Klâsik Türk Müziği Özelinde Müziklerarası Yöntemler; Alıntı-Anıştırma

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 32, 764 - 779, 08.01.2024

Beste Esen Biçer

https://doi.org/10.21602/sduarte.1369544

Öz

Avrupa da postmodernizm anlayış ile gelişen metinlerarasılık, metin ve dilbilim çalışmalarına farklı bir bakış açısı kazandırmıştır. Bu kuramın temelinde metinlerin iç içe, çok katmanlı bir şekilde kurgulandığı ve birbirinden izler taşıdığı savı yatmaktadır. Metinlerarasılık mimarlık, iletişim, sosyoloji, felsefe vd. gibi sanatta da gözlenmiş, müzik çalışmalarında “Müziklerarasılık” kavramı ile nitelendirilmiştir. Müziklerarası çalışmalar incelendiğinde Klâsik Batı Müziği Rock, Pop, Rap, vb. gibi müzik türlerinde söz konusu olurken Klâsik Türk müziği alanında henüz böyle bir çalışmaya rastlanmadığı gözlenmiştir. Bu farkındalıktan hareketle çalışmada Metinlerarası-Müziklerarası yöntemlerinden Alıntı ve Anıştırmanın neler olduğu Klâsik Türk müziğine nasıl etki edip yansıdığı, içerikleri ve kullanımlarına dair özellikler incelenmiştir. Sonuç olarak aynı Metinlerarasılık da olduğu gibi Türk müziğinde Alıntı, Anıştırma yöntemleri ile Müziklerarası ilişkilerin kurulduğu ve yeni icralar ile bestelerin oluşumuna kaynaklık ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

klasik türk müziği , alıntı, anıştırma, , metinlerarasılık, müziklerarasılık, alıntı anıştırma

INTERMUSICAL METHODS IN CLASSICAL TURKISH MUSIC; QUOTATION AND ALLUSION

Öz

Kaynakça

• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası İlişkiler, İstanbul: Öteki Yayıncılık.
• Aktulum, K. (2017). Müzik ve Metinlerarasılık: Müziklerarası/Göstergelerarası Etkileşimler ve Aktarımlar, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Azap, S. (2014). “Metinlerarasılık: Roland Barthes Kuramının At Metaforu Etrafında Uygulanması”, III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı, Sakarya, ss.29-44.
• Chevassus, B. R. (2004). Müzikte Postmodernlik, çev. İlhan Usmanbaş, İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Çevik Kılıç, D. B. (2010). “Postmodern Düşünce Çerçevesinde Müzik Sanatı”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 23, ss.267-291.
• Esen Biçer, B. (2022). “Türk müziği üretim süreçlerinde Metinlerarası-Müziklerarası ilişkiler”, Akademik Sanat, Sayı 17, ss.129-137.
• Esen, B. (2014). XX. Yüzyılın İkinci Yarısında Postmodern Yaklaşımlar Gösteren Kemençe Taksimlerinin İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanat ve Tasarım ASD, Isparta.
• Erdoğan, E. (2022). “Kanun Sazında Bir Okul: Ahmet Yatman; Hüseyni Taksim Örneği”, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Sayı 8, ss.175-1.
• Gündoğdu, M. (2022). "Enstrüman İcralarının Türk Din Mûsikîsindeki İrticâlî İcrâlara Katkısı Üzerine Bir Deneme", BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 9/2, ss.321-337.
• Gökalp, A. (2007). Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorumları, İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Karabulut, M. (2009). “Nedim Ve Yahya Kemal’de Şarkı”, Adıyaman Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü I. Ulusal Eski Türk Edebiyatı Sempozyumu, Adıyaman.
• Korkmaz, F. (2017). “Metinlerarası İlişkilerin Klâsik Retorikteki Kökeni Üzerine bir Araştırma”, HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, Yıl 3, ss.71-88
• Mustan Dönmez, B. (2009). “Anadolu Tasavvufunda Ritüel Müziğinin (Cem) Kültüre Gömülü Olma (Embeddedness) ve Anıştırılma (Adumbration) Durumları”, Folklor/Edebiyat Dergisi, Sayı 58, ss.107–115.
• Sarı Çolakoğlu, G. (2018). “Meşk Silsilesi 200 Yıla Dayanan Bir Besteci: Alâeddin Yavaşça”, Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science, Yıl 5, Sayı 25, ss.1-17. Özer, M. (2011). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bir Müzik Adamı Hafız Sâdettin Kaynak, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü, İstanbul.