Athena ile Arakhne Söyleninin Ay Sembolü ve Kader İnancıyla Dolaylı Bağlantısının Çağdaş Sanatçıların Çalışmalarına Yansıması

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 33, 416 - 430, 04.07.2024

Oğulcan Öz

https://doi.org/10.21602/sduarte.1462478

Öz

Gerçeklik ile soyut arasında bağ kurulması neticesinde ortaya çıkan semboller, tarih boyunca çeşitli toplulukların hayal gücü, yaşayış biçimleri ve hayata bakış açılarına paralel olarak değişiklik göstermiş; evren, tabiat, yaşam, toplum, kültür ve mitler de bu anlayış çerçevesinde sembollerde yer almıştır. Bu makale kapsamında, tarihin ilk devirlerinden itibaren insanların özel önem atfettiği gök cisimlerinden biri olan “ay” ele alınarak çeşitli toplumlar ile ilişkisi irdelenmiş, ayın; doğum, ölüm ve yeniden yaşam ile ilişkisi üzerinde durulmuş, bereket ve verimlilik gibi insanların aya önem atfetmelerindeki başlıca sebepler incelenmiştir. Çalışmanın ilerleyen kısımlarında ayın farklı toplumların sosyal hayatındaki yerine ve böylece kendi inançlarına ne şekilde yansıdığına bakılmış, devamında ay ve kader arasındaki ilişki bilhassa Antik Yunan mitolojisindeki kader tanrıçaları özelinde ele alınmıştır. Metnin son pasajında ise ay simgesinin kader inancı ile bağlantısının çağdaş sanata nasıl yansıdığı, Athena ile Arakhne arasındaki mücadelenin bu bağlamdaki yeri ve bu hikâyenin dönem sanatçılarının çalışmalarında hangi içeriklere dayanılarak yorumlandığı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ay, Kader, Sembolizm, Mitoloji, Çağdaş Sanat

Kaynakça

• Kaynakça Ateş, M. (2001). Mitolojiler ve Semboller, Ana Tanrıça ve Doğurganlık, İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Benk, A. (Ed.). (1986). “Ay”, Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, İstanbul: Milliyet Gazetecilik A.Ş, Cilt 3, s.1079.
• Bottéro J. ve Kramer S. N. (2017). Mezopotamya Mitolojisi, çev: Alp Tümertekin, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Cömert, B. (2019). Mitoloji ve İkonografi, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
• Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş, çev: Lale Arslan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Eliade, M. (2015). Doğuş ve Yeniden Doğuş, İnsan Kültürlerinde Erginlenmenin Dini Anlamları, çev: Fuat Aydın, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Erhat, A. (1996). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ersoy, N. (2000). Semboller ve Yorumları (Bölüm I-II), İstanbul: Dönence Yayınevi.
• Hart, G. (2005). The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses, London & New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Hesiodos. Theogonia, İşler ve Günler. çev. A. Erhat ve S. Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
• Lurker, M. (2015). A Dictionary of Gods and Goddesses, Devils and Demons, London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Ovidius. Dönüşümler, çev. İ. Z. Eyüboğlu, İstanbul: Payel Yayınevi, 2017.
• Thomson, G. (2007). Eski Yunan Toplumu Üstüne İncelemeler, Tarih Öncesi Ege, çev: Celal Üster, İstanbul: Homer Kitabevi.
• Wilkinson, K. (2011). Semboller ve İşaretler, çev: Seda Toksoy, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Wilkinson, R. H. (2016). Eski Mısır’ın Bütün Tanrı ve Tanrıçaları, çev: A. F. Yıldırım, İstanbul: Alfa Yayınları.
• İnternet Kaynakları http 1. “Bruce Conner”, https://whitney.org/collection/works/10291, Erişim tarihi: 12.05.2024.
• http 2. “Bruce Conner's Nylon Stockings”, https://wp.nyu.edu/lapis/charlotte-kinberger-bruce-conner/, Erişim tarihi: 12.05.2024.
• http 3. “Damien Hirst”, https://www.artsy.net/artist/damien-hirst, Erişim tarihi: 14.05.2024. “Treasures From the Wreck of the Unbelievable (Damien Hirst)”, https://www.trebuchet-magazine.com/treasures-wreck-unbelievable-damien-hirst/, Erişim tarihi: 03.03.2024.
• http 4. “Diane Victor”, https://www.artnet.com/artists/diane-victor/, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• http 5. “Diane Victor”, https://www.goodman-gallery.com/artists/diane-victor#about, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• http 6. “Arachne and Athena”, https://collections.vam.ac.uk/item/O1275994/arachne-and-athena-drypoint-victor-diane/, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• http 7. “Tomás Saraceno”, https://acuteart.com/artist/tomas-saraceno/, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• Görsel Kaynaklar Görsel 1. Paolo Veronese, Arakhne & Diyalektik, 1520, Fresk, 250 x 180 cm, Palazzo Ducale, İtalya. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Veronese,_Paolo_-_Arachne_or_Dialectics_-_1520.jpg, Erişim tarihi: 22.06.2024.
• Görsel 2. René-Antoine Houasse, Minerva ve Arakhne, 1706, Tuval üzerine yağlı boya, 105 x 153 cm, Versailles, Fransa. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/Ren%C3%A9-Antoine_Houasse_-_Minerve_et_Arachne_%28Versailles%29.jpg, Erişim tarihi: 14.05.2024.
• Görsel 3. Bruce Conner, Arakhne, 1959, Karışık teknik: Naylon çoraplar, kolaj ve karton, Smithsonian American Art Museum, ABD. https://americanart.si.edu/artwork/arachne-74665, Erişim tarihi: 04.03.2024.
• Görsel 4. Damien Hirst, Metamorfoz, 2016, Bronz heykel, 211,6 x 88,2 x 88,7 cm. https://www.artimage.org.uk/23933/damien-hirst/metamorphosis--2016, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• Görsel 5. Diane Victor, Bir Ulusun Doğuşu: Arakhne ve Athena, 2009, Kuru Kazı, 37,4 x 47,4 cm. https://collections.vam.ac.uk/item/O1275994/arachne-and-athena-drypoint-victor-diane/?carousel-image=2014HA5043, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• Görsel 6. Tomás Saraceno, Arakhne’nı̇n El Dokuması/Andrómeda’nın Örümcek Ağı Harı̇tası, 2021-2022, 222,5 x 232,5 cm, Tuval üzerine el dokuması siyah iplik. https://www.tanyabonakdargallery.com/artists/28-tomas-saraceno/works/11133-tomas-saraceno-arachne-s-handwoven-spider-web-map-of-andromeda-with-a-2021-2022/, Erişim tarihi: 30.03.2024.
• Görsel 7. Tomás Saraceno, Arakhne’nı̇n El Dokuması/Cygnus A’nın Web Harı̇tası, 2021-2022, 109 x 164,5 cm, Tuval üzerine el dokuması siyah iplik. https://www.tanyabonakdargallery.com/content/feature/1666/artworks-11104-tomas-saraceno-arachne-s-handwoven-spider-web-map-of-cygnus-a-with-2021-2022/, Erişim tarihi: 30.03.2024.