Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI

Yıl 2020, Sayı: 45, 180 - 188, 31.12.2020

Öz

Belağat, Kur’ân’ın doğru akideyi savunmak ve Hz. Peygamber’in davetini teyit etmek için kullandığı üsluplardan biridir. Bu çalışmada akide merkezli olmak üzere söz konusu belağat yapılarının İslâm davetindeki önemi ele alınmıştır. Akidenin nasıl savunulduğu ve Hz. Peygamber’in Arapların kullanageldikleri belağat ve fesahatle nasıl desteklendiği incelenmiştir. Bu sebeple itiraz edenlere karşı aşina oldukları ve günlük kullandıkları yapılar çerçevesinde cevap verilmiştir. Çalışmada ilgili belağat yapıları ve önemi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın giriş kısmında İslâmî akidenin önemi ve bu akideyi savunma hususunda belağatin etkisi ele alınmıştır. Daha sonra kullanılan ilgili belağat yapılarının söz anlamı ve ıstılahî anlamı olmak üzere tarifleri yapılmıştır. Akideyi savunma noktasında teşbih, istiare, kinaye, istidrak, kasem, meseller, kıssalar ve hiciv olmak üzere kullanılan yapıların ayetlerde ne kadar yaygın olduğuna ve etkisine dikkat çekilmiştir. Söz konusu belağat yapılarının hepsi Hz. Peygamber’in risaletinin en büyük mucizesi olan Kur’ân’da hasımlara cevap verme ve savunmada bulunmak amacıyla kullanılmıştır. Bunların tamamı insanları dine daveti ve dalaletten çıkarması sürecinde ona çok büyük destek olma niteliği kazanmıştır. Aynı şekilde muhataba meydan okuma noktasında da bu yapılar büyük rol oynamış ve muhatabı aciz bırakmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında ulaşılan sonuçlar değerlendirilerek okuyucuya sunulmuştur.

Destekleyen Kurum

Ağrı İbrahim çeçen üniversitesi -islamilimlar fakkültesi

Teşekkür

Sayın Editör Bey Çok Teşekkür Ediyorum

Kaynakça

  • Ahmed Matlûb, Mu‘cemü’l-Mustalahâti’l-Belâğıyye ve Tatvîruhâ, ed-Dâru’l-Arabiyye li’l-Mevsûât, 1. Baskı, 1427/2006.
  • Bedevî, Ahmed, Belâğatü’l-Kur’ân, Mektebetü’n-Nahda, Mısır, 3. Baskı, ty.
  • Bustânî, Mahmud, el-Kavâidü’l-Belâğıyye fî Dav’i’l-Menheci’l-İslâmî, Mecmeu’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, Tahran, 1. Baskı, 1414.
  • Cürcânî, Ebû Bekir Abdülkâhirb. Abdirrahman b. Muhammed Cürcânî ed-Dâr (ö. 471), Delâilü’l-İ‘câz, Mektebetü’l-Kahire, Mısır, 1. Baskı, 1389/1969.
  • Cürcânî, Ali b. Muhammed b. Ali el-Cürcânî (ö. 816), et-Târîfât, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan, 1. Baskı, 1403/1983.
  • Dîneverî, İbn Ḳuteybe Ebû Muḥammed Abdullah b. Müslim (ö. 276), Te’vîlu Müşkili’l-Ḳur’ân, thk. İbrahim Şemsüddîn, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan, ty.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Ebü’t-Tâhir Muhammed b. Ya‘kûb (ö.817), el-Kâmûsü’l-Muhît, thk. Mektebe Tahkîku’t-Turâs fî Müesseti’r-Risâle, Müessetü’r-Risâle, Beyrut-Lübnan, 8. Baskı, 1426/2005.
  • Hanefî, Muhammed Şerif, İ‘câzü’l-Kur’ân’i’l-Beyânî beyne’n-Nazariyye ve’t-Tatbîk, el-Meclisü’l-A‘lâli’ş-Şuûni’l-Mısrıyye, Mısır, 1390/1970.
  • Hâşimî, Ahmed Hasan, Cevâhiru’l-Belağa, Mektebetü’t-Tüccâriyye- Mısır, 2. Baskı, 1379.
  • Humeyrî, Neşvân b. Saîd el-Humeyrî el-Yemenî (ö. 573), Şemsü’l-Ulûm ve Devâü'l-Kelâmi’l-Arap mine’l-Kelûm, thk. Hüseyin b. Abdillah el-Ömerî, Mutahhir b. Ali el-Îrânî, Yusuf Muhammed Abdullah, Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, Beyrut- Lübnan, Dâru’l-Fikir, Dımeşk-Suriye, 1. Baskı, 1420/1999.
  • Hüseynî, Seyyid Cafer, Esâlîbü’l-Beyân fi’l-Kur’ân, Müessesetü Bostan Küttab, Tahran, 1. Baskı, 1413.
  • İbn Cinnî, Ebulfeth Osman b. Cinnî el-Mevsılî (ö. 392), el-Lüm‘a fi’l-Arabiyye, thk. Faiz Faris, Dâru’l-Kütübi’s- Sekâfiyye, Kuveyt, ty.
  • İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Alî Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn b. Manzûr el-Ensârî er-Rüveyfiî el-İfrîkî (ö. 711), Lisânü’l-Arab, Dâr Sâdır, Beyrut, 3. Baskı, 1414.
  • İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail b. Seyyide el-Mursî (ö. 458), el-Muhassıs, Mektebetü’t-Ticârîli’t-Tıbâa ve’n-Neşr, Beyrut, ty.
  • Khalid Mahjub, el-Eb‘âdü’t-Terbeviyye li Dersi’l-Âkîde inde’n-Nursî, al-Nur Academic Studies on Thoughtand Civilization, c. 3, sayı: 3.
  • Mennâu’l-Kattân, Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Merîh li’n-Neşr, Riyad, 1988.
  • Râzî, Ebû Abdillah Muḥammed b. Ömer b. el-Hasan b. Hüseyin et-Teymî er-Râzî (ö. 606), Mefâtîhu’l-Ğayb (et-Tefsîru’l-Kebîr), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 3. Baskı, 1420.
  • Râzî, Zeynüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkâdir el-Hanefî (ö. 666), Muhtâru’s- Sıhâh, thk. Yusuf eş-Şeyh Muhammed, el-Mektebetü’l-Asriyye, ed-Dâru’n-Nemûzeciyye, Beyrut, 5. Baskı, 1420/1999.
  • Rummânî, Ebu’l-Hasen Ali b. İsa (ö. 296), Risâletü’n-Nüket fî İ‘câzi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Halefullah, Dâru’l-Meârif, Mısır, 2. Baskı, ty.
  • Seâlebî, Ebû Mansûr, Fıkhu’l-Luğa ve Sırrü’l-Arabiyye, thk. Muhammed es-Saka, Matbaatü el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdih, Mıdır, ty.
  • Suyûtî, Celaleddin, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Fikir, Beyrut, ty.
  • Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd b. Kesîr b. Gâlib el-Âmülî Ebû Ca‘fer et-Taberî (ö.310), Câmiu’l-Beyân fî Te’vîlî’l-Kur’ân, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessetü’r-Risâle, 1. Baskı, 1420/2000.
  • Terâhî, Muallim Abdülhamid, İm‘ân fî Aksâmi’l-Kur’ân, Matbaatü’s-Selefiyye, Hind, 1949.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillah Bedruddin Muhammed b. Bahadır (ö. 794), el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, Dâru’l-Mârife, Beyrut, 1. Baskı, 1376/1957.
Yıl 2020, Sayı: 45, 180 - 188, 31.12.2020

Öz

Arabic rhetoric is considered one of the best methods used by God Almighty in order to defend the Islamic faith, and the support of His Prophet Muhammad, may God bless him and grant him peace, in his mission, as this study aims to demonstrate the importance of Arabic rhetoric in protecting the Islamic message that is based on the foundations of the true belief. This study lies in its being at the core of the Islamic creed and how God Almighty supported His prophet with this eloquence and eloquence that existed among the Arabs before Islam, so these rhetorical words came to respond to the fabrications of the Arab objectors from the Quraysh with the same eloquence and rhetoric they carry, and this study was revealing about The most important rhetorical methods used in defending God Almighty on the true Islamic belief, and the nature of this study was divided into an introduction that showed the importance of the Islamic faith, and the effect of rhetoric in defending it, and then the most important verbal rhetorical methods such as the metaphor and its linguistic and idiomatic meaning and how the simile method contributed to defending The Islamic faith, then also showed how the Noble Qur’an used the metaphor method and the extent of its importance in preserving and defending that creed. Peaceful, as the study clarified the method of metonymy that God Almighty used in many verses and suras in the Noble Qur’an to defend the Islamic faith. This study also focused on other methods such as comprehension, swearing and proverbs in the Holy Qur’an, mentioning Quranic stories, and spelling are all methods that focused on defense On the Islamic doctrine in the message of the Prophet Muhammad, may God bless him and grant him peace, which is the Holy Qur’an, and all these methods gave the Prophet Muhammad, may prayers and peace be upon him, strength and determination to proceed to inform his people and save them from misguidance into the light. Provided that they came up with something similar, but they could not, and at the end of the study there was a conclusion in which I outlined the most important findings of the study.

Kaynakça

  • Ahmed Matlûb, Mu‘cemü’l-Mustalahâti’l-Belâğıyye ve Tatvîruhâ, ed-Dâru’l-Arabiyye li’l-Mevsûât, 1. Baskı, 1427/2006.
  • Bedevî, Ahmed, Belâğatü’l-Kur’ân, Mektebetü’n-Nahda, Mısır, 3. Baskı, ty.
  • Bustânî, Mahmud, el-Kavâidü’l-Belâğıyye fî Dav’i’l-Menheci’l-İslâmî, Mecmeu’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, Tahran, 1. Baskı, 1414.
  • Cürcânî, Ebû Bekir Abdülkâhirb. Abdirrahman b. Muhammed Cürcânî ed-Dâr (ö. 471), Delâilü’l-İ‘câz, Mektebetü’l-Kahire, Mısır, 1. Baskı, 1389/1969.
  • Cürcânî, Ali b. Muhammed b. Ali el-Cürcânî (ö. 816), et-Târîfât, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan, 1. Baskı, 1403/1983.
  • Dîneverî, İbn Ḳuteybe Ebû Muḥammed Abdullah b. Müslim (ö. 276), Te’vîlu Müşkili’l-Ḳur’ân, thk. İbrahim Şemsüddîn, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan, ty.
  • Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Ebü’t-Tâhir Muhammed b. Ya‘kûb (ö.817), el-Kâmûsü’l-Muhît, thk. Mektebe Tahkîku’t-Turâs fî Müesseti’r-Risâle, Müessetü’r-Risâle, Beyrut-Lübnan, 8. Baskı, 1426/2005.
  • Hanefî, Muhammed Şerif, İ‘câzü’l-Kur’ân’i’l-Beyânî beyne’n-Nazariyye ve’t-Tatbîk, el-Meclisü’l-A‘lâli’ş-Şuûni’l-Mısrıyye, Mısır, 1390/1970.
  • Hâşimî, Ahmed Hasan, Cevâhiru’l-Belağa, Mektebetü’t-Tüccâriyye- Mısır, 2. Baskı, 1379.
  • Humeyrî, Neşvân b. Saîd el-Humeyrî el-Yemenî (ö. 573), Şemsü’l-Ulûm ve Devâü'l-Kelâmi’l-Arap mine’l-Kelûm, thk. Hüseyin b. Abdillah el-Ömerî, Mutahhir b. Ali el-Îrânî, Yusuf Muhammed Abdullah, Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, Beyrut- Lübnan, Dâru’l-Fikir, Dımeşk-Suriye, 1. Baskı, 1420/1999.
  • Hüseynî, Seyyid Cafer, Esâlîbü’l-Beyân fi’l-Kur’ân, Müessesetü Bostan Küttab, Tahran, 1. Baskı, 1413.
  • İbn Cinnî, Ebulfeth Osman b. Cinnî el-Mevsılî (ö. 392), el-Lüm‘a fi’l-Arabiyye, thk. Faiz Faris, Dâru’l-Kütübi’s- Sekâfiyye, Kuveyt, ty.
  • İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Alî Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn b. Manzûr el-Ensârî er-Rüveyfiî el-İfrîkî (ö. 711), Lisânü’l-Arab, Dâr Sâdır, Beyrut, 3. Baskı, 1414.
  • İbn Sîde, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail b. Seyyide el-Mursî (ö. 458), el-Muhassıs, Mektebetü’t-Ticârîli’t-Tıbâa ve’n-Neşr, Beyrut, ty.
  • Khalid Mahjub, el-Eb‘âdü’t-Terbeviyye li Dersi’l-Âkîde inde’n-Nursî, al-Nur Academic Studies on Thoughtand Civilization, c. 3, sayı: 3.
  • Mennâu’l-Kattân, Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Merîh li’n-Neşr, Riyad, 1988.
  • Râzî, Ebû Abdillah Muḥammed b. Ömer b. el-Hasan b. Hüseyin et-Teymî er-Râzî (ö. 606), Mefâtîhu’l-Ğayb (et-Tefsîru’l-Kebîr), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 3. Baskı, 1420.
  • Râzî, Zeynüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkâdir el-Hanefî (ö. 666), Muhtâru’s- Sıhâh, thk. Yusuf eş-Şeyh Muhammed, el-Mektebetü’l-Asriyye, ed-Dâru’n-Nemûzeciyye, Beyrut, 5. Baskı, 1420/1999.
  • Rummânî, Ebu’l-Hasen Ali b. İsa (ö. 296), Risâletü’n-Nüket fî İ‘câzi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Halefullah, Dâru’l-Meârif, Mısır, 2. Baskı, ty.
  • Seâlebî, Ebû Mansûr, Fıkhu’l-Luğa ve Sırrü’l-Arabiyye, thk. Muhammed es-Saka, Matbaatü el-Bâbî el-Halebî ve Evlâdih, Mıdır, ty.
  • Suyûtî, Celaleddin, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Fikir, Beyrut, ty.
  • Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd b. Kesîr b. Gâlib el-Âmülî Ebû Ca‘fer et-Taberî (ö.310), Câmiu’l-Beyân fî Te’vîlî’l-Kur’ân, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessetü’r-Risâle, 1. Baskı, 1420/2000.
  • Terâhî, Muallim Abdülhamid, İm‘ân fî Aksâmi’l-Kur’ân, Matbaatü’s-Selefiyye, Hind, 1949.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillah Bedruddin Muhammed b. Bahadır (ö. 794), el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, Dâru’l-Mârife, Beyrut, 1. Baskı, 1376/1957.
Toplam 24 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Dr.ahmet Hamitoglu 0000-0002-4129-9665

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 9 Ekim 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 45

Kaynak Göster

APA Hamitoglu, D. (2020). KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(45), 180-188.
AMA Hamitoglu D. KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Aralık 2020;(45):180-188.
Chicago Hamitoglu, Dr.ahmet. “KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 45 (Aralık 2020): 180-88.
EndNote Hamitoglu D (01 Aralık 2020) KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45 180–188.
IEEE D. Hamitoglu, “KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 45, ss. 180–188, Aralık 2020.
ISNAD Hamitoglu, Dr.ahmet. “KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45 (Aralık 2020), 180-188.
JAMA Hamitoglu D. KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020;:180–188.
MLA Hamitoglu, Dr.ahmet. “KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 45, 2020, ss. 180-8.
Vancouver Hamitoglu D. KUR’ÂN’DA AKÎDEYİ SAVUNMA AMACIYLA KULLANILAN BELAĞAT YAPILARI. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020(45):180-8.