Mustafa Ayaz’ın Kadın Temalı Eserleri Üzerine Göstergebilimsel Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 32, 644 - 668, 08.01.2024

Nurcan Pınar Eke Nazende Yücel

https://doi.org/10.21602/sduarte.1274882

Öz

Çağdaş Türk resim sanatı tarihinin önemli isimlerinden olan Mustafa Ayaz, ressam kimliğinin yanı sıra Profesör unvanı ve eğitmen kimliği ile de dikkat çeken bir figürdür. Resme dair sahip olduğu akademik birikimi, sanatçı bir ruhun özgün ve sıra dışı bakış açısıyla kesiştiren ender isimlerdendir. Eserlerinde kullandığı yarı-soyut dil, pek çok gösterge ile bezelidir ve göstergeler, Ayaz’ın kendine has üslubunun ortaya çıkmasında etkilidir. Akademik kariyerinin de getirdiği donanımla, göstergeleri sezgisel düzeyden ziyade bilinçli şekilde kullandığı düşünülmekte; bu nedenle de Ayaz’ın eserleri görsel göstergebilim açısından önemsenmektedir.

Bu bağlamda, öncelikle çağdaş Türk resim sanatı tarihinde Mustafa Ayaz’ın yerine ve önemine değinilmiştir. Sanatta soyutlama eğilimleri ve soyutlamanın görsel göstergebilimle ilişkisi ise betimsel bir literatür taraması eşliğinde ele alınmıştır. Ardındansa Ayaz’ın 1990-2000 yılları arasında ürettiği eserlerden seçilen bir karma, göstergebilimsel analiz ile incelenmiştir. Böylece, Ayaz’ın anlamı nerede bulduğu ve nasıl ifade ettiği tartışılarak, Türk resmine katkıları vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Çağdaş Türk Resim Sanatı, Mustafa Ayaz, Görsel Göstergebilim, Göstergebilimsel Analiz.

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

A SEMIOLOGICAL STUDY ON MUSTAFA AYAZ'S WOMEN-THEMED WORKS

Öz

Mustafa Ayaz, is one of the important names in the history of contemporary Turkish painting. The semi-abstract language he uses in his works is adorned with many signs and the signs are effective in the emergence of Ayaz's unique style. With the equipment brought by his academic career, it is thought that he uses the indicators consciously rather than intuitively; for this reason, Ayaz's works are considered important in terms of visual semiotics.

In this context, the study started with a descriptive literature review addressing the place and importance of Mustafa Ayaz in the history of contemporary Turkish painting; the abstraction tendencies in art and the relationship of abstraction with visual semiotics were mentioned. Then, a mix selected from the works he produced between 1990-2000 was handled with semiotic analysis. Thus, by discussing where Ayaz finds meaning and how he expresses it, his contributions to Turkish painting are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Turkish Painting Art, Mustafa Ayaz, Visual Semiotics, Semiotic Analysis.

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akın, E. (2015). 1950 Sonrası Türk Resminde Figüratif Soyutlama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı.
• Arnheim, R. (2021). Görsel Düşünme, (Çev: Rahmi Öğdül), İstanbul: Metis Yayınları.
• Arslan, N. (2019). 1980 Sonrası Özel Kurum Ve Kuruluşların Çağdaş Türk Resmine Katkıları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Resim Anabilim Dalı.
• Berger, J. (1986). Görme Biçimleri, (Çev: Yurdanur Salman), İstanbul: Metis Yayınları.
• Bircan, U. (2015). “Roland Barthes ve Göstergebilim”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (SBARD), Sayı 13(26), s. 17-41.
• Büyükova, S. (1995). Türkiye Resim Sanatı İçerisinde Mustafa Ayaz’ın Yeri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdener, U. ve Gençaydın, Z. (t.y.). Mustafa Ayaz, Ankara: Mustafa Ayaz Müzesi ve Plastik Sanatlar Merkezi Vakfı Yayınları.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime Giriş, Ankara: Alan Yayıncılık.
• Ertan, G. ve Sansarcı, E. (2020). Görsel Sanatlarda Anlam ve Algı, İstanbul: Alternatif Yayıncılık.
• Fiske, J. (2014). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev: Süleyman İrvan), Ankara: Pharmakon Yayınları.
• Günay, D. (2012). Görsel Göstergebilim ve İmgenin Anlamlandırılması. İçinde: Görsel Göstergebilim, (Editör: Doğan Günay ve Alev Parsa), İstanbul: Es Yayınları.
• Güneştan, S. (2018). “Mustafa Ayaz Resimlerinde Kadın İmgesi”, Sanat Eğitimi Dergisi (SED), Sayı 6(2), s. 147-165.
• Karaman, E. (2017). “Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in Göstergebilimsel Yaklaşımlarının Karşılaştırılması”, İstanbul: Aydın Üniversitesi Dergisi, Sayı 34, s. 25-36.
• Keskin, C. (2017). “1940-60 Yılları Arası Türk Resminde Modern Sanat Eleştirisinden Seçkiler”, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 27, s. 81-93.
• Kıyar, N. (2018). “Türk Sanat Ortamında 80’ler Ve Değişim Sürecinin Düşündürdükleri”, International EUropean Journal of Managerial Research Dergisi (EUJMR), Sayı 2, s. 39-55.
• Leppert, R. (2017). Sanatta Anlamın Görüntüsü: İmgelerin Toplumsal İşlevi, (Çev: İsmail Türkmen), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Manguel, A. (2021). Resimleri Okumak: Sanata Baktığımızda Düşündüklerimiz, (Çev: Armağan Ekici), İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Okay Atılgan, S. (2009). “Cumhuriyet Dönemi Türk Plastik Sanatları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Sayı 14, s. 97-124.
• Read, H. (2020). Modern Sanatın Felsefesi, (Çev: Elif Kök ve Hazal Orgun), İstanbul: Hayalperest Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2020). Estetik ve Sanat Felsefesi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Sülün, N. E. (2020). “Türkiye’de 2000 Sonrası Sanat Piyasasında Sanatın Kurumsallaşma Eğilimi: Arter Örneği”, ulakbilge, Sayı 47 (Mart), s. 435–458. doi: 10.7816/ulakbilge-08-47-05.
• Tansuğ, S. (1999). Çağdaş Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tekin, H. K. (2014). “Çağdaş Türk Sanatının Değerlerinden Mustafa Ayaz Ve Müzesi”, Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks (ZfWT), Vol 6(2), p. 245-263.
• Turani, A. (1984). Batı Anlayışına Dönük Türk Resim Sanatı, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Uçar, T. (2019). Görsel İletişim ve Grafik Tasarım, İstanbul: İnkılap Yayınevi.