ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN HAKLI SEBEPLE SONA ERMESİNDE FESİH USULÜNÜN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 981 - 1006, 31.12.2022

Mehmet Helvacı , Raziye Aksu Özkan

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1181225

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) madde 121/1 uyarınca sözleşme belirli bir süre için yapılmış olsa bile haklı sebeplerden dolayı her zaman fesih olunabilir. Sözleşmeyi süresinden önce sona erdirme imkânı veren bu yola uygulamada sıklıkla başvurulmaktadır. Bununla birlikte, haklı sebeple fesih usulü TTK’de düzenlenmemiştir. Bu sebeple, bu çalışmada acentelik sözleşmesinin haklı sebeple sona ermesinde fesih usulü incelenmiştir. Buna göre öncelikle haklı sebeple fesih hakkının doğabilmesi için gerekli koşullar ele alınmıştır. Daha sonra fesih beyanının şekli, içeriği, zamanı ve feshin hüküm ifade ettiği an irdelenmiştir. Son olarak fesih usulü ile sınırlı olmak üzere haklı sebeple feshin hukuki sonuçlarına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Acentelik sözleşmesi, Haklı sebep, Fesih

EXAMINATION OF THE TERMINATION PROCEDURE AT TERMINATION OF AGENCY AGREEMENT WITH JUST CAUSE

Öz

Pursuant to article 121/1 of the Turkish Commercial Code (TCC) numbered 6102, even if the contract has been concluded for a certain period of time, it can always be terminated for justified reasons. This method, which gives the opportunity to terminate the contract before its expiry date, is frequently used in practice. However, the termination procedure for just cause is not regulated in the Turkish Commercial Code. For this reason, in this study, the procedure of termination in the termination of the agency agreement with just cause has been examined. Accordingly, first of all, the necessary conditions for the right of termination for just cause to arise are discussed. Then, the form, content, time of the annulment declaration and the moment when the annulment becomes effective were examined. Finally, the legal consequences of termination for just cause, limited to the termination procedure, are mentioned.

Kaynakça

• AKSU ÖZKAN, Raziye, “Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesinde Haklı Sebebin İncelenmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2022, C. 80, S. 1, ss. 1-46.
• ALTINOK ORMANCI, Pınar, Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Sebeple Feshi, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.
• ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, 27. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2021.
• ARIKAN, Mustafa, “Ticari Satım Sözleşmelerinde Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcu ve Bu Bağlamda 6102 sayılı TTK m. 18/III Hükmünün Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2012, C. 18, S. 2, (Özel Sayı “6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nu Beklerken 10-11-12 Mayıs Sempozyumu), ss. 11-18.
• AYAN, Özge, Acentenin Denkleştirme Talep Etme Hakkı, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• AYDIN ÜNVER, Tülay, “Tacirler Arasındaki İhbar ve İhtarlara İlişkin Şeklin Hukuki Niteliği”, Prof. Dr. Hasan Erman’a Armağan, 1. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2015.
• AYHAN, Rıza - ÇAĞLAR, Hayrettin - ÖZDAMAR, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 13. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• BAHTİYAR, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku, 21. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2020.
• BOZER, Ali – GÖLE, Celal, Ticari İşletme Hukuku, 6. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2020.
• BUSCHE, Jan, Handelsgesetzbuch Kommentar in Hartmut Oetker (hrsg.), 7. Auf., C. H. Beck Verlag, München, 2021. (Anılış: HGB)
• BÜHLER, Theodor, ZK-Zürcher Kommentar, Band/Nr. V/2f, Der Agenturvertrag, Art. 418a-418v OR Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR) in Peter Gauch - Jörg Schmid (hrsg.), 1. Baskı, Schulthess Verlag, Zürich, 2000. (Anılış: ZK)
• ÇAMOĞLU, Ersin, Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ve Ortağın Haklı Sebeple Çıkarılması, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• DİRİKKAN, Hanife, “Tacirler Arası İhbar ve İhtarlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, C. 4, S. 1, ss. 39-74.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• ERİŞ, Gönen, Açıklamalı-İçtihatlı, 6335, 6552, 6728 sayılı Kanunlarla Güncellenmiş TTK Hükümlerine Göre Ticari İşletme ve Şirketler, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
• GAUTSCHİ, Georg, Berner Kommentar, Band/Nr. VI/2/5, Kreditbrief und Kreditauftrag, Mäklervertrag, Agenturvertrag, Geschäftsführung ohne Auftrag, Art. 407-424 OR in Arthur Meier-Hayoz (hrsg.), 1. Auf., Stämpfli Verlag, Bern, 1964. (Anılış: BK).
• HOPT, Klaus J., Handelgesetzbuch in Adolf Baumbach - Klaus J. Hopt (hrsg.), 41. Auf., C. H. Beck Verlag, München, 2022. (Anılış: HGB).
• KAYA, Arslan, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Birinci Kitap-Ticari İşletme, Yedinci Kısım-Acentelik, 2. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016.
• KAYA, Mustafa İsmail, Acentelik Hukuku, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022. (Anılış: Mİ Kaya).
• KAYA CANKAT, Didem, Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesi, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• KAYAR, İsmail, Ticari İşletme Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• KAYIHAN, Şaban, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu Işığında Türk Hukukunda Acentelik Sözleşmesi, 5. Baskı, Umuttepe Yayıncılık, Kocaeli, 2018.
• KAYIHAN, Ticari İşletme Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021. (Anılış: Ticari İşletme Hukuku).
• KINACIOĞLU, Naci, Acente ve Acentelik Sözleşmesi, 1. Baskı, Yeni Desen Matbaası, Ankara, 1963.
• LEHMANN, Jochen, BeckOK Handelgesetzbuch in Martin Häublein - Roland Hoffmann Theinert (hrsg.), 37. Auf., C. H. Beck Verlag, München, 2022. (Anılış: BeckOK HGB).
• LÖWİSCH, Gottfried, Handelsgesetzbuch, Band 1, § 1-342a in Carsten Thomas Ebenroth vd. (hrsg.), 4. Auf., C. H. Beck Verlag and Verlag Vahlen, München, 2020. (Anılış: HGB).
• SELİÇİ, Özer, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, 1. Baskı, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1976.
• STRÖBL, Albin, Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch, Band 1, §§ 1-104a HGB in Karsten Schmidt and Werner F. Ebke (ed), 5. Auf., C. H. Beck Verlag, München, 2021. (Anılış: MüKoHGB).
• ŞENER, Oruç Hami, Ticari İşletme Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• ÜLGEN, Hüseyin vd., Ticari İşletme Hukuku, 7. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2021.