Hakların Çatışması ve Dengelenmesi Bağlamında Çocuklara Yönelik Zorunlu Aşı Uygulaması (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ekseninde Bir İnceleme)

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 47 - 78, 30.12.2020

Fatmagül Kale Özçelik

Öz

Çocukları ilgilendiren herhangi bir konuda, karar veren kimseler öncelikle onların
aileleridir. Dolayısıyla ailelerin rızası hilafına çocukları üzerinde başka kimseler tasarrufta
bulunamaz. Hukuk sistemlerinin velayete bağlı olarak açıkladığı bu genel kuralın
istisnalarının bulunduğu durumlar söz konusudur. Örneğin, kamu sağlığının ya da
başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla, devletler ailelerden kendi
çocukları üzerinde aksi yönde tasarrufta bulunmalarını isteyebilirler. Zorunlu aşı
politikasını kabul etmeyen ailelerin çocuklarına aşı yapılması bunun örneğidir. Bu gibi
durumda toplumsal menfaat karşısında çocuğun veya ailesinin hak talepleri doğar.
Bireysel hak ve özgürlüklerin toplumsal menfaatlerle çatıştığı bu durumda,
dengelemenin nasıl sağlanacağı önemlidir. Çalışmamızda da, çocuklara yönelik zorunlu
aşının doğurduğu hakların çatışması ve bu çatışmanın dengelenme yöntemi ele
alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hakların çatışması, hakların dengelenmesi, zorunlu aşı

Kaynakça

• AKYÜZ, Emine, Çocuk Hukuku, Çocukların Hakları ve Korunması, Güncelleştirilmiş 6. Baskı, Pegem Akademi, Ankara, 2018.
• ATAK, İsmail, “Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluk Şartları”, TOTBİD Dergisi, 2020, ss.19-26.
• AVCI, Ercan, “Çocukluk Dönemi Aşılarına İlişkin Karşılaştırmalı Bir Analiz: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye”, Liberal Perspektif: Analiz, Sayı:9¸ Ağustos 2017, ss. 1-35.
• CAMILLERI, Francesca, “Compulsory Vaccinations For Children: Balancing The Competing Human Rights At Stake”, Netherlands Quarterly of Human Rights, ss. 1-23.
• ÇALI, Başak, “Balancing Human Rights? Methodological Problems with Weights, Scales and Proportions”, Human Rights Quarterly, Vol. 29, No. 1, 2007, ss. 251-270.
• ÇANAPOĞLU, Esra, “Sağlık Çalışanı ve Ebeveyn Perspektifinden Çocukluk Çağı Aşılarının Reddi Niteliksel Bir Araştırma”, Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
• DOĞRU, Osman/NALBANT, Atilla, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi-Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Baskı, Legal Yayıncılık, 2013, İstanbul.
• ERDOĞAN, Mustafa, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, 2. Baskı, Orion Kitabevi, Ankara, 2011.
• GAURI, Varun, “The Cost of Complying with Human Rights Treaties: The Convention on the Rights of the Child and Basic Immunization, The Review of International Organizations, 2011, ss. 1-32.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref, GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 9. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• GRABENWARTER, Christoph, European Convention on Human Rights, Verlag C. H. Beck o HG, 2014.
• GÜMÜŞ, Ali Tarık, Devletin Pozitif Yükümlülükleri Ekseninde Özel Hayata Saygı Hakkı, Adalet Yayınevi, 2016, Ankara.