopedia of Health.
• Oğurlu, A. (2021). Genç yetişkinlik dönemi kişilik özellikleri ile bilişsel çarpıtmaların arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Pozitif-İz Derneği. (2025). Bulaşı ve riskleri. Pozitif-İz Derneği. https://www.pozitifiz.org/bulasi-ve-riskleri Ryscavage, P. A., Anderson, E. J., Sutton, S. H., Reddy, S., & Taiwo, B. (2011). Clinical outcomes of adolescents and young adults in adult HIV care. JAIDS Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 58(2), 193-197.
• Seyler, L., Lacor, P., & Allard, S. D. (2018). Current challenges in the treatment of HIV. Polish Archives of Internal Medicine, 128(10), 609-16.
• Shimbre, M. S., Abay, G., Belete, A. G., Mengesha, M. M., & Ma, W. (2024). Predictors of successful transition of adolescents and young adults living with HIV from pediatric to adult-oriented care in southern Ethiopia: a retrospective cohort study. BMC Health Services Research, 24(1), 836.
• Siliciano, R. F., & Greene, W. C. (2011). HIV latency. Cold Spring Harbor perspectives in medicine, 1(1), a007096.
• Skinta, M. D., Lezama, M., Wells, G., & Dilley, J. W. (2015). Acceptance and compassion-based group therapy to reduce HIV stigma. Cognitive and Behavioral Practice, 22(4), 481-490.
• Smiley, C. L., Rebeiro, P. F., Cesar, C., Belaunzaran-Zamudio, P. F., Crabtree-Ramirez, B., Padgett, D., ... & Castilho, J. L. (2021). Estimated life expectancy gains with antiretroviral therapy among adults with HIV in Latin America and the Caribbean: a multisite retrospective cohort study. The Lancet HIV, 8(5).707.
• Straub, D. M., & Tanner, A. E. (2018). Health-care transition from adolescent to adult services for young people with HIV. The Lancet Child & Adolescent Health, 2(3), 214-222.
• Sütçü, S. (2023). Kronik hastalıklarda sosyal hizmet. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 50-59.
• Şahan, B. (2022). Genç Yetişkinlik Dönemi Bireylerin Kriz Yaşantıları ve Destek Kaynakları. Turkish Studies-Educational Sciences, 17(6), 1553-1577.
• Şengül, M., Sayan, M., Hancıoğlu, F., & Gökçe, E. C. (2020). Çoklu Damgalanma Koşullarında Tıbbi Bir Durum Olarak HIV ile Yaşamak. Toplum ve Hekim, 35(1), 65-80.
• Şenyürek, G., Kavas, M. V., & Ulman, Y. I. (2021). Lived experiences of people living with HIV: a descriptive qualitative analysis of their perceptions of themselves, their social spheres, healthcare professionals and the challenges they face daily. BMC Public Health, 21(1), 904.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019). HIV/AIDS tanı ve tedavi rehberi (2019). Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1133.
• Taşçı, E., & Saruhan, A. (2007). Cinsiyetin HIV/AIDS Üzerine Etkileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-11.
• Türk HIV/AIDS Platformu. (2024). HIV/AIDS Tanı, İzlem ve Tedavi El Kitabı (Sürüm 3.1). AIDS ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Derneği (AIDS ve CYBH Derneği), HIV Enfeksiyonu Derneği (HIVEND), HIV/AIDS Korunma ve Eğitim Derneği (HAKED), Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD), Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK).
• Türkiye Cumhuriyeti. (2006). Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (No. 5510). Mevzuat.gov.tr. https://www.mevzuat.gov.tr
• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO). (1966, 22 Aralık). 111 Sayılı Ayrımcılık (İş ve Meslek) Sözleşmesi. https://www.ilo.org/tr/resource/111-nolu-ayirimcilik-ve-meslek-sozlesmesi
• UNAIDS. (2023). Birleşmiş Milletler HIV/ADIS Ortak Programı. https://www.unaids.org/en/resources/documents/2023
• UNAIDS. (2024). 2024 Global AIDS report—the urgency of now: AIDS at a crossroads.
• Vogel, M., Schwarze-Zander, C., Wasmuth, J. C., Spengler, U., Sauerbruch, T., & Rockstroh, J. K. (2010). The treatment of patients with HIV. Deutsches Ärzteblatt International, 107(28-29), 507.
• Wiener, L. S., Kohrt, B. A., Battles, H. B., & Pao, M. (2011). The HIV experience: youth identified barriers for transitioning from pediatric to adult care. Journal of Pediatric Psychology, 36(2), 141-154.
• Woollett, N., Cluver, L., Bandeira, M., & Brahmbhatt, H. (2017). Identifying risks for mental health problems in HIV positive adolescents accessing HIV treatment in Johannesburg. Journal of Child & Adolescent Mental Health, 29(1), 11-26.
• Yeler, Z., Berber, K., Özdoğan, H. K., & Çok, F. (2021). Quarter life crisis among emerging adults in Turkey and its relationship with intolerance of uncertainty. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 11(61), 245-262.
• Yıldız, B., & Dedeoğlu, A. K. (2023). HIV ile Yaşayan Bireylerin Sağlık Hizmetlerinden Yararlanırken Ayrımcılık ve Damgalanma Bağlamında Karşılaştıkları Hukuksal Sorunlar. Türkiye Biyoetik Dergisi, 10(1), 18-27.
• Yusuf, H., & Agwu, A. (2021). Adolescents and young adults with early acquired HIV infection in the united states: unique challenges in treatment and secondary prevention. Expert Review of Anti-infective Therapy, 19(4), 457-471.
• Zastrow, C., & Kirst-Ashman, K. K. (2015). İnsan davranışı ve sosyal çevre II: Yetişkinlik ve yaşlılık. Nika Yayınevi.