Endüstrileşmenin Cumhuriyet Dönemi Sonrası Tekstil -Moda Tasarımında Kimlik Arayışına Etkileri

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 11, 120 - 136, 06.07.2013

Özgün Can , Mehmet Özkartal

Öz

Ülkemizde ekonomik anlamda lokomotif sektör konumunda olan tekstil sektörü, tekniğin ve sanatın birleştiği bir daldır. Türkiye tekstil sektöründe, yüz yıllardır ürünler ve sanatsal tasarımlar yapılmaktadır. Cumhuriyetin ilanından önce halk ve seçkin tabaka için yapılmış dokuma ve baskı örnekleri incelendiğinde çok zengin bir motif ve desen altyapısıyla karşılaşılmaktadır.
Tekstil sektörü ve sanatı, cumhuriyet döneminden sonra 1960, 1970 ve 1980'lere kadar olan zaman diliminde gelişme sürecindeyken İspanyol paça gibi giysi formlarıyla, İngiliz ve Fransız jakarlı kumaşların desenlerinden ve üretim tekniği açısından Avrupa ülkelerinden büyük oranda etkilenmiş ve zengin motif altyapısından uzaklaşmıştır.
Bu çalışmanın amacı, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı dönemi tekstil dokuma sanatlarından başlayarak geçen süre içerisinde, küreselleşme ve endüstrileşmenin Türk tekstil kimlik sorununa olan etkilerini incelemektir.
Anahtar Kelimeler: Küreselleşme, Kimlik, Tekstil Endüstrisi, Moda Eğilimleri
ABSTRACT
Textile industry, the leading sector economically, is a branch of the mixture of technique and art. Artistic design and products have been made for hundred of years in Turkish Textile Industry. When the patterns of woven and print that were made for both public and upper class in pre-republican era are examined we come up a pretty rich pattern and ornament background.
While textile industry and art had been in a development process till 1960s, 1970s and 1980s it was affected by European trends , patterns and production techniques such as bell-bottomed trousers or English and French jacquard loom and moved away its rich ornament background.
The aim of this study is to examine the effects of globalization and industralization on the identity problem of Turkish textile industry which has lasted since Anatolian Seljuks and Ottoman Era.
Key Words: Globalization, Identity, Textile Industry, Fashion Trends.

Anahtar Kelimeler

Tekstil, Kimlik, Tekstil Endüstrisi, Moda Eğilimleri.

Kaynakça

• KİTAP AKDEMİR, M., (2004). “Küreselleşme ve Kültürel Kimlik Sorunu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, Sayı 1.
• ALGAN, K., Ş., (2005). 19. Y.Y. Osmanlı Saraylarında Kullanılan Kumaşlar ve Bu Kumaşlarda Hereke Fabrika-i Hümayunu’nun Yeri ve Günümüze Yansımaları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• ALTAY, F., (1974). Türk Kumaşları, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul.
• ASLANAPA, O., (2005). Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• CRANE, D., (2003). Moda ve Gündemleri, Özge Çelik, (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• ÇAĞMAN, F., (1983). Osmanlı Sanatı, Anadolu Medeniyetleri III. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• DEREBOY, E. J., (2004). Kostüm ve Moda Tarihi, Özel Güzel Sanatlar Stilistlik Yayınevi, Ankara.
• ERTÜRK, N., (2011). “Moda Kavramı, Moda Kuramları Ve Güncel Moda Eğilimi Çalışmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Art –e Dergisi, Yıl 4, Sayı 7.
• GÜMÜŞ, Ü. B., (1995). Uluslararası Pazarlar İçin Üretim Yapan Türk Hazır Giyim İşletmelerinde Moda Tasarımı Çalışmalarının Sektörel Olarak İncelenmesine İlişkin Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• GÜRSU, N., (1988). Türk Dokumacılık Sanatı Çağlar Boyu Desenler, Redhouse Yayınevi, İstanbul.
• KOCA, E., ve F., KOÇ, (2010). “Güzellik Yarışmalarının Türkiye’deki Moda Bilincinin Oluşumuna Etkileri”, Acta Turcica -Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl 2, Sayı1.
• KUBAN, D., (2004). Çağlar Boyunca Türkiye Sanatının Ana Hatları, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul.
• ÖNDER., M., (1995). Şaheserler Konuştukça, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• ÖNDOĞAN, Z., (1996). “1960’tan 1980’e Kadar Moda”, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, Yıl 6, Sayı
• REHBER, E., (2006). “Tarımda Endüstrileşme ve Küreselleşme”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mezunları Cemiyeti, İktisat Dergisi, Yıl 42, Sayı 477.
• SÖZEN, M., (1983). Tarihsel Gelişimi İçinde Türk Sanatı, Anadolu Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• TANSUĞ, S., (1996). Çağdaş Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• TURAN, Z., (2008). Tekstil ve Giyim Kuşam Sanatının Kültürel Tarihi, Doruk Yayıncılık, İstanbul.
• TAYLOR, M., (1999). Technology of Textile Properties, Forbes Publications, London İNTERNET http://www.modelinia.com/wordpress/wpcontent/uploads/2009/05/gettyimages_2659869. jpg (Erişim tarihi 7/5/2010) http://www.fiftiesweb.com/fashion/sixties-fashion.htm (Erişim tarihi 5/5/2010) http://www.fiftiesweb.com/fashion/sixties-fashion.htm (Erişim tarihi 5/5/2010) http://farm3.static.flickr.com/2431/3609917516_f43e2965b6.jpg, (Erişim tarihi 5/5/2010) http://www.eons.com/images/members/2008/8/12/9/3/9380958121521330008_610w.jpe g, (Erişim tarihi 6/5/2010) http://en.wikipedia.org/wiki/File:Dan_Ahlquist_et_al.jpg (Erişim tarihi 6/5/2010) http://cliqueypizza.files.wordpress.com/2009/10/80s-fashion-molly-ringwald-lookalike1.jpg (Erişim tarihi 6/5/2010) http://www.textually.org/tv/archives/images/set3/miami-vice6.jpg (Erişim tarihi 6/5/2010) http://img2.blogcu.com/images/1/9/8/1980/getattachment13.jpg (Erişim tarihi 7/5/2010) http://johneaves.files.wordpress.com/2009/06/thriller.jpg(Erişim tarihi 7