KOMPETENZ-KOMPETENZ İLKESİ VE OLUMSUZ ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 255 - 288, 30.06.2021

Işıl Egemen Demir

https://doi.org/10.52273/sduhfd..960346

Öz

Hakemlerin kendi yetkileri hakkında karar vermesine ilişkin Kompetenz-Kompetenz ilkesi yaygın olarak kabul edilen ve milletlerarası ticari tahkimi ayakta tutan ana prensiplerden biridir. İlkenin olumlu ve olumsuz iki etkisinden bahsedilmektedir. Olumlu etkisi hakemlerin kendi yetkileri hakkında karar vermesine ilişkinken; olumsuz etkisi mahkemelerin hakemlerden önce hakemlerin yetkili olup olmadığına karar veremeyeceği; hakemlerin yetkileri hakkında karar verme önceliğine sahip olmalarını ifade eder. İlkenin olumsuz etkisi bazı ülke hukuklarında ve mahkeme içtihatlarında henüz yeni yeni kabul edilmekte olan bir kavramdır; dolayısıyla ilkenin olumlu etkisinin aksine yaygın bir kabulden bahsetmek zordur. Çalışmamızda Kompetenz-Kompetenz ilkesi, milletlerarası tahkim anlaşmaları, çeşitli ülkelerin hukuki düzenlemeleri ve mahkeme içtihatları çerçevesinde incelenmiş, en sonunda da Türk hukuku açısından bir inceleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kompetenz-Kompetenz ilkesi, olumsuz etki, hakemlerin karar verme önceliği, milletlerarası ticari tahkim

Kaynakça

• Ahrendt, Achim, Der Zuständigkeitsstreit im Schiedsverfahren, Tübingen, Mohr, 1996.
• Akıncı, Ziya, Milletlerarası Tahkim, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
• Anakuran, Sai - Raval, Niyati "The Negative Affect of Negative Effect of Kompetenz-Kompetenz on International Arbitration: Notes from the Devas v. Antrix Saga", Kluwer Blog, 9 June 2020, <http://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2020/06/09/the-negative-affect-of-negative-effect-of-kompetenz-kompetenz-on-internationalarbitration-notes-from-the-devas-v-antrix-saga/> (03.10.2020).
• Atalı, Murat - Ermenek, İbrahim - Erdoğan, Ersin, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Yetkin Yayınları 2019.
• Bachand, Frederic “Does Article 8 of the Model Law Call for Prima Facie or Full Review of the Arbitral Tribunal’s Jurisdiction?”, 2006, Vol. 22, Issue 3 Arbitration International 463-476, s. 463.
• Barcelo, John James, Kompetenz-Kompetenz and Its Negative Effect—A Comparative View, (September 11, 2017). Cornell Legal Studies Research Paper No. 17-40, https://ssrn.com/abstract=3035485, (03.03.2020), ss. 1-36.
• Berger, Bernhard, “Kritische Gedanken zur Revision von Art. 7 IPRG im Lichte eines praktischen Beispiels', ASA Bulletin, (Kluwer Law International 2011, Volume 29 Issue 1, ss. 33 – 44.
• Berger, Bernhard, “Negative effect of competence-competence revisited. Note on 4A_560/2013, Judgment of 30 June 2014” ASA Bulletin, Association Suisse de l'Arbitrage; Kluwer Law International, 2014, Volume 32 Issue 3 ss. 539 – 542.
• Bermann, George A., “The “Gateway” Problem in International Commercial Arbitration”, The Yale Journal of International Law, Vol. 37, Issue 1, 2011, ss.1-50.
• Blackaby, Nigel - Partasides, Constantine - Redfern, Alan - Hunter, Martin, Redfern and Hunter on International Arbitration, 6. edn, Oxford University Press, 2015.
• Born, Gary, International Commercial Arbitration, 2. edn, Kluwer Law International, 2014.
• Brekoulakis, Stavros “The Negative Effect of Compétence-Compétence: The Verdict Has to be Negative”, Austrian Arbitration Yearbook, 2009, ss. 238-258
• Cook, Ashley, “Kompetenz-Kompetenz: Varying Approaches and a Proposal for a Limited Form of Negative Kompetenz-Kompetenz”, Pepperdine Law Review, Volume 2014, Issue 1, 2014, ss. 17-34.
• Çakrak, Recep, “Kompetenz – Kompetenz Prensibi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:8, Sayı:31, Temmuz 2017, ss. 659-668.
• Çelikel, Aysel - Erdem, B. Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, 16. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2020.
• Dırenisa, Efe “Functions of an Arbitration Agreement”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, C. 4, S. 2, ss. 107-119, s. 112.