Türkiye'de Turizm ve İhracat Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Testi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 2, 204 - 211, 13.07.2014

Esra Polat Süleyman Günay

Öz

Bu çalışmada, Türkiye için ihracat ve turizm gelirlerinin birlikte ekonomik büyüme üzerindeki etkisi, 1969-2009 dönemine ait ihracat gelirleri, turizm gelirleri ve gayri safi milli hasılaya ilişkin yıllık veri kümesi kullanılarak, eşbütünleşme yöntemi ve nedensellik analizi yardımıyla analiz edilmektedir. Johansen eşbütünleşme testinin sonuçları ihracat gelirleri, turizm gelirleri ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğu yönündedir. Ayrıca, hata düzeltme modeline dayalı nedensellik analizi ihracat ve turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru sadece tek yönlü bir nedenselliğin olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, Türkiye'de uzun dönemde ihracat ve turizme dayalı büyüme hipotezinin geçerli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Nedensellik, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modeli, İhracat, Gayri Safi Milli Hasıla, Turizm

Kaynakça

• Akan, Y., Işık, C. 2009. Yabancı Ziyaretçi Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi (1970–2007). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20 (2), 197-203.
• Aktaş, C. 2009. Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 35-47.
• Bahar, O. 2006. Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı. CBÜ. İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(2), 137-150.
• Bahar, O., Bozkurt, K. 2010. Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
• Balaguer, L., Cantavella-Jorda, M. 2002. Tourism as a long-run economic growth factor: The Spanish case. Applied Economics, 34, 877–884.
• Bilgin, C., Sahbaz, A. 2009. Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 177-198.
• Çetintaş, H., Bektaş, Ç. 2008. Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 1-8.
• Dritsakis, N. 2004. Tourism as a long-run economic growth factor: An empirical investigation for Greece using causality analysis. Tourism Economics, 10(3), 305–316.
• Gunduz, L., Hatemi-J, A. 2005. Is the tourism-led growth hypothesis valid for Turkey?. Applied Economics Letters, 12(8), 499–504.
• Ekanayake, E. M. 1999. Exports and Economic Growth in Asian Developing Countries: Cointegration and Error-Correction Models. Journal of Economic Development, 24(2), 43-56.
• Erdoğan, S. 2006. Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon ve Nedensellik Testi Uygulaması. Selçuk Üniversitesi Karaman İ. İ. B. F. Dergisi, 10, (9), 30-39.
• Jordan, A. C., Eita, J. H. 2007. Export and Economic Growth in Namibia: A Granger Causality Analysis. South African Journal of Economics, 75(3), 540547.
• Karagöl, E., Serel, A. 2005. Türkiye’de İhracat ve GSMH Arasındaki İlişkinin Kointegrasyon Yöntemiyle İncelenmesi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1030-1040.
• Katircioglu, S. T. 2009. Revisiting the tourism-led-growth hypothesis for Turkey using the bounds test and Johansen approach for cointegration. Tourism Management, 30, 17–20.
• Khalil, S., Kakar, M. K., Waliullah. 2007. Role of Tourism in Economic Growth: Empirical Evidence from Pakistan Economy. The Pakistan Development Review, 46(4), 985-995.
• Kızılgöl, Ö., Erbaykal, E. 2008. Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 351-360.
• Kim, H. L., Chen, M. H., Jang, S. C. 2006. Tourism expansion and economic development: The case of Taiwan. Tourism Management, 27, 925-933.
• Kösekahyaoğlu, L., Şentürk, C. 2006. İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Testi: Türkiye ve Yeni Gelişen Ekonomiler Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 23-45.
• Malik, S., Chaudhry, I. S., Sheikh, M. R., Farooqi, F. S. 2010. Tourism, Economic Growth and Current Account Deficit in Pakistan: Evidence from Cointegration and Causal Analysis. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 22, 21-31.
• Oh, C. O. 2005. The contribution of tourism development to economic growth in the Korean economy. Tourism Management, 26, 39–44.
• Özdemir, A. R., Öksüzler, O. 2006. Türkiye’de Turizm Bir Ekonomik Büyüme Politikası Aracı Olabilir mi? Bir Granger Nedensellik Analizi. Balıkesir Üniversitesi SBE Dergisi, 9(16), 107-126.
• Takım, A. 2010. Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-16.
• Temiz, D., Gokmen, A. 2010. An analysis of the export and economic growth in Turkey over the period of 1950-2009. International Journal of Economic and Administrative Studies, 3(5), 123-142.