Erdal Erzincan’ın Bağlama Açışlarında Kullandığı Tezene/Mızrap Teknikleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 34, 762 - 793

Ahmet Akın , Hüseyin Serdar Çakırer

https://doi.org/10.21602/sduarte.1548661

Öz

Nitel yapıda, tarama modelli betimsel bir çalışma olan bu araştırmanın temel amacı, Erdal ER-ZİNCAN’ın bağlama açışlarında kullandığı tezene/mızrap tekniklerini belirlemek ve bu doğrultuda üstadın açış icraları özelinde oluşturduğu icra geleneğini, karakteristiğini ortaya koyabilmektir. Bunun için araştırmanın sınırlılıkları kapsamında belirlenen serbest icralar notaya alınarak bu notalar ve açışların ses kayıtları üzerinden üstadın tezene/mızrap tekniklerini kullanım şekli belirlenmeye ve betimlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada icra pratiklerinin belirlenmesi için açış formunun tercih edilmesinde bu formun icracıya belli kurallar içinde sunduğu serbestlik alanı kıymetlidir. Ayrıca üstadlık göstergelerinden biri olan açış yapabilmek ya da yapmak, uzun uğraş ve derin bir müzikal birikin gerektiren icralardır. Elde edilen bulgular ışığında Erdal ERZİNCAN’ın tezene/mızrap kullanımı ekseninde bağlamayı/sazı, gelenekselleşmiş kuralları ihmal etmeden fakat bu kurallara sıkı sıkıya bağlı kalmadan ve yeni kurallar da ekleyerek icra ettiğini söylemek mümkündür. İcralarda ki tezene/mızrap vuruş yönlerinin, kullanılan parmak tekniklerine, teller arasındaki geçişlere ve de nağmelerin, ezgilerin akışkanlığını ve dengesini sağlama düşüncesine göre şekillendiği ifade edilebilir. Üstadın sıyırtma, tarama, takma, çırpma ve tezene trili olmak üzere 5 farklı tezene/mızrap tekniği kullandığı ve bu tekniklerden tezene trili’nin diğerlerine göre öne çıktığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bağlama/saz Eğitimi ve İcrası, Erdal ERZİNCAN, Açış, Usta İcracı, Tezene/Mızrap Teknikleri

Kaynakça

• Akın, A. ve Culha, C. (2021). Bağlama Düzeni İçin Etütler ve Egzersizler, Konya: Eğitim Yayınevi. Ayın Konuğu. (2017). “Türküleri Yaşayan Adam Erdal Erzincan”, Türkü Life Dergisi, İstanbul: Sayı. 1(6), s. 12-21.
• Ayyıldız, S. ve Gündoğdu, S. (2021). Anadolu’nun Ezgi Hazinesinden Alıştırmalar 1, (1. Baskı), Ankara: Kitapol Yayınları.
• Aziz, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri, 7. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Beşiroğlu, Ş. (1999). “Türk Musikisi Çalgı Eğitiminde Metod Kavramı”, 5. İstanbul Türk Müziği Günleri, Türk Müziğinde Eğitim Sempozyumu, 1. Baskı, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 57-64.