İşyerinde Gerçekleşen Psikolojik Taciz Nedeniyle İşçilerin Başvuracakları Hukuki Çareler

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 701 - 770, 30.06.2025

Selçuk Cengiz

https://doi.org/10.52273/sduhfd..1659071

Öz

Psikolojik taciz bütün işyerlerinde ve iş kollarında çalışanların maruz kalabileceği bir davranış şeklini ifade eden bir terimdir. Günümüzde adını sıklıkla duyduğumuz bu terimin ortaya çıkışı iş yaşamının başladığı eski dönemlere dayanmaktadır. Bununla beraber psikolojik tacizin “işyerinde psikolojik taciz” terimi olarak gündeme gelip, hukuki alanda mücadele edilen bir terime evrilmesi ve pozitif düzenlemelerde yer alması ise yenidir. Yeni bir terim olan işyerinde psikolojik taciz son dönemlerde çok sayıda bilimsel esere konu olmuştur. Öğretide işyerinde psikolojik taciz terimine ilişkin çok sayıda eser üretilmesine karşın ne yazık ki psikolojik taciz terimi kanuni düzenlemelerde yeterince yer bulamamıştır. Bu nedenle psikolojik tacize maruz kalan bir işçinin başvurabileceği kanuni yollar mevcut hukuk düzenimizde sınırlı kalmaktadır. Bu kanuni eksiklikler, öğretideki çeşitli görüşler ve Yargıtay’ın içtihatları ile giderilmeye çalışılmaktadır.
Bu çalışma işçilerin iş yaşamında çok yaygın karşılaştığı psikolojik taciz eylemlerini öğreti görüşleri ve Yargıtay kararları ışığında ele almaktadır. Bu bağlamda çalışmada işçilerin İş Hukuku açısından başvurabilecekleri hukuki çareler incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Taciz , Türk Borçlar Kanunu , İşçilerin Hakları , Yıldırma , İş Yaşamı

Destekleyen Kurum

YOK

Teşekkür

EMEKLERİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM KIYMETLİ HOCALARIM. SAYGILARIMLA.

Legal Remedies Available to Workers due to Psychological Harassment Occurring in the Workplace

Öz

Psychological harassment is a term that refers to a form of behavior that employees can be subjected to in all workplaces and sectors. The emergence of this term, which we frequently hear today, dates back to the early periods of working life. However, the evolution of psychological harassment into the concept of “workplace psychological harassment” which has come to the forefront and is fought against in the legal field, is relatively new. The new term workplace psychological harassment has recently been the subject of numerous scientific works. Despite the production of many works related to the term workplace psychological harassment in the literature, unfortunately, the term psychological harassment has not found sufficient place in legal regulations. Therefore, the legal avenues available for an employee subjected to psychological harassment remain limited within our current legal system. These legal deficiencies are being addressed through various opinions in the literature and the case law of the Court of Cassation.
This study addresses the actions of psychological harassment that workers frequently encounter in their work life, in light of expert opinions and Supreme Court decisions. In this context, the legal remedies that workers can resort to from the perspective of Labor Law are examined.

Anahtar Kelimeler

Psychological Harassment , Turkish Code of Obligations , Workes Rights , Bullying , Work Life

Kaynakça

• Acar A B ve Dündar G, ‘İşyerinde Psikolojik Yıldırmaya (Mobbing) Maruz Kalma Sıklığı ile Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’ (2008) 37(2) İÜİFD, 111-120
• Arslan Ertürk A, ‘İş Hukuku Boyutuyla Türkiye’de Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Dünyadan Örnekler’ (2014) 20(1) MÜHFHAD, 285-340
• Aslan Z T, 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu Bağlamında İşyerinde Psikolojik Taciz (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi 2023)
• Başbuğ A ve Yücel Bodur M, İş Hukuku (6. Baskı, Beta Yayınları 2021)
• Bayat(Kıroğlu) İ ve Baykal B, ‘Ulusal ve Uluslararası Düzenlemeler Çerçevesinde İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Olgusu ve Hukuki Sonuçları’ (2015) 17(3) GÜİFD, 196-218
• Baycık G, ‘Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Haklarında Yeni Düzenlemeler’ (2013) 3 ABD, 103-170
• Bilge S S, ‘Mobbing Terimi ve Türk Hukuk Düzeninde İncelenmesi’ (2016) 65(4) AÜHFD, 1245-1290
• Bilgili A, İş Hukuku’nda Mobbing (3. Baskı, Karahan Yayınevi 2015)
• Boydak A B, ‘İşçinin İş Sözleşmesini Mobbing Nedeniyle Fesih Hakkı’ (2024) 171 TBBD, 355-370
• Bozbel S ve Palaz S, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçları’ (2007) 2(3) Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Akademi, 66-81
• Büyükkılıç G, ‘İş Hukuku Çerçevesinde İşyerinde Psikolojik Taciz(Mobbing) Olgusunun Değerlendirilmesi’ (2012) 9(33) İHSGHD, 71-160
• Cengiz S, İşyerinde Psikolojik Tacize Maruz Kalan İşçilerin İş Hukuku Kapsamında Kullanabilecekleri Haklar (Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi 2019)
• — — İşyerinde Psikolojik Tacize Maruz Kalan İşçilerin İş Hukuku Kapsamında Kullanabilecekleri Haklar (Aristo Yayınevi 2023)
• Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (36. Baskı, Beta Yayınları 2023)
• Dalgalıdere A, Türk Hukukunda Yargıtay Kararları Işığında Psikolojik Taciz (Mobbing) (Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi 2019)
• Davenport N Z, Schwartz R S ve Ellıott G P, Mobbing İşyerinde Psikolojik Taciz (Osman Cem Önertoy çev. Ray 2014)
• Demircioğlu H R, Kişilik Hakkı İhlalinin ve Borca Aykırılığın Bir Türü Olarak İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)’ (2007) 11(1) GÜHFD, 113-146
• Demircioğlu M, Centel T ve Kaplan H A, İş Hukuku (21. Baskı, Beta Yayınları 2021)
• Erdoğan G, ‘Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz)’ (2009) 83 TBBD, 318-352
• Erkal A, İdare Hukukunda Mobbing (Adalet Yayınevi 2015)
• Ermumcu S, İşyerinde Psikolojik Taciz’ (Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi 2011)
• Ertürk Ş, Mobbing’in Hakan Tokbaş (ed), İş Hukukunda Güncel Meseleler 2023 (Aristo Yayınevi 2023)
• Gün H, Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz: Mobbing/Bullying (Lazer Yayınları 2010)
• Günay A, ‘Yargıtay İçtihatları ve İş Hukuku Öğretisi Işığında Türk Hukukunda Psikolojik Taciz(Mobbing)’ (2021) 9(17) ABÜHFD, 213-235
• Güzel A ve Ertan E, ‘İşyeri Sendika Temsilcisine Yönelik Psikolojik Taciz ve Kötüniyet Tazminatı (Karar İncelemesi)’ (2008) 1 Çalışma ve Toplum Dergisi, 149-170
• Hüseyinli N ve Aslan Atabay H, ‘Psikolojik Tacizin İçtihatlar Işığında Uygulamadaki Yeri’ (2017) 8(2) İÜHFD, 603-636
• İnciroğlu L, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Konusunda İşverenlerin Sorumluluk ve Yükümlülükler’ (2013) 13(1) Kamu-İş, 103-113
• İzmirlioğlu A, ‘İşyerinde Psikolojik Tacizin Eşit Davranma İlkesi Bağlamında İncelenmesi’ (2020) 5(1) ÇÜHFD, 1799-1819
• Kalkan A, ‘İş Sözleşmesinde Fesih Halleri’ (2018) 13(1) EÜHFD, 281-314
• Kantarcı G N, Türk İş Hukukunda Mobbing (Adalet Yayınevi 2016)
• Kara S, İnsan Hakları Bağlamında İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) (Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi 2022)
• Karademir A, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz ve İşverenin Fesih Yetkisi Üzerine Bir Değerlendirme’ (2016) 11(122) Terazi Hukuk Dergisi, 77-84
• Kurt R, ‘İş Yargısında “Arabuluculuk” ’ (2018) 135 TBBD, 405-444
• Limoncuoğlu S A, ‘İş Hukuku Kapsamında Psikolojik Tacizin Değerlendirilmesi ve Mağdurların Kullanabilecekleri Haklar’(2013) 105 TBBD, 51-88
• Lokmanoğlu S Y, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz’ (2017) 1(30) TAAD, 377-422
• Metin Üzüm S, İşyerinde Psikolojik Taciz (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi 2019)
• Önol G, ‘Çalışmaktan Kaçınma Hakkı’ (2022) 52 TAAD, 195-236
• Özden B, ‘Türk İş Hukuku Kapsamında Psikolojik Taciz(Mobbing)’ (2018) 5(8) ASEAD, 22-49
• Özveri M, ‘İşçinin İş İlişkisinde Kişilik Haklarının Korunması: Mobbing ve Yargı Kararları’ (2023) 4 Çalışma ve Toplum Dergisi, 3255-3296
• Palabıyık B B, Türk İş Hukukunda Mobbing (Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi 2018)
• Sargın S, İşyerinde Psikolojik Taciz (Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi 2020)
• Savaş F B, İşyerinde Manevi Taciz (Beta Yayınları 2007)
• Savaş Kutsal B, ‘Yargıtay Kararları Işığında İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)’ (2016) 74 İÜHFD (Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan), 617-643
• Sevinç P, İş Hukukunda Mobbing (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi 2018)
• Sur M, ‘İş İlişkisinde Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı’ (2017) 37 Sicil İş Hukuku Dergisi, 33-51
• Süzek S, İş Hukuku (23. Baskı, Beta Yayınları 2023)
• Taşkın A, ‘İşyerinde Mobbingin Ceza Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi’ (2015) 1(44) Çalışma ve Toplum Dergisi, 221-258
• — — İş Hukuku Açısından İşyeri ve İşletmelerde Mobbing (Yetkin Yayınları 2016) Tınaz P, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing)’ (2006) 4 Çalışma ve Toplum Dergisi, 13-28
• — — ‘İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing): Kavram, Süreç, Tanı ve Çözüm Önerileri’ (2009) 4(11) Ceza Hukuku Dergisi, 11-22
• — —, Bayram F ve Ergin H, Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) (Beta Yayınları 2008)
• Tuncay A C, Ekmekçi Ö ve Gülver E, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri (22. Baskı, Beta Yayınları 2023)
• Tunç Y E ve Aslantürk O, ‘Mobbing ile Mücadelede İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku’ (2024) 50 Yasama Dergisi, 39-74
• Uyaroğlu O, ‘Türk Borçlar Kanunu Madde 417 Bağlamında İşçinin Kişiliğinin Korunması’ (2023) 54 TAAD, 315-338
• Ünal C, ‘Karşılaştırmalı hukuk Işığında İşyerinde Psikolojik Tacizin İşverenin İşçinin Kişiliğini Koruma ve Eşit Davranma Borcu Kapsamında Değerlendirilmesi’ (2013) 10(37) İHSGD, 15-73
• Yuvalı E, İşçinin Kişisel Özellikleri Bakımından İşverenin Eşit Davranma Borcu (Turhan Kitabevi 2012)
• — — ‘Mobbingin Psiko-Sosyal Sağlık ve İş Sağlığı Bakımından Sonuçları ve Mobbing Mağdurunun Başvurabileceği Hukuki Çareler’ (2015) 6(4) İÜHFD, 723-738
• — — ‘Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Zorunlu Arabuluculuk’ (2021) 11(2) AÜHFD, 355-376
• — — ve Albayrak H, ‘İşverenin Eşit Davranma Borcuna Aykırı Davrandığı İddialarının İspat Hukuku Açısından Değerlendirilmesi’ (2012) 9(34) İHSGHD, 15-73
• — — ve Yaba T, ‘İşverenin Yönetim Hakkının ve İşçinin Talimatlara Uyma Borcunun Bir Sınırı Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik’ (2022) 2 YBHD (Prof. Dr. M. Fatih UŞAN’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı), 1685-1714