Fikret Otyam'ın Resimlerinde Halk Sanatının Etkisi: Yerellik ve Evrensellik Bağlamında Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 19, 160 - 186, 17.07.2017

Evren Yılmaz Ezel Küçükşahin

https://doi.org/10.21602/sduarte.285201

Öz

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür sanat
politikaları, kültür ve sanat alanında yeni bir kimlik oluşturmayı
amaçlamıştır. Bu dönemde, devletin ve sanatçıların Anadolu’nun kültürel
mozaiğine ve kimliğine dayanan bir Türk kimliğini sanata yansıtma çabaları
dikkat çekmektedir. Cumhuriyet'in ilk yıllarında hükümetler, sanatçıların Türk
resminde ulusal ve yerel unsurlara yer verilmesi için özel politikalar
oluşturmuştur. Hükümetin değişimiyle birlikte, sanatta kimlik oluşturma
tartışmaları devam etmiş, bu dönemde modern batı sanat akımlarının teknik ve
biçemleriyle yerel ve geleneksel teknik ve biçemleri sentezleyerek özgün
biçemler ortaya koyan sanatçılar ve sanatçı grupları ortaya çıkmıştır.

Yerel öğeleri evrensel bir teknikle ve biçem
anlayışı ile sentezleyerek özgün bir resim dili oluşturan Fikret Otyam,
resimlerinde Anadolu yaşamını, doğasını ve insanını ele alırken Anadolu
halkının geleneklerini ve kültürünü de resimlerine aktarmıştır. Sanatçının resimlerine
yansıyan halk sanatı örneklerini sanatına, öznel bir yorumdan ziyade nesnel ve
belgeselci bir bakış açısı ile aktardığını söylemek yerinde olacaktır.

Bu makalede, Fikret Otyam'ın halk hikâyelerine
yer verdiği resimleri ele alınarak sanatçının biçemindeki yerel ve evrensel
etkiler tespit edilmekte ve bu eserler üzerine çözümleme ve tartışmalar
yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

yerel, evrensel, halk sanatı, Anadolu Halk Sanatı

Kaynakça

• Dal, E., (1997). ''Bedri Rahmi Eyüboğlu'', Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt. I, YEM Yayıncılık, İstanbul.
• Deniz, B., (2005). ''Anadolu-Türk Halı Sanatının Kaynakları'', Ege Üniversitesi Sanat Tarihi Dergisi, Sayı 14.
• Erol, T., (1998). ''Ressamların Yurt Gezileri ve Sonuçları'', Yurt Gezileri ve Yurt Resimleri (1938-1943), der. Amelie Edgü, Milli Reasürans T.A.Ş.,İstanbul.
• Giray, K., (2003). ''Resim Sanatımızda On'lar Grubu: Kaynakları, Düşünce Yapıları ve Biçem Çözümlemeleri'', RH+, Sayı 7.
• Hançerlioğlu, O., (2000). İslam İnançları Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Oral, M., (2011). Toplumsal Belgeci Fotoğraf ve Fikret Otyam Örneği, Espas Sanat Kuram Yayınları, İstanbul
• Otyam, F.,(1997). ''Filiz Otyam-Fikret Otyam Söyleşi'', Fikret Otyam: Gazeteci Ressam, Türkiye Halk Bankası Kültür Sanat Yayınları.
• Öndin, N., (2003). Cumhuriyet'in Kültür Politikası ve Sanat 1923-1950, İnsancıl Yayınları, İstanbul.
• Özsezgin, K., (1997). Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Resmi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özsezgin, K., (2003). ''On'lar: Bir Grup Dayanışması'', RH+, Sayı 7.
• Seyidoğlu, B., (1998). ''Kültürel Bir Sembol: Yılan'', Folkloristik Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara.
• Tansuğ, S., (1991). Çağdaş Türk Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Uğurlu, S. B., (2008). "Çağdaş Türk Edebiyatında Şahmaran İmgesi: Arketipsel Bir Yaklaşım", 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-14 Eylül 2007, Ankara.
• Uygur, H.K., (2008). Midyat Halk Kültürü Monografisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Yasa Yaman, Z., (1996). ''Yurt Gezileri ve Sergileri ya da Mektepten Memlekete Dönüş'', Toplumbilim, Sayı 4.