There is a little information about the Hashwiyya which showed up in the middle of the second century (AH) in the classical Islamic sources. In spite of that, it is possiple to find a pile of information in the matter of sects other than the Haswiyya. The sources have contain only a few names of supporter of the sect. Besides that, the Haswhi scholars’s lifes and ideas are out of reach in the sources. Because of this, it is hard to establish a connection between the names and the Haswiyya. This study aims to reveal the existence of relationship between Hashwiyya and Berbehari (d. 329 AH). Otherwise, his connection with the Haswiyya will be discussed based on his life and works
Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Kitabu’s-Sunne, (thk. Muhammed b. Said b. Sâlim el-Kahtânî), Dâru İbni Kayyim, Suudi Arabistan, 1986.
Ahmed b. Hanbel, Müsned, el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut, t.y.
Ahmed Emin, Duha’l-İslâm, Müssetü Hindavi li’t-Tâlim ve’s-Sekâfe, Kahire, 2012.
Ali Sami en-Neşşâr, İslâm’da Felsefi Düşüncenin Doğuşu-1, (ter. Osman Tunç), İnsan Yayınları, İstanbul, 1999.
Arpaguş, Hatice K., “Haşvi Temayülün İzdüşümü: Mukatil b. Süleyman Örneği”, M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 43 (2012/2), s. 89-102.
Berbehârî, Ebu Muhammed el-Hasan b. Ali b. Halef, Şerhu’s-Sunne, (thk. Ebî Yâsir Halid b. Kasım er-Redâdî), Mektebetü’l-Gurabâi’l-Eseriyye, Medine, 1994.
Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sâhih, (thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır), Daru Tuki’n-Necat, 1422.
Bulut, Zübeyir, Hanbeli Akaid Sistemi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
Büyükkara, Mehmet Ali, “Bir Bilim Dalı Olarak İslâm Mezhepleri Tarihi ile İlgili Metodolojik Problemler”, İslâmî İlimlerde Metodoloji/ Usûl Mes’elesi 1: Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantıları, İstanbul, 2005, s. 441-491.
_____, Mehmet Ali, “İslam Mezhepleri Tarihi Araştırmalarında Terminolojiyle İlişkili Sorunlar”, 1. İslâmî İlimlerde Terminoloji Sorunu Sempozyumu, 15-16 Haziran 2006, Ankara, 2006.
___, Mehmet Ali, Çağdaş İslami Akımlar, Klasik Yayınları, İstanbul, 2015.
Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, Kitâbu’l-Hayevân, (I-VII), 1950, VI, 62; Cerrahoğlu, İsmail, “İbn Cüreyc”, DİA, XIX, 405.
_____, İsmail, “Tefsirde Mukatil b. Süleyman ve Eserleri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXI. s. 1-35.
Cürcânî, es-Seyid eş-Şerîf, Mu’cemu’t-Ta’rifât, (thk. Muhammed Sıddık el-Minşâvî), Dâru’l-Fazile, t.y.
Çelik, İbrahim, “Kur’an’da Haberi Sıfatlar ve Mukatil b. Süleyman’a İsnad edilen Teşbih Fikri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1987, Sayı:2, Cilt:2, yıl:2, s. 151-160.
Erul, Bünyamin, Sahâbenin Sünnet Anlayışı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1999.
Eş’arî, Ebu Hasan Ali b. İsmail, el-Makâlâtü’l-İslâmiyyîn, (tsh. Helmut Ritter) Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 3.baskı, Beyrut, s. 152.
İbn Kesir, el-Bidâye ve’n-Nihâye, (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin etTürki), Daru’l-Hicr, 1998.
İbnu’l-İmâd, Şezerâtü’z-Zeheb fi Ahbâri Men Zeheb, Dâru İbn-i Kesîr, Beyrut, t.y.
İğde, Muhyettin, İmam Berbehârî ve Ekolü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale, 2008.
İşcan, Mehmet Zeki, Selefilik-İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2012.
Kâ’bî, Ebu’l-Kasım, Kabulu’l-Ahbârî ve Ma’rifetü’r-Ricâl, (thk. Ebi Amr Hüseyni b. Ömer b. Abdurrahim), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, t.y.
Keskin, Mehmet, İmam Eş’ari ve Eş’arilik, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2013.
Kılavuz, Ahmet Saim, “Hasan b. Ali el-Berbehârî, Hayatı ve İtikâdî Görüşleri” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:2, Cilt:2, 1987, s. 111-120.
Kırbaşoğlu, M. Hayri, Ehl-i Sünnet’in Kurucu Ataları, OTTO, Ankara, 2011.
Kubat, Mehmet, Malati ve Kelami Görüşleri, Ahenk Yayınları, Van, 2008.
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler, Kitabiyat, Ankara, 2000.
_____, Sönmez, Mezhepler Tarihine Giriş, Dem Yayınları, İstanbul, 2010.
_____, Sönmez, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Otto, Ankara, 2012.
Hicri II. asrın ortalarında tarih sahnesine çıkan Haşviyye ile alakalı klasik kaynaklarda bazı bilgiler yer almaktadır. Ancak diğer mezhepler söz konusu olduğunda; bu mezheplerin kurucuları ve temsilcileri hakkındaki bilgilere kaynaklardan ulaşmak mümkün iken; aynı durumun Haşviyye için geçerli olduğunu söylemek çok zordur. Klasik kaynaklarda birkaç isim dışında Haşviyye’ye mensup isimler şeklinde herhangi bir listeye rastlanmamaktadır. Zikredilen isimlerin hayatları ve fikirleri hakkında da fazla bilgi bulunmadığı için söz konusu isimler ile Haşviyye arasında bir bağlantı kurulamamıştır. Bu çalışmada Haşviyye ile İmam Berbehârî arasında bir ilişkinin var olup olmadığının ortaya konulmasına çalışılacaktır. İmam Berbehârî’nin “haşvî” özellikler taşıyıp taşımadığı, onun hayatından ve eserindeki düşüncelerinden hareketle tartışılacaktır
Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Kitabu’s-Sunne, (thk. Muhammed b. Said b. Sâlim el-Kahtânî), Dâru İbni Kayyim, Suudi Arabistan, 1986.
Ahmed b. Hanbel, Müsned, el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut, t.y.
Ahmed Emin, Duha’l-İslâm, Müssetü Hindavi li’t-Tâlim ve’s-Sekâfe, Kahire, 2012.
Ali Sami en-Neşşâr, İslâm’da Felsefi Düşüncenin Doğuşu-1, (ter. Osman Tunç), İnsan Yayınları, İstanbul, 1999.
Arpaguş, Hatice K., “Haşvi Temayülün İzdüşümü: Mukatil b. Süleyman Örneği”, M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 43 (2012/2), s. 89-102.
Berbehârî, Ebu Muhammed el-Hasan b. Ali b. Halef, Şerhu’s-Sunne, (thk. Ebî Yâsir Halid b. Kasım er-Redâdî), Mektebetü’l-Gurabâi’l-Eseriyye, Medine, 1994.
Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sâhih, (thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır), Daru Tuki’n-Necat, 1422.
Bulut, Zübeyir, Hanbeli Akaid Sistemi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
Büyükkara, Mehmet Ali, “Bir Bilim Dalı Olarak İslâm Mezhepleri Tarihi ile İlgili Metodolojik Problemler”, İslâmî İlimlerde Metodoloji/ Usûl Mes’elesi 1: Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantıları, İstanbul, 2005, s. 441-491.
_____, Mehmet Ali, “İslam Mezhepleri Tarihi Araştırmalarında Terminolojiyle İlişkili Sorunlar”, 1. İslâmî İlimlerde Terminoloji Sorunu Sempozyumu, 15-16 Haziran 2006, Ankara, 2006.
___, Mehmet Ali, Çağdaş İslami Akımlar, Klasik Yayınları, İstanbul, 2015.
Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, Kitâbu’l-Hayevân, (I-VII), 1950, VI, 62; Cerrahoğlu, İsmail, “İbn Cüreyc”, DİA, XIX, 405.
_____, İsmail, “Tefsirde Mukatil b. Süleyman ve Eserleri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXI. s. 1-35.
Cürcânî, es-Seyid eş-Şerîf, Mu’cemu’t-Ta’rifât, (thk. Muhammed Sıddık el-Minşâvî), Dâru’l-Fazile, t.y.
Çelik, İbrahim, “Kur’an’da Haberi Sıfatlar ve Mukatil b. Süleyman’a İsnad edilen Teşbih Fikri”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1987, Sayı:2, Cilt:2, yıl:2, s. 151-160.
Erul, Bünyamin, Sahâbenin Sünnet Anlayışı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1999.
Eş’arî, Ebu Hasan Ali b. İsmail, el-Makâlâtü’l-İslâmiyyîn, (tsh. Helmut Ritter) Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 3.baskı, Beyrut, s. 152.
İbn Kesir, el-Bidâye ve’n-Nihâye, (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin etTürki), Daru’l-Hicr, 1998.
İbnu’l-İmâd, Şezerâtü’z-Zeheb fi Ahbâri Men Zeheb, Dâru İbn-i Kesîr, Beyrut, t.y.
İğde, Muhyettin, İmam Berbehârî ve Ekolü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale, 2008.
İşcan, Mehmet Zeki, Selefilik-İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2012.
Kâ’bî, Ebu’l-Kasım, Kabulu’l-Ahbârî ve Ma’rifetü’r-Ricâl, (thk. Ebi Amr Hüseyni b. Ömer b. Abdurrahim), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, t.y.
Keskin, Mehmet, İmam Eş’ari ve Eş’arilik, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2013.
Kılavuz, Ahmet Saim, “Hasan b. Ali el-Berbehârî, Hayatı ve İtikâdî Görüşleri” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:2, Cilt:2, 1987, s. 111-120.
Kırbaşoğlu, M. Hayri, Ehl-i Sünnet’in Kurucu Ataları, OTTO, Ankara, 2011.
Kubat, Mehmet, Malati ve Kelami Görüşleri, Ahenk Yayınları, Van, 2008.
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler, Kitabiyat, Ankara, 2000.
_____, Sönmez, Mezhepler Tarihine Giriş, Dem Yayınları, İstanbul, 2010.
_____, Sönmez, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Otto, Ankara, 2012.
Koç, İ. (2017). BERBEHÂRÎ ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(38), 91-112.
AMA
Koç İ. BERBEHÂRÎ ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Şubat 2017;(38):91-112.
Chicago
Koç, İsa. “BERBEHÂRÎ Ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 38 (Şubat 2017): 91-112.
EndNote
Koç İ (01 Şubat 2017) BERBEHÂRÎ ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38 91–112.
IEEE
İ. Koç, “BERBEHÂRÎ ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 38, ss. 91–112, Şubat 2017.
ISNAD
Koç, İsa. “BERBEHÂRÎ Ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38 (Şubat 2017), 91-112.
JAMA
Koç İ. BERBEHÂRÎ ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017;:91–112.
MLA
Koç, İsa. “BERBEHÂRÎ Ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 38, 2017, ss. 91-112.
Vancouver
Koç İ. BERBEHÂRÎ ve ŞERHU’S-SÜNNE ADLI ESERİNDEKİ HAŞVÎ TEMÂYÜL. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017(38):91-112.