JANDARMA TEŞKİLATI ÖZELİNDE CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLERİ İLE CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU KURALLARININ KOLLUK DİSİPLİN HUKUKUNDA UYGULANABİLİRLİĞİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 251 - 298, 17.06.2022

Yusuf Karadeniz

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1057581

Öz

Devlet yapısı içerisinde Jandarma Genel Komutanlığı’nın ülke genelinde görevli üç genel kolluk kuvvetinden biri olarak teşkil edilmiş olması gereği öncelikle kolluk kavramı üzerinde genel bilgilendirme yapılacaktır. Bilahare yargısal içtihatlar ve öğretideki farklı görüşler kapsamında disiplin, disiplinin amacı, işlevi, türleri ile adli suç ve idari suç arasındaki benzerlik ve farklılıklar incelenecektir.
7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Kanunu ise jandarma teşkilatı özelinde ele alınacak olması sebebiyle jandarma personelinin geçmişten günümüze tabi olduğu disiplin hükümlerinden de genel boyutta bahsedilecektir.
Disiplin suçları, karşılığında öngörülen yaptırımların ‘cebir’ içermesi bakımından adli suç ve cezalara yakınlaşmaktadır. Nitekim çalışmamızı üzerine kurduğumuz temel felsefe de işte tam bu noktada adli suç ve cezalarına uygulanan ceza hukukunun genel ve usul ilkelerinin disiplin hukukunda geçerli olması gerektiği düşüncesine ilişkindir. Bu düşünceyle çalışmamızın son bölümünde, öğretideki görüşler ve yargısal kararlar ışığında ceza hukuku genel hükümlerinin, disiplin hukuk bakımından ne boyutta uygulanabilir olduğu değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kolluk, disiplin, cebir, kabahat, suç ve ceza.

Kaynakça

• AKILLIOĞLU, Tekin, “Bireyin Yönetsel İşlemler Karşısında Korunması ve Yönetim Hukukumuz”, Akademik İncelemeler Dergisi, C. 14, S. 3, 1981.
• AKMANER, İbrahim Fevzi, “Türkiye’de Askeri Kazanın Tarihçesi”, Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Y. 3, S. 9, 1957, 541 – 564.
• AKYILMAZ, Bahtiyar, “Anayasal Esaslar Çerçevesinde Kamu Personeli Disiplin Hukuku”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 1 – 2, Ankara 2003, 1 – 34.
• AKYILMAZ, Bahtiyar, SEZGİNER, Murat ve KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2013.
• ALKAN, Mehmet, “6413 Sayılı TSK Disiplin Kanunu Esasları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 117, 2015, 167 – 200.
• ASLAN, Zeyneddin, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa Göre Disiplin Suç ve Cezaları, Alfa Yayınları, İstanbul, 2001.
• ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
• AVIALAN, Barış, Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu Çerçevesinde Disiplin Karar Verme Süreci, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Personel Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2014.
• BAYRAKTAR, Tuğba, KOYUNCU, Nuran, “Adil Yargılanma Hakkı”, Second International Congress on Political, Economic and Social Studies, 2017, 161 – 177.
• BOZ, Selma Sacit, “Memur Disiplin Hukukuna Hâkim Olan Temel İlkeler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, 25/2, 15 - 41.
• CEBİROĞLU, Selim, “Pozitif Hukukumuzda 3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun 82, 83, 84 ve Ek – 9. Maddelerinin Yeri ve Söz Konusu Maddelere İstinaden Çıkarılan 23.03.1979 Tarihli “Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü”nün Durumu”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C. 15, S. 1, 2012, 281 – 289.
• CEM, Cemil, “Disiplin ve Disiplin Hukuku”, Ankara Barosu Dergisi, C. 26, S. 5, 821 – 834.
• ÇINAR, Ali Rıza, “Hukuka Aykırı Kanıtlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 55, 2004, 31 – 64.
• DEĞİRMENCİ, Olgun, “Askeri Ceza ve Disiplin Hukuku”, Seçkin Yayınları, Ankara, 2013.
• DÖNMEZ, Mustafa, Devlet Memurları Kanunu, Ekin Yayınları, Ankara, 2012.
• DURMUŞ, A. Alper, Memur Disiplin Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara 2013.
• ELBAN, Zeki, Türk Silahlı Kuvvetlerinde 6413 Sayılı Disiplin Kanununun Esasları ve Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin, 2018.
• ERDİNÇ, Burcu, “İdari Yaptırımların Kavramsal Çerçevesi ve Cezai Yaptırımlarla Karşılaştırılması”, Ankara Barosu Dergisi, S. 2, 2012, 241 – 276.
• ERMAN, Sahir, “Hukuka Aykırı Deliller”, İstanbul Barosu Yayınları, 1995, 222 – 223.
• ESENDEMİR, Ferit Deniz, 682 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Çerçevesinde Meslekten Çıkarma Disiplin Cezası, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 2018.
• GEYLAN, Ramazan, İşletmelerde Cezasız Disiplin, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1990.
• GİRİTLİ, İsmet, BİLGEN, Pertev, AKGÜNER, Tayfun ve BERK, Kahraman, İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul 2015.
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, Ekin Yayınevi, C. 2, Bursa 2009.
• GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi, Bursa 2018.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref, Yönetim Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, C. 1, Ankara, 2013.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayıncılık, Ankara 2013.
• GÜNDÜZ, Ebru, “Hukuka Aykırı Elde Edilmiş Delillerin Disiplin Hukukunda Kullanılması”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Y. 4, S. 1, Ankara 2019, 89 – 114.
• HO, Hock Lai, “The Criminal Trial, the Rule of Law and the Exclusion of Unlawfully Obtained Evidence”, Crim Law and Philios, DOI 10.1007/s11572 – 014 – 9304 – 7, 2017.
• İNCİOĞLU, Sibel, “Adil Yargılanma Hakkı Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi – 4”, Merkez Baskı ve Tanıtım Hizmetleri Tic. Ltd. Şti, Ankara, 2018.
• KARADENİZ, Yusuf, Jandarma Genel Komutanlığı Özelinde 7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un Usul İlkeleri Çerçevesinde İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun, 2020.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, “Memur Disiplin Hukukunun Niteliği ve İlkeleri”, Çağdaş Yerel Yönetimler, C. 8, S. 3, 55 – 77.
• KARAN, Nur Karaman, Devlet Memurluğunun Sona Ermesi, Seçkin Yayınları, Ankara 2003.
• KAYA, Cemil, “Memur Disiplin Suç ve Cezalarına ve Disiplin Soruşturmasına Hâkim Olan Temel İlkeler”, Amme İdaresi Dergisi, 2005, Cilt: 38, Sayı: 2, 61 – 87.
• KAYA, Sinem, İdari Usul İlkeleri Açısından Disiplin Hukuku, Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara, 2019.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• LİVANELİOĞLU, Ömer Asım, Memur Disiplin Hukuku, Türk Hukuk Enstitüsü Yayınları, Ankara 2013.
• ODYAKMAZ, Zehra/KAYMAK, Ümit/ERCAN, İsmail, İdare Hukuku, Onikilevha Yayınları, İstanbul 2015.
• OĞURLU, Yücel, “Ceza Mahkemesi Kararlarının Disiplin Cezalarına Etkisi ve Sorunu “Ne Bis İn İdem” Kuralı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, C. 52, S. 2, 101 – 124.
• ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, İsmail Akgün Matbaası, C. 2, 1966, İstanbul.
• ÖRÜCÜ, Esin, “Disiplin Cezaları ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Sistemi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1966, C. 32, S. 2 – 4, 782 – 823.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• ÖZGENÇ, İzzet/ŞAHİN, Cumhur, Uygulamalı Ceza Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2001.
• ÖZTÜRK, Cemal, “Polis Disiplin İşlemleri: Tüzükten Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 6, Muş 2018, 29 – 36.
• PINAR, İbrahim, 4483 Sayılı Kanuna Göre Memur Suçlarında İdari ve Adli Soruşturma Usulleri, Seçkin Yayınları, Ankara, 2003.
• QUİNTARD – MORENAS, François, “The Presumption of Innocence in the French and Anglo – American Legal Traditions”, The American Journal of Comparative Law, 2010, Vol: 58, No: 1, 107 – 149.
• ROSENFELD, Michel, “The Rule of Law and the Legitimacy of Constitutional Democrasy”, Working Paper Series, 2001, No: 36, 1 – 70.
• SAĞLAM, Mehmet, Türk Personel Hukukunda Disiplin Suç ve Cezalarına İlişkin Esaslar ve Uygulaması, Mahalli İdareler Derneği Yayını, Ankara, 2003.
• SANCAKTAR, Oğuz, ÇALIŞKAN, Elif Altınok, DURSUN, Gizem, SEYHAN, Serkan, YAĞCI, Pınar, Disiplin Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• SÖYLER, Yasin, İdari Usul İlkeleri Açısından Devlet Memurunun Disiplin Soruşturması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
• ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuk – I, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• TANRISEVER, Süha, “Türk Medeni Usul Hukuku Bağlamında Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilen Delillerin İrdelenmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 65, 2006, 368 – 377.
• TAŞÇI, Ufuk, “Polisin Disiplin Politikasının Disiplin Suçları ve Cezaları Yönünden Analizi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2015, 17/1, 217 – 236.
• TAŞKIN, Ahmet, Kamu Görevlileri Disiplin Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2005.
• TUĞLACI, Pars, İktisadi ve Hukuki Terimler Sözlüğü, Pars Yayınları, 1966, İstanbul.
• URAL, Dinçer, Türk Askeri Yargısının Tarihsel Gelişimi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1994.
• ÜSTÜN, Gül Fiş, “Disiplin Soruşturmalarında Hukuka Aykırı Deliller”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 24, S. 1, 2018, 17 – 35.
• YAŞAR, Hasan Nuri, İdare Hukuku – Genel Esasları –, Der Yayınları, İstanbul 2016.
• ZEBUNOĞLU, Yahya Kazım, İdare Hukuku, Yetkin Yayıncılık, C. 1, Ankara, 2012.