Sosyal Hizmet Bağlamında Depresyon ve İlişki Kalitesinin Değerlendirilmesine İlişkin Aydın İlinde Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 36 - 46, 29.06.2021

Didem Kaçar Adam , Prof. Dr. Şengül Hablemitoğlu

Öz

Depresyon, evlilik yaşantısını olumsuz yönde etkileyen ruhsal bir sorundur. Diyadik uyum, evlilik doyumu, mutluluk ile ilişkilendirilen ilişki kalitesi, depresyon nedeni ile zarar görmektedir. Bu araştırma, Aydın İlinde bulunan kamu hastanelerinin psikiyatri bölümlerinden depresyon tanısı alan bireylerin evliliklerindeki ilişki kalitesini sosyal hizmet bağlamında değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya, depresyon tanısı alan ve almayan bireylerin evliliklerinde ilişki kalitesini karşılaştırmak amacı ile Aydın ilindeki kamu hastanelerinde tedavi görmekte olan gönüllü 100 depresyon tanısı alan birey ve Adnan Menderes Üniversitesi'nde görev yapmakta olan sağlıklı ve gönüllü 105 personel katılmıştır. Araştırmada “İlişki Kalitesi Ölçeği” kullanılmıştır. Bireylerin depresyon tanısı alma ve almama durumlarının, ilişki kalitesi üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla t testi uygulanmıştır. Bireylerin depresyon tanısı alma durumlarına göre "ilişki kalitesi" değerlendirildiğinde; tanı alan bireylerin eşleri ile olan iletişimlerinin ve sorun çözme becerilerinin, tanı almayanlara göre daha düşük olduğu, eşleri ile daha fazla çatışma yaşadıkları belirlenmiştir. Araştırmada depresyonun bireylerin ilişki kalitesini olumsuz etkileyen bir sağlık sorunu olduğu sonucuna varılmış, buna ilişkin sosyal hizmet alanında olası müdahale yöntemlerine ve önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

depresyon, evlilik, ilişki kalitesi, sosyal hizmet

Kaynakça

• Akgün, R..,Uluocak, Polat G. (2010). Evlilikte Etkili İletişim ve Problem Çözme: Bir Toplum Merkezindeki Kadınlarla Gerçekleştirilen Grup Çalışması. Aile ve Toplum, 11(6): 9-22
• Aktaş, A. M. (2015). Ben ve Ailem. Konya: Atlas Akademi.
• Ampuero, M. J. (2014). Efficacy of cultural-based psychoeducational group therapy for increasing marital satisfaction among latino couples. Unpublished doctoral thesis, Walden University College of Social and Behavioral Sciences, Minneapolis, Minnesota, United States.
• Bayraktaroğlu, H. ve Çakıcı, E. (2013). Evlilik uyumuyla ilişkili faktörler. Eurasian Journal of Educational Research, 53(A), 297-312.
• Bebbington, P.E (1999). Psychosocial Causes Of Depression. The Journal Of Gender-Specific Medicine. 2(6): 52-60.
• Berksun, O. ve Sayar H.G.(2013) Aile ve Eş Terapileri, Detay Yayıncılık, Ankara
• Bloch J.R., Webb D.A., Mathews L., Dennis E.F., Bennett I.M. ve Culhane J.F.(2010). Beyond marital status: the quality of the mother-father relationship and its 97 influence on reproductive health behaviors and outcomes among unmarried low income pregnant women. Matern Child Health Journal,14(5), 726-34.
• Cimilli,C. (2001). Depresyonda Sosyal ve Kültürel Etmenler. Duygudurum Dizisi. 4:157-16
• Civan, A.(2011). Eşlerin Duygu Dışavurum Tarzları İle Algılanan Evlilik Kalitesinin İlişkisi ve Duygusal Farkındalığın Rolü. Yayınlanmış Yükseklisans Tezi. Mersin Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mersin.
• Çetin, İ., Bilici, M., Bekaroğlu, M. (1999). Sağlık Ocaklarına Başvuran Hastalarda Depresyon Yaygınlığı Ve Depresyonun Sosyodemografik Değişkenlerle İlişkisi. 35. Ulusal Psikiyatri Kongresi ve Uluslar Arası Kros- Kültürel Psikiyatri Uydu Sempozyumu, Trabzon.
• Demir, E. (2014). Farklı denetim odağına sahip evli bireylerin evlilik doyumunun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Doğan, O., Kocacık, F. (2006). Ruh Sağlığı ve Bozukluklarının Sosyolojisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 7:109–120
• Erbek,E., Beştepe,E., Akar,H., Eradamlar,H., Alpkan,R.F.(2005). Evlilik Uyumu. Düşünen Adam Dergisi, Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi.18(1):39-47
• Erci, B. ve Ergin, R. (2005). Women‟s satisfaction with their marriage in Turkey. Marriage and Family Review, 37, 117-133.
• Ertan, T. (2008). Psikiyatrik Bozuklukların Epidemiyolojisi. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi. 62:25-30.
• Fincham, F. D. ve Rogge, R. (2010). Understanding relationship quality: theoretical challenges and new tools for assessment. Journal of Family Theory and Review, 2, 227-242.
• Fincham, F.D. (2003). Marital Conflict: Correlates, Structure And Context. Curent Directions In Psychological Science, 12 (1),23-27.
• Framo, J. L. (1996). A personal retrospective of the family therapy field: Then and now. Journal of Marital and Family Therapy, 22(3), 289-316.
• Gülyüksel Akdağ, F. ve Çankaya Cihangir, Z. (2015). Evli Bireylerde Psikolojik İyi Oluşun Yordanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3):646-662
• Gür, Z. G. K. (2017). Çalışan evli kadınların evlilik uyum düzeyleri ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Hayward, M.ve Zhang, Z. (2006). Gender, the maritallife course, and Journal of cardiovascular disease in late midlife. Marriage and Family, 68(3): 639-657.
• Hortaçsu, N. (2007). Family-Versus Couple-Initiated Marriages In Turkey: Similarities And Differences Over The Family Life Cycle. Asian Journal of Social Psychology, 10, 103-116.
• Ilfeld, F.W. (1977). Current Social Stressors And Symptoms Of Depressions. Am J Psychiatry. 134:161-166
• Irmak Durmuşoğlu, B. (2017). Yüksek Kaygı Ve Depresyon Düzeyinin Evlilik Yaşamı İle İlişkisinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Yükseklisans Programı, İstanbul
• Janicki, D.L., Kamarck, T.W., Gwaltney, C.J.ve Shiffman, S. (2006). Application Of Ecological Momentary Assessment To The Study Of Marital Adjustment And Social Interactions During Daily Life. Journal Of Family Psychology, 20 (1): 168-172.
• Karadağ, Ş. (2015). Evlilik uyumu ilişkisinde aile içi iletişimin rolü: Konya örneği. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı, Konya.
• Karamustafalıoğlu, O. ve Yumrukçal, H. (2011). Depresyon ve anksiyete bozuklukları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 2(45) : 65-74.
• Kim, H. K. ve Mckenry, P. C. (2002). The relationship between marriage and psychological well-being: a longitudinal analysis. Journal of Family Issues, 23(8), 885-911.
• Kronmüller, K. T., Backenstrass, M., Victor, D., Postelnicu, I., Schenkenbach, C., Joest, K. ve Mundt, C. (2011). Quality of marital relationship and depression: Results of a 10-year prospective follow-up study. Journal of Affective Disorders, 128(1): 64-71.
• Kung, W. W. (2000). The intertwined relationship between depression and marital distress: Elements of marital therapy conducive to effective treatment outcome. Journal of marital and family therapy, 26(1): 51-63.
• Kurdek, L.A. (1995). Predicting Change In Marital Satisfaction From Husbands’ and Wives’ Conflict Resolution Styles. Journal Of Marriage And Family, 57 (1): 153-161.
• Lawrence, E., Cobb, R. J., Rothman, A. D., Rothman, M. T. ve Bradbury, T. N. (2008). Marital satisfaction across the transition to parenthood. Journal of Family Psychology, 22, 41–50. Lee, L., Casanueva, C., Martin, S.L. (2005). Depression Among Female Family Planning Patients: Prevalence, Risk Factors, and Use Of Mental Health Services. Journal of Women’s Health. 14: 225-232.
• Manju. (2016). Marital adjustment and depression. International Journal of Indian Psychology, 3(4):44- 51.
• Mccroskey, J.C., (1970). Measures Of Communication Bound Anxiety. Speech Monograps 37 (November): 269-277
• Öner, D. Ş. (2013). Evli Bireylerin Evlilik Çatışması, Çatışma Çözüm Stilleri Ve Evlilik Uyumlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
• Özen, A. (2006). Value Similarities Of Wives And Husbands And Conflict Resolution Styles Of Spouses As Predictors Of Marital Adjustment. Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özyurt, B.C., Deveci, A. (2006). Manisa’da Kırsal Bir Bölgedeki 15–49 Yaş Arası Evli Kadınlarda Depresif Belirti Yaygınlığı ve Aile İçi Şiddetle İlişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 21:1-7 Peterson, D.R. (1983). Conflict. H.H.Kelley (Ed.). Close Relationships, New York W.H. Freeman.
• Proulx, C. M., Helms, H. M. ve Buehler, C. (2007). Marital quality and personal well-being: a meta-analysis. Journal of Marriage and Family, 69(3): 576-593.
• Ren, X. S. (1997). Marital status and quality of relationships: the impact on health perception. Social Science and Medicine, 44(2): 241-249.
• Ridley, C.A., Wilhelm, M. S., & Surra, C.A. (2001). Married Couples’ Conflict Responses And Marital Quality. Journal Of Social And Personal Relationships, 18 (4): 517-534.
• Sabatellı, R. M. (1988). Measurement Issues in Marital Research:A Review And Critique Of Contemporary Survey Instruments. Journal of Marriage and the Family. 50: 891-915.
• Sprey, J. (1979). “Conflict Theory And Study Of Marriage And The Family” W.R. Burr, R. Hill, F.I. Nye & I.L. Reiss (Eds), Contemporary Theories About The Family, Vol:2, New York: Free Press
• Straus, M.A. (1990). Measuring intrafamily conflict and violence: The Conflict (CT) Scales. In M.A. STRAUS and R.J. GELLES (Eds.), Physicalviolence in American families (pp. 29-47). New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
• Şendil, G. ve Korkut, Y. (2008). Evli çiftlerdeki çift uyumu ve evlilik çatışmasının demografik özellikler açısından incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları, 28: 15-34.
• Şendil, G., Kızıldağ, Ö.(2005). Evlilik Çatışması ve Çocuk. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Tezer, E. (1996). Conlict Handling Behaviour Toward Spouses And Supervisors. The Journal Of Psychology, 130 (1):281-292.
• Tümer, A.B. (1998). Evli Çiftlerde Gözlenebilen Çatışma Odakları ve İletişim Sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Türkçapar, H. (2004). Anksiyete bozukluğu ve depresyonun tanısal ilişkileri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(4): 12-16. Twenge, J. M., Campbell, W. K. ve Foster, C. A. (2003). Parenthood and marital satisfaction: a meta-analytic review. Journal of Marriage and Family, 65(3): 574-583.
• Ünal, S., Özcan,E. (2000). Depresyonda Hazırlayıcı, Ortaya Çıkarıcı Ve Koruyucu Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 1(1):41-47
• Van Laningham, J., Johnson, D. R. ve Amato, P. (2001). Marital happiness, marital duration, and the U-shaped curve: evidence from a five-wave panel study. Social Forces, 79(4):1313-1341.
• Vega, W., Kolody, B., Valle, R. (1988). Marital strain, coping and depression among Mexican. American Women. Journal of Marriage and the Family, 50: 391-403.
• Yalvaç, H.D., Coşkun, A., Yedikardaşlar, C., Emül, M. ,Ünal, S. (2011). Bir Devlet Hastanesine Depresyon Nedeniyle Başvuran Olgularda Sosyodemografik Özellikler. Güncel Psikiyatri ve Psikonörofarmakoloji. 1(2):16-20
• Yılmaz, A. (2001), Eşler Arasındaki Uyum: Kuramsal Yaklaşımlar ve Görgül Çalışmalar. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi. 1(4).
• Yüksel, Ö. (2013). Kadınlarda Evlilik Uyumu Ve Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişki: Stresle Baş Etme Biçimleri Ve Toplumsal Cinsiyet Rolü Tutumlarının Aracı Rolleri. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Dalı