Türk İş Hukukunda Asgari Çalışma Yaşı

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 1583 - 1621, 18.12.2023

Hatice Hilal Tiritoğlu Ersoy

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1400424

Öz

Genel ifade ile çocukların yapamayacakları kadar küçük oldukları ve/veya mahiyeti ve koşulları gereği çocukların sağlığına, güvenliğine yahut ahlakına zarar verme ihtimali olan işleri ifade eden çocuk işçiliği, günümüzün en önemli sorunlarındandır. Bu sebeple, çalışma hayatında çocukların özel olarak korunmaları gerekmektedir. Uluslararası ve ulusal düzeyde düzenlemelerle çocuk ve gençler için sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturulması gayesi güdülmektedir. Türk Hukukunda, çocukların özel olarak korunması gereği Anayasa ile güvence altına alınmıştır. Bu bağlamda, Devlet, asgari bir çalışma yaşı belirlemek ve çalışma koşullarıyla ilgili olarak çocuklar için koruyucu önlemler almakla yükümlüdür. Çocukların belirli bir yaşa kadar çalıştırılmamasını başka bir ifade ile asgari bir çalışma yaşının belirlenmesini öngören düzenleme, bahsi geçen koruyucu düzenlemelerin en önemlilerindendir. Bununla birlikte, mevzuatımızda asgari çalışma yaşına yönelik olarak birbiriyle örtüşmeyen farklı düzenlemeler mevcuttur. Çalışmamızda, Türk iş hukukunda asgari çalışma yaşı konusu ele alınmıştır. Bunun için, öncelikle uluslararası ve ulusal düzenlemeler ışığında çocuk kavramı açıklığa kavuşturulmuştur. Ardından, Türk iş hukukunda asgari çalışma yaşına yönelik olarak farklı kanunlarda yer verilen düzenlemeler mukayeseli olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çocuk İşçi, Genç İşçi, Asgari Çalışma Yaşı

Minimum Working Age in Turkish Labour Law

Öz

In general terms, child labour, which refers to work that children are too young to perform and/or work that is likely to harm the health, safety, or morals of children due to its nature and conditions, is one of the most important problems of nowadays. For this reason, children need to be specially protected in working life. International and national regulations aim to create a healthy working environment for children and young people. In Turkish Law, the requirement for special protection of children is guaranteed by the Constitution. In this regard, the State is obliged to determine a minimum working age and to take protective measures for children in relation to the working conditions. The regulation stipulating that children should not be employed until a certain age, in other words, the regulation stipulating a minimum working age is one of the most important protective regulations. However, our legislation includes different regulations regarding the minimum working age, which are not consistent with each other. In this study, the issue of minimum working age in the Turkish labour law is discussed. For this purpose, firstly, the concept of child is clarified in the light of international and national regulations. Subsequently, the regulations in different codes regarding the minimum working age in Turkish labour law are evaluated comparatively.

Anahtar Kelimeler

Child, Child Worker, Young Worker, Minimum Working Age

Kaynakça

• Akyiğit E, Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı (Güncellenmiş 2. Baskı Seçkin Yayınevi 2021)
• Aykaç HB, ‘Hukuksal Açıdan Çocuk ve Genç İşçiliği’ (2015) (116) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 335-386
• Başbuğ A ve Yücel Bodur M, İş Hukuku (6. Baskı Beta Yayınevi 2021)
• Baskan ŞE, ‘Denizcilik Çalışma Sözleşmesi (MLC-2006) Kapsamında Gemi Çalışanlarının Çalışma Süreleri ve Ulusal Mevzuatın Sözleşmeye Uyumu’ (2023) (Özel Sayı) Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi 313-355
• Bedük MN, Deniz İş Sözleşmesi (Ekin Yayınevi 2012)
• Bozkurt Gümrükçüoğlu Y, ‘Mevzuatımızda Çocuk ve Genç İşçilerin Çalışma Yaşamında Korunmasına İlişkin Düzenlemelere Genel Bir Bakış’ (2013) 15 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 481-546
• Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (Yenilenmiş 35. Bası Beta Yayınevi 2022)
• Centel T, ‘Aşamalı Zorunlu Eğitimin Çalışma Yaşamına Etkisi’ (2012) (26) Sicil İş Hukuku Dergisi 7-11
• Council Europe, European Committee of Social Rights, Conclusions 2019, Turkey, https://rm.coe.int/rapport-tur-en/16809cfbec Erişim Tarihi 17 Ekim 2023
• Demir F, ‘Çalışma Hayatında Çocukların Korunması’ (2012) 12 (Özel Sayı) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 547-577
• Demircioğlu M, Centel T ve Kaplan HA, İş Hukuku (Gözden Geçirilmiş 21. Bası Beta Yayınevi 2021)
• Ekmekçi Ö ve Yiğit E, Bireysel İş Hukuku Dersleri (3. Baskı Onikilevha Yayınevi 2021)
• Erdoğan C ve Vural Çelenk B, ‘Protection of Child in Turkish Labor Law System’ (2020) 5 (1) Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1231-1251
• Gündüz S, ‘Türkiye’de Çocuk ve Genç İşçilerin Yasal Konumu’ (2009) 22 (1-2-3) TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi 1-28
• Güneş B ve Mutlay FB, ‘Yeni Borçlar Kanununun “Genel Hizmet Sözleşmesi”ne İlişkin Hükümlerinin İş Kanunu ve 818 sayılı Kanunla Karşılaştırılarak Değerlendirilmesi’ (2011) 3 (30) Çalışma ve Toplum Dergisi 231-288
• Gürsel İ, ‘Çalışan Çocuk ve Gençlerin Korunması’ (2016) 74 (Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan Sayısı) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 415-464
• International Labour Organization and United Nations Children’s Fund, Child Labour: Global estimastes 2020, trends and the road forward, ILO and UNICEF, 2021
• International Labour Organization, Child Labour, Child Labour in Türkiye, https://www.ilo.org/ankara/projects/child-labour/lang--en/index.htm Erişim Tarihi 12 Eylül 2023
• International Labour Organization, What is child labour, https://www.ilo.org/ipec/facts/lang--en/index.htm Erişim Tarihi 13 Eylül 2023
• Bakırcı K, Çocuk ve Genç İşçilerin Haklarının Korunması (Beta Yayınevi 2004)
• Kar B, Deniz İş Hukuku (Denizcilik Çalışma Sözleşmesi ve Emsal Yargıtay kararları ile) (3.Bası Yetkin Yayınları 2021)
• Karaçöp E ve Yamakoğlu E, ‘6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Hizmet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri ve İş Kanunları ile İlişkisi’ (2013) 10 (38) Legal İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 83-148
• Karaman MH, ‘Deniz İş Kanunu Kapsamında Çalışan İşçilerin Yıllık Ücretli İzin Hakkı’ (2018) (40) Sicil İş Hukuku Dergisi 114-131
• Kayık A, ‘Basın İş Kanunu Kapsamındaki Gazetecilerin İş Güvencesi Hükümlerinden Yararlanma Koşulları’ (2014) 9 (2) Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 153-172.
• Kılıç Ş, ‘Türk Hukukundaki Çocuk İşçi Tanımının Uluslararası Standartlara Uygunluğu’ (2018) 13 (165-166) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 123-162
• Köme Akpulat A, ‘Gazetecinin Başka İşte Çalışma Serbestisi ve Sınırları: Basın İş Kanunu’nun 13. Maddesi Kapsamında Bir İnceleme’ (2019) 10 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 224-236
• Levent A, ‘Working Conditions of the Child Worker in Turkish Labour Law’ (2009) 21 (1) Employee Responsibilities and Rights Journal 53-67
• Mollamahmutoğlu H, Muhittin A ve Ulaş B, İş Hukuku (Güncellenmiş 7. Baskı Lykeion Yayıncılık 2022)
• Özkaraca E ve Ünal C, ‘Küçüklerin Çalışmasına İlişkin Yasak ve Sınırlamalar ile Bunlara Aykırılık Halinde İş Sözleşmesinin Geçersizliği Sorunu’ (2014) 20 (1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 355-410
• Şakar M, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku (14. Baskı Beta Yayınevi 2021)
• Sarper S, İş Hukuku (22. Baskı Beta Yayınevi 2022)
• Sümer HH, Bireysel Basın İş Hukuku (Güncellenmiş 3. Baskı Seçkin Yayınevi 2020). (Basın İş Hukuku)
• Sümer HH, İş Hukuku (Gözden Geçirilmiş 26. Baskı Seçkin Yayınevi 2022)
• Tuğ A ve Baysal U, ‘İş Hukukunda Çocuk ve Genç İşçilerin Korunması’ Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan II (Beta Yayınevi, 2011) 1869-1880
• UN Committee on the Rights of the Child (CRC), Report of the UN Committee on the Rights of the Child: Twenty-seventh Session (Geneva, 21 May-8 June 2001), 23 July 2001, CRC/C/108 https://www.refworld.org/docid/3f487f254.html Erişim Tarihi 28 Ekim 2023
• Ünal C, ‘Çocukların Korunması Hakkı Kapsamında Çocuk İşçiliği Sorununun Çözümü ve Çözümsüzlüğü’ (Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu VI Bildiriler, Anadolu Üniversitesi, Kasım 2014) 289-305
• Urhanoğlu Cengiz İ, ‘4857 Sayılı İş Kanununa Göre Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetlerinin Sınırlandırılmasına Yönelik Düzenlemeler’ (2012) (98) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 203-230
• Uşan MF ve Erdoğan C, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku (Güncellenmiş 4. Baskı Seçkin Yayınevi 2023)
• Uşan MF ve Tiritoğlu Ersoy HH, ‘Cumhuriyet Döneminde Bireysel ve Toplu İş Hukukundaki Gelişmeler’ (2023) (71) Adalet Dergisi, Cumhuriyet’in 100. Yılı Özel Sayı 119-160
• Yavuz C, ‘Yeni (6098 sayılı) Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hizmet Sözleşmeleri’ (2011) (2) İzmir Barosu Dergisi 47-102
• Yılmaz E, ‘ “Genel Kanun – Özel Kanun İlişkisi” (Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanunu Bağlamında)’ (2011) (22) Sicil İş Hukuku Dergisi 22-31