Agronomic and Technological Properties of B-Clones Developed by Clonal Selection of Common Sage (Salvia officinalis L.)

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 452 - 456, 25.08.2019

Hasan Baydar , Ümmü Tuğlu

https://doi.org/10.19113/sdufenbed.514564

Cited By: 4

Öz

This research was carried out to
determine the agricultural and technological properties of 10 B-clones selected
from 60 A-clones derived from the clone selection together with standard
variety (Extracta) in common sage (Salvia
officinalis L.). The experiment was laid out in a randomized complete
block design with three replications.  In each B clone, fresh herb yield (kg/da),
drug herb yield (kg/da), drug leaf yield (kg/da), drug leaf ratio (%),
essential oil ratio (%), and essential oil compounds (%) were investigated. Fresh herb yield
between 701 kg/da (Clone 14) and 1285.7 kg/da (Clone 41), drug herb yield
between 176.1 kg/da (Clone 27) and 368.8 kg/da (Clone 8), drug leaf yield
between 89 kg/da (Clone 27) and 202.3 kg/da (Clone 41), drug leaf ratios
between 43.9% (Clone 35) and 58.6 (Clone 41), essential oil ratio between 0.90%
(Clone 27) and 1.72% (Clone 8) were changed in the common sage clones. The most
important essential oil compounds of the clones were determined as 1,8-cineole
(16.48-33.86%), α-thujone (1.85-31.01%), β-thujone (3.99-17.51%) and camphore
(0.74-14.94%). According to the results obtained, it was decided that the
clones 8, 11, 21 and 41 would be
considered to be priority in common sage breeding with their high drug yield,
volatile oil ratio and high volatile oil quality.

Anahtar Kelimeler

Common sage, Salvia officinalis L., Clonal selection, B-clones, Drug yield, Essential oil compounds

Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Klon Seleksiyonu ile Geliştirilmiş B-Klonlarının Tarımsal ve Teknolojik Özellikleri

Öz

Bu araştırma, tıbbi adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda klon seleksiyonu ile elde edilmiş 60
adet A-klonu arasından seçilmiş 10 adet B-klonu ve 1 adet standart çeşidin
(Extracta) tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla
yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseninde üç tekerrürlü olarak kurulan
tarla denemesinde her bir B klonunda taze herba verimi (kg/da), drog herba
verimi (kg/da), drog yaprak verimi (kg/da), drog yaprak oranı (%), uçucu yağ
oranı (%) ve uçucu yağ bileşenleri (%) tespit edilmiştir. Tıbbi adaçayında taze
herba verimi 701 kg/da (14. klon) ve 1285.7 kg/da (41. klon), drog herba verimi
176.1 kg/da (27. klon) ve 368.8 kg/da (8. klon), drog yaprak verimi 89 kg/da
(27. klon) ve 202.3 kg/da (41. klon), drog yaprak oranı %43.9 (35. klon) ve
%58.6 (41. klon), uçucu yağ oranı %0.90 (27. klon) ve %1.72 (8. klon) arasında
değişim göstermiştir. Tıbbi adaçayı klonlarının uçucu yağ kompozisyonunu
oluşturan en önemli bileşenlerin 1,8-sineol (%16.48-33.86), α-tuyon
(%1.85-31.01), β-tuyon (%3.99-17.51) ve kafur (%0.74-14.94) olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre drog yaprak verimi,
uçucu yağ oranı ve uçucu yağ kalitesi yüksek olan 8, 11, 21 ve 41 nolu
klonların tıbbi adaçayı çeşit geliştirme ıslahında öncelikli olarak
değerlendirilebileceği öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi adaçayı, Salvia officinalis L., Klon seleksiyonu, B-klonları, Drog verimi, Uçucu yağ bileşenleri

Kaynakça

• [1] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırma Derneği Yayını, İstanbul.
• [2] Özhatay, N., Koyuncu, M., Atay, S., Byfield, A. 1997. Türkiye'nin Doğal Tıbbi Bitkilerinin Ticareti Hakkında Bir Çalışma. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, Türkiye.
• [3] Sage, 2000.  Sage: The Genus Salvia. Kintzios, E. (Ed.), Harwood Acedemic Publishers, The Netherlands.
• [4] Karık, Ü., Sağlam, C. 2017. Tekirdağ Ekolojik Koşullarında Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) Popülasyonlarının Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26(2), 203−215.
• [5] Baydar, H. 2016. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 5. Baskı). SDÜ Yayın No: 51, Isparta, 339 s.
• [6] Bayram, E., Kırıcı, S., Tansı, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S., Telci, İ. 2010. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildirileri, 437–456 s.
• [7] Karakuş, M., Baydar, H., Erbaş, S. 2017. Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.) Populasyonundan Geliştirilen Klonların Verim ve Uçucu Yağ Özellikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26, 99-104.
• [8] Baydar, H., Özkan G., Erbaş S., Altındal D. 2007. Yield, Chemical Composition and Antioxidant Properties of Extracts and Essential Oils of Sage and Rosemary Depending on Seasonal Variations. International Medicinal and Aromatic Plants Conference on Culinary Herbs, 826, 383-390.
• [9] Höld, K.M, Sirisoma, N.S., Ikeda, T., Narahashi, T., Casida, J.E. 2000. α-thujone. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 97(8), 3826–3831.
• [10] Raal, A., Orav, A., Arak, E. 2007. Composition of the Essential Oil of Salvia officinalis L. from Various European Countries. Nat. Prod. Res., 21, 406-411.
• [11] ISO 9909, 1997. International Organization for Standardization. Oil of Dalmatian Sage (Salvia officinalis L.), Geneva (Switzerland).
• [12] Wise, M.L., Savage, T.J. Katahira, E., Croteau, R. 1998. Monoterpene synthases from common sage (Salvia officinalis). Journal of Biological Chemistry, 273(24), 14891–14899.
• [13] Stefkov, G., Cvetkovikj, I., Karapandzova, M., Kulevanova, S. 2011. Essential Oil Composition of Wild Growing Sage from R. Macedonia. Macedonian Pharmaceutical Bulletin, 57(1-2), 71-76.