“EL-İBRİZ” VE “İLİM VE SANAT” SEMBOLLERİ ÜZERİNDEN İSKENDERPAŞA CEMAATİ’NİN EPİSTEMİK DÖNÜŞÜMÜ

Yıl 2017, Sayı: 39, 101 - 124, 29.12.2017

Selim Sözer

Öz

Türk Toplumu’nun son yüzyıl içerisindeki değişimine koşut olarak
geleneksel veya gelenekdışı/modern dini grupların değişimine şahit olmaktayız.
Nakşibendiye tarikatının bir kolu olarak varlığını sürdürmeye devam eden
Gümüşhanevî Dergahı da bu değişimden nasibini almıştır.

Gümüşhanevî Dergahı’nın, Mehmed Zahid Kotku ve onun damadı olan
Esad Coşan’la birlikte İskenderpaşa Cemaatı ünvanı ile anılan bu geleneksel
dinî grubun değişiminin izleri özellikle Coşan’da daha belirgindir. Değişimin
yönü elbette moderne doğrudur. Dergâhın modern bir cemaate dönüşüm süreci
rahatlıkla takip edilebilir. Bu takip ezoterik bir tasavvuf kitabı olan el
İbriz ile akademik bir paradigmanın mahsulü İlim ve Sanat dergilerinin
epistemesinin karşılaştırılması şeklinde yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İskenderpaşa, modernlik, el-İbriz, İlim ve Sanat Dergisi, değişim/dönüşüm

Kaynakça

• ADJUKİEWİCZ, Kazimierz, Felsefeye Giriş Temel Kavramlar ve Kuramlar, çev.: Ahmet Cevizci, Gündoğan Yay., Ankara, 1994 AKTAY, Yasin Postmodern Kavşakta Din ve Sivil Toplum, Tezkire Yay., İstanbul, 2015. ALTINTAŞ, Nuh, “Zelzele”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: ILIV İsam Yay., İstanbul, 2013. ASLAN, Adnan, Dinler ve Hakikat: J. Hick ve S. H. Nasr'ın Felsefesinde Dinî Çoğulculuk, İsam Yay, İstanbul, 2006. AYDIN, Mustafa, Bilgi Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul, 2010. AYDIN, Mustafa Moderniteye Dışarıdan Bakmak, Açılım Kitap, İstanbul, 2014. BECK, Ulrich, Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe doğru, çev.: Kazım Özdoğan-Bülent Doğan, İthaki Yay., İstanbul, 2011. BELL, Daniel, The Coming of Post-Industrial Society, A Venture in Social Forecasting, Basic Books, New York, 1976. BOLAY, Süleyman Hayri, Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Nobel Yay., Ankara, 2009. COŞAN, M. Esad, Başmakaleler 3: İlim ve Sanat ve Panzehir Dergileri Başmakaleleri, Server İletişim, İstanbul, 2011. ÇİĞDEM, Ahmet, Aydınlanma Düşüncesi, İletişim Yay., İstanbul, 2015. DEMİR, Gonca Kuzey, “Evliya Çelebi Seyahatnamesinde İzmir’in Tılsımları”, Millî Folklor Dergisi, 2011, Yıl 23, Sayı: 92. Ed-DEBBAĞ, Abdülaziz, Kitab ül-İbriz, çev.: Abdullah Arığ, İstanbul, 1976. ERGÜN, Mustafa, Felsefeye Giriş (Bilim Felsefesi), http://www.egitim.aku.edu.tr/bilimfelsefesi.pdf GÜMÜŞHANEVÎ, Ahmed Ziyaüddin, Ramuz el Ehadis, ter.: Abdülaziz Bekkine, neşre hazırlayanlar: Lütfi Doğan-M. Cevat Akşit, Milsan bas. yay., tarihsiz, İstanbul. İlim ve Sanat Dergisi, Ankara- İstanbul, 1985-1998. KAYA, İbrahim, Yeni Türkiye: Modernliği Olmayan Kapitalizm, İmge Yay. Ankara, 2014. KILIÇ, M. Erol, Tasavvufa Giriş, Sufi Kitap Yay., İstanbul, 2012. KILIÇ, M. Erol, Evvele Yolculuk, Söyleşi: Sadık Yalsızuçanlar, Sufi Kitap Yay., İstanbul, 2008. KOTKU, M. Zahid, “Takdim”, Abdülaziz ed Debbağ, Kitab-ül İbriz, çev.: Abdullah Arığ, İstanbul, 1976. MASUDA, Yoneji, “Computopia: Rebirth Theological Synergism”, The Microelectronics Revolution, ed., T. Forester , Basil Blackwell, Oxford, UK, 1981. MEHDİ, Nebi, “Bilim-Din İlişkisi Problemine Süreççi Yaklaşım ve Ian G. Barbour’un Dörtlü Tipolojisi”, M.Ü. İlahiyat Fak. Dergisi, yıl: 23, Sayı:2, 2002. NASR, Seyyid Hüseyin, Bilgi ve Kutsal, çev.: Yusuf Yazar, İz Yay., İstanbul, 2009. ÖZLEM, Doğan, Felsefe ve Doğa Bilimleri, Doğu Batı Yay., Ankara, 2008. ÖZTÜRK, Fatih S. M., “Gettier Problem, Dışsalcı Çözümler ve Yanılmazcılık”, Çağdaş Epistemolojiye Giriş, ed.: Nebi Mehdiyev, İnsan Yay., İstanbul, 2012. PEARS, David, Bilgi Nedir?, çev.: Abdülbaki Güçlü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara, 2004. SHAYEGAN, Daryush,Yaralı Bilinç, çev.: Haldun Bayrı, Metis Yay., İstanbul, 2012. SLATTERY, Martin, Sosyolojide Temel Fikirler, çev.: Özlem Balkız, ve diğerleri, ed.: Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz, Sentez Yay., Bursa, 2011, TATAR, Burhanettin, İslâm Düşüncesine Giriş, Dem Yay., İstanbul, 2009. TDK, Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php TDV İslam Ansiklopedisi, İsam Yay. İstanbul. TOKU, Neşet, “Gelenekten Moderniteye”, Düşünen Siyaset Dergisi, yıl 2, sayı: 13, Mart-Nisan 2000. TUNA, Muammer, Hasan Şen, Zafer Durdu, Modern Toplumun İnşası, Detay Yay., Ankara, 2011. ULUDAĞ, Süleyman, İslam Düşüncesinin Yapısı: Selef, Kelam, Tasavvuf, Felsefe, Dergâh Yay. İstanbul, 1994. ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay. İstanbul, 2005. YALÇINTAŞ, Murat, “Çağımızda Girişimcilik”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, yıl: 5, sayı: 1, 2010