Yeni Materyalizmin Romantizmle İlişkiselliği William Turner ve Edward Burtynsky Örneği

Yıl 2023, , 780 - 807, 08.01.2024

Uras Kızıl , Oğuz Haşlakoğlu

https://doi.org/10.21602/sduarte.1365869

Cited By: 1

Öz

Yeni materyalizm felsefesi 1990’ların ikinci yarısı ve 2000’lerin başı itibariyle tartışılmaya başlanmıştır. Sanat ve mimari başta olmak üzere kuir teoriler, yeni feminizmler ve çeşitli sosyoloji kuramları yeni materyalizmden etkilenmiştir. Makalenin amacı yeni materyalizmin romantizmle (anti) ilişkiselliği göz önüne alınarak William Turner’ın Köle Gemisi ve Edward Burtynsky’nin Gemi Sökümü yapıtlarının analizini yapmaktır. Bu doğrultuda, yeni materyalizm felsefesinin genel hatları üzerinde durulmuştur. İlk olarak yapıt analizleri yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise her iki çalışmanın birbiriyle yakınlaşan ve uzaklaşan yönleri mercek altına alınmıştır. Doğa kavrayışındaki değişim, sanatta yeni imge arayışı, insan ve insan olmayanların duyumsanması, maddesellik, nesnelerin araçsallıkları, yüce ve hipernesne kavramları söz konusu analizde ön plana çıkan unsur olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeni Materyalizm, Romantizm, Nesne Yönelimli Ontoloji, Yüce, Hipernesne.

THE RELATIONSHIP OF NEW MATERIALISM WITH ROMANTICISM: THE EXAMPLE OF WILLIAM TURNER AND EDWARD BURTYNSKY

Öz

The philosophy of new materialism began to be discussed in the late 1990s and early 2000s. It has influenced various fields such as art, architecture, queer theories, new feminisms, and sociological theories. The aim of this article is to analyze the works of William Turner’s “Slave Ship” and Edward Burtynsky’s “Shipbreaking” in the context of the (anti) relationship between new materialism and romanticism. In line with this, the general outlines of the philosophy of new materialism have been emphasized. Firstly, the analysis of the artworks has been conducted. In the conclusion section, the converging and diverging aspects between the two works have been examined. The analysis highlights the changing perception of nature, the search for new imagery in art, the sensibilities of humans and non-humans, materiality, the instrumentality of objects, and the concepts of the sublime and hyperobjects.

Anahtar Kelimeler

New Materialism, Romanticism, Object-Oriented Ontology, Sublime, Hyperobject.

Kaynakça

• Kaynakça Adiwijaya, D. R., Rizky, Y. (2018). “Techne as Technology and Techne as Art: Heidegger’s Phenomenological Perspective”, International Journal of Creative and Arts Studies, Yogyakarta: Institut Seni Indonesia Yogyakarta, Cilt 5, Sayı 1, s.13-24.
• Ahamad A. F., Schneider P., Khanum R., Mozumder M. M. H., Mitu S. J., Shamsuzzaman M. M. (2021). “Livelihood Assessment and Occupational Health Hazard of the Ship-Breaking Industry Workers at Chattogram, Bangladesh”, Journal of Marine Science and Engineering, Cilt 9, Sayı 7, s.718.
• Bennett, J. (2010). Vibrant Matter: A Political Ecology of Things, First Edition, North Carolina: Duke University Press.
• Brady, E. (2013). The Sublime in Modern Philosophy: Aesthetics, Ethics and Nature, First Editiın, Cambridge: Cambridge University Press.
• Braidotti, R. (2000). “Teratalogies”, Deleuze and Feminist Theory, ed. Ian Buchanan and Caire Colebrook, Edinburg: Edinburg University Press, s. 156-172.
• Braidotti, R. (2018). İnsan Sonrası, çev. Öznur Karakaş, İstanbul: Kolektif Kitap.
• Baudelaire, C. (2003). Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Burke, E. (2008). Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma, çev. Barış Gümüşbaş, Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Cauqeulin, A. (2016). Peyzajın İcadı, çev. Muna Cedden, İstanbul Dost Kitapevi.
• Clark, K. (1974). The Romantic Rebellion: Romantic Versus Classic Art, First Edition, New York: HarperCollins Publishers.
• Clarkson, T. (2010). The History of the Rise, Progress and Accomplishment of the Abolition of the African Slave-Trade by the British Parliament, First Edition, Cabridge: Cabridge University Press.
• Coole, D., Frost. S. (2020). New Materialisms: Ontology Agency and Politics, First Edition, North Carolina: Duke University.
• Descartes, R. (2020). Yöntem Üzerine Konuşma, çev. Murat Erşen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Frank, P. (2017). Bilim Felsefesi Bilim ile Felsefe Arasındaki Bağ, çev. Dilek Kadıoğlu, İstanbul: Say Yayınları.
• Garshelis, L. D. ve Johnson, B. C. (2003). “Sea Otters: Trying to See The Forest for The Trees Since the Exxon Valdez”, Oil in the Environment Legacies and Lessons of the Exxon Valdez Oil Spill, ed. John A. Wiens, Cambridge: Cambridge University, s.348-382.
• Goethe, J. W. V. (2014). Goethe’s Theory of Colours, çev. Sir Charles Eastlake, Cambridge: Cambridge University Press.
• Gowing, L. (1966). Turner: Imagination and Reality, First Edition, London: Museum of Modern Art.
• Harman, G. (2020). Nesne Yönelimli Ontoloji: Her Şeyin Yeni Bir Teorisi, çev. Oğuz Karayemiş, İstanbul: Tellekt Yayınları.
• Harman, G. (2022). Sanat ve Nesneler, çev. Oğuz Karayemiş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hamann, G. J. (2022). “Christian Jacob Kraus’a Mektup”, Aydınlanma Nedir?, çev. Mehmet Barış Albayrak, İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Hauser, A. (1984). Sanatın Toplumsal Tarihi, çev. Yıldız Gölönü, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman, çev. Kaan Harun Ökten, İstanbul: Agora.
• Kant, I. (2007). Critique of Judgement, çev. James Creed Meredith. Oxford: Oxford University Press.
• Keeble, J. (1999). Out of the Channel, The Exxon Valdez Oil Spill In Prince William Sound, First Edition, Washington: Washington University Press.
• Kızıl, U. (2023). Yeni Materyalizmin Madde Kavrayışının ve Romantizmle (Anti) İlişkiselliğinin Günümüz Sanatına Yansımaları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sanat Tarihi.
• Kleiner, F. S. (2015). Gardner’s Art Through the Ages, 15th Edition, Boston: Cengage Learning. Latour, B. (2021). Toplumsalı Yeniden Toplama: Aktör-Ağ Teorisine Bir Giriş, çev. Nüvit Bingöl, İstanbul: Tellekt Yayınları.
• McCoubrey (2012). “Turner’s Slave Ship: Abolition, Ruskin and reception”, Word&Image, Cilt 14, Sayı 4, s. 319-353.
• Meslay, O. (2005). The Man Who Set Painting on Fire, First Edition, London: Thames & Hudson.
• Morton, T. (2012). “Art in the Age of Asymmetry: Hegel, Objects, Aesthetics”, Aesthetics After Hegel, Evental Aesthetics, Cilt 1, Sayı 1, s.121-142.
• Morton, T. (2020). Hipernesneler: Dünyanın Sonundan Sonra Felsefe ve Ekoloji, çev. Bilge Demirtaş, İstanbul: Tellekt Yayınları.
• Plutarkhos (2015). Theseus-Romulus-Paralel Hayatlar, çev. İo Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ranciere, J. (2008). Görüntülerin Yazgısı, çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Versus Kitap.
• Rodner, W. (1988). J. M. W. Turner: Romantic Painter of the Industrial Revolution, First Edition, London: University of California Press.
• Ruskin, J. (1903). Modern Painters Volume 1, First Edition, London: George Allen.
• Smiles, S (2007). “Turner and the Slave Trade: Speculation and Representation, 1805-40”, The British Art Journal, Cilt 8, Sayı 3, s.47-54.
• Spinoza, B. B. (2011). Etika, Geometrik Düzene Göre Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Olan, çev. Hilmi Ziya Ülken, Ankara: Dost Yayınevi.
• Sujauddin, M., Koide, R., Komatsu, T., Hossain, M. M., Tokoro, C., & Murakami, S. (2015). “Characterization of ship breaking industry in Bangladesh”, Journal of Material Cycles and Waste Management, Cilt 17, Sayı 1, s.72-83.
• Sujauddin, M., Koide, R., Komatsu, T., Hossain, M. M., Tokoro, C., & Murakami, S. (2017). “Ship Breaking and the Steel Industry in Bangladesh: A Material Flow Perspective: Ship Breaking and Steel Industry in Bangladesh”, Journal of Industrial Ecology, Cilt 21, Sayı 1, s.191-203.
• Walvin, J. (2011). The Zong, A Massacre, The Law and The End of Slavery, First Edition, London: Yale University Press.
• Winckelmann, J. J. (2013). Johann Joachim Winckelmann on Art, Architecture, and Archaeology, çev. David Carter, Cambridge: Cambridge University Press.
• İnternet Kaynakları Burnard, T. (2019). A New Look at the Zong Case of 1783, Open Edition Journals, https://journals.openedition.org/1718/1808, Erişim tarihi: 17.06.2023.
• Delanda, M. (1995). The Geology of Morals-A Neomaterialist Interpretation. Future Non-Stop, http://future-nonstop.org/c/818d3d85eca43d66ff0ebd1dfedda6e3, Erişim tarihi: 05.04.2023.
• Ebro, J. J. (2005). Anti-Hunting Sentiment on the Wane, Time Community, https:// web.archive.org/web/20060423204000/http://www.zwire.com/site/tab2.cfm? newsid=14062217&BRD=2553&PAG=461&dept_id=506066&rfi=6, Erişim tarihi: 05.04.2023.
• Hobbes, T. (2023). Of Identity and Difference, Early English Books, https://quod.lib.umich.edu/e/eebo/A43987.0001.001/1:7.5?rgn=div2;view=fulltext, Erişim tarihi: 06.03.2023.
• “Interview with Edward Burtynsky: Photographing a Planet on the Edge”, https://www.huffpost.com/entry/interview-with-edward-bur_b_747537, Erişim tarihi: 05.04.2023.
• Kızıl, U. (2022). Nesnelerin Görünümü, Borusan Contemporary Blog, https://www.borusancontemporary.com/tr/blog-nesnelerin-gorunumu_2050, Erişim tarihi: 05.04.2023.
• Macfarlan, R. (2018). Edward Burtynsky Finds New Perspectives on the Anthropocene, Format, https://www.format.com/magazine/features/photography/edward-burtynsky-photography-anthropocene-project, Erişim tarihi: 04.3.2023.
• Morton, T. (2015). What is the Dark Ecology?, Changing Weather, https://www.changingweathers.net/en/episodes/48/what-is-dark-ecology/, Erişim tarihi: 21.03.2023.
• Patrick, W. B. (1994). Turner’s The Slave Ship, Gale Literature Resource Centre, https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA15686742&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=00384534&p=LitRC&sw=w&userGroupName=anon%7E4ddc79ec&aty=open-web-entry, Erişim tarihi: 01.04.2023.
• Görsel Kaynaklar Görsel 1. Turner, “Köle Gemisi”, 1840, Tuval üzerine yağlı boya, Museum of Fine Arts Boston. Meslay, O., (2005). The Man Who Set Painting on Fire, Thames & Hudson, London, s. 100.
• Görsel 2. Edward Burtynsky, “Gemi Sökümü”, 2000, Fotoğraf. https://www.edwardburtynsky.com/projects/photographs/shipbreaking, Erişim tarihi: 05.05.2023.
• Görsel 3. Edward Burtynsky, “Gemi Sökümü”, 2000, Fotoğraf. https://www.edwardburtynsky.com/projects/photographs/shipbreaking, Erişim tarihi: 05.05.2023.
• Görsel 4. Anonim, Exxon Valdez petrol sızıntısı sonrası görünüm, fotoğraf. https://www.pennlive.com/life/2020/03/a-disaster-waiting-to-happen-the-exxon-valdez-oil-spill-in-1989-in-alaska.html, 05.05.2023.
• Görsel 5. Anonim, Exxon Valdez petrol sızıntısı sonrası görünüm, fotoğraf. https://www.eco-business.com/opinion/exxon-valdez-25th-anniversary-lessons-learned-lessons-lost/, Erişim tarihi: 03.03.2023.
• Görsel 6. Turner, “Köle Gemisi”, ayrıntı, 1840, Tuval üzerine yağlı boya, Museum of Fine Arts Boston. Meslay, O., (2005). The Man Who Set Painting on Fire, Thames & Hudson, London, s. 100.