Hastane Bilgi Sistemlerinin SUMI Yöntemine Göre Kullanılabilirlik Düzeyinin Belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Örneği

Yıl 2015, Cilt: 20 Sayı: 2, 315 - 331, 01.06.2015

   Öğr.Gör.İbrahim Gundak Yrd.Doç.Dr. Hakan Çetin

Öz

In this study, software program of Hospital Information System (HIS) of Akdeniz University Faculty of Medicine was analyzed using SUMI method based on the criterions of efficiency, impact, assistance, controllability and learnability. The questionnaire considering these criterions was applied to 100 staffs working in Akdeniz University Faculty of Medicine. The data collected using this questionnaire was analyzed through SPSS 21.0. Data were interpreted using descriptive (frequency, percentage and standart deviation) and inferential statistics methods (t-test). It was found that the the usability of Hospital Information System in all dimensions were moderate level. In this regard, several suggestions were proposed to increase the usability level though developing Hospital Information System of Akdeniz University Faculty of Medicine

Anahtar Kelimeler

-

HASTANE BİLGİ SİSTEMLERİNİN SUMI YÖNTEMİNE GÖRE KULLANILABİLİRLİK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ: AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ ÖRNEĞİ

Öz

Bu araştırmada, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde kullanılan Hastane Bilgi Sistemi (HBS) yazılımının, SUMI yöntemi kullanılarak, verimlilik, etki, yardımcılık, kontrol edilebilirlik ve öğrenilebilirlik kriterlerine göre analizi yapılmıştır. Bu doğrultuda hazırlanan anket formu, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde çalışan 100 kişiye uygulanmıştır. Anketlerden elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS 21.0 istatistik programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Veriler değerlendirilirken betimsel istatistiksel (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) ve çıkarımsal istatiksel metotları (t test) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, hastane çalışanlarının hastane bilgi sisteminin kullanabilirliğini tüm boyutlarda orta düzeyde bulmuşlardır. Bu doğrultuda çalışmanın sonunda Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde kullanılan hastane bilgi sisteminin geliştirilerek kullanılabilirlik düzeyinin artırılabilmesi için önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Hastane Bilgi Sistemi, SUMI yöntemi, Yazılım, Kullanılabilirlik, Yönetim Bilişim Sistemleri

Kaynakça

• BOOTH, PAUL. (1989). An introduction to human-computer interaction. London: Lawrence Erlbaum Associates.
• BRINCK, T., DARREN G. ve SCOTT D. W. (2002). Designing Web sites that work: Usability for the Web.San Francisco: Morgan Kaufmann.
• CHEN, C. (2006). “Factors Affecting Physicians' Use of Medical Informatic System” University of South Carolina Department of Health Services Policy and Management Doctor of Philosophy Thesis, U.S.A., 12-13. Akt. Mendi, 2012: 79.
• CLAIRMONT, M., RUTH D., ve VICKI M. (1999). Testing of usability in the design of a new access9798, 14.02.2003. http://www.library.arizona.edu/library/teams/
• ÇAKNAK, E.K., GÜNEŞ, E., ÇIFTÇI, S., ve ÜSTÜNDAĞ, M.T. (2011). “Web sitesi Kullanılabilirlik Ölçeğini Geliştirilmesi: Geçerlik, güvenirlik analizi ve uygulama sonuçları”, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (2).
• DEBORAH, H., ve HARTSON, H. R. (1993). Developinguser interfaces: Ensuring usability through product &process. New York: John Wiley.
• DUMAS, J.S. ve REDISH J.C. (1993). A practicalguide to usability testing. Norwood, NJ: AblexPublishing Co.
• EVCİL E.S. ve İSLİM Ö.F. (2012). Kullanılabilirlik kavramı ve kullanılabilirlik ölçümleri, TH International Computer&Instructional Technologies Symposium, 4-6 Ekim Gaziantep University, Gaziantep.
• FURTADO, E., FURTADO J.J.V., MATTOS, F.L., ve VANDERDONCKT J. (2003). “Improvingusability of an online learning system bymeans of multimedia, collaboration and adaptationresources. In Usability evaluation of online learningprograms”, ed. Claude Ghaoui, 69–86. Hershey, PA: Information Science Publishing.
• GLUCK, M. (1997). A descriptive study of the usabilityof geospatial metadata. Annual Review of OCLC Research. http://www.oclc.org/research/publications/arr/ 1997/gluck/gluck_frameset.htm, 11.02.2002.
• GUILLEMETTE, R. A. (1995). “The evaluation of usabilityin interactive information systems. In Human factorsin information systems: Emerging theoretical bases”, ed.Jane M. Carey, 207–221. Norwood, NJ: Ablex.
• GÜRSES, E. A., (2006). Kütüphane web sitelerinde kullanilabilirlik ve kullanilabilirlik İlkelerine dayali tasarim, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• GÜRSES, E. (2005). Web sitelerinde kullanılabilirlik çalışmaları ve kullanılabilirlik değerlendirme yöntemleri. Adana: Akademik Bileşim 2005.
• HAMBORG K., VEHSE B., BLUDAU H. (2004). “Questionnaire Based Usability Evaluation of Hospital Information System”, Electronic Journal of Information Systems Evaluation, 7(1): 21-30.
• ISO (2008). “ISO 9241-11:1998(en)”, http://en.wikipedia.org/wiki/ISO_9241#ISO_9241- 11, 12.11.2008.
• ISO (1998). “ISO 9241-11:1998(en)”, https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:9241:-11:ed- 1:v1:en, 26.08.2014.
• ISO (1994). Ergonomicrequirements for office work with visual display terminals.Part 11: Guidance on usability (ISO DIS 9241-11).London: International Standards Organization.
• IŞIK, O. VE AKBOLAT, M. (2010), “Bilgi Teknolojileri ve Hastane Bilgi Sistemleri Kullanımı: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Bilgi Dünyasi, 11 (2): 365- 38.
• JENG, J. (2005). Usability Assessment of Academic Digital Libraries: Effectiveness, Efficiency, Satisfaction, and Learnability. School of Communication, Information, and Library Studies, Rutgers, The State University of New Jersey.
• KIM K. (2002). A model of digital library informationseeking process (DLISP model) as a framefor classifying usability problems. PhD diss., RutgersUniversity.
• KELKAR S. A. (2010). Hospital Information Systems, A Concise Study, PHI Learning Private Limited, New Delhi: 41. Kirakowski, J. Corbett, M. (1993). SUMI: The software usability measurement inventory. British Journal of Educational Technology, 24, 3 210-212.
• KENGERI, R., CHERYL D. S., HOPE D. H., HIMABINDU P. R., ve EDWARD A. F. (1999). Usabilitystudy of digital libraries: ACM, IEEE-CS,NCSTRL, ND LTD. International Journal on DigitalLibraries 2: 157–69.
• KEYTORC, (2014). “Kullanılabilirlik Testleri Nasıl Yapılmalı”, http://blogs.keytorc.com/ kullanilabilirlik-testleri-nasil-yapilmali/, 01.09.2014.
• KUSHNIRUK W., PATEL V. L. (2004). “Congitive and usability engineering methods for the evaluation of clinical information systems”, Journal of Biomedical Informatics, 37(1), 56-76.
• MANSOR, Z., KASİRUM Z. M., YAHYA S., ve ARSHAD N.H. (2012), “The Evaluation of WebCost Using Software Usability Measurement”, International Journal of Digital Information and Wireless Communications, 2(2): 196-201.
• NIELSEN, J. (1993). Usability Engineering. Boston Academisc Press, Boston.
• OULANOV, A., ve PAJARILLO E. F. Y.. (2002). CUNY + Web: Usability study of the Web-based GUIversion of the bibliographic database of the City Universityof New York (CUNY). The Electronic Library20 (6): 481–87.
• ÖMÜRBEK, N., ALTIN F.G. (2009). “Sağlık Bilişim Sistemlerinin Uygulanmasına İlişkin Bir Araştırma: İzmir Örneği”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19: 211-232.
• SARNIKAR S., MURPHY M. (2009). “A Usability Analysis Framework for Healthcare Information Technology”, Working Papers on Information Systems, 9(62).
• SHACKEL, B. (1991). Usability – Context, framework, definition, design and evaluation. In Human Factorsfor Informatics Usability, ed. Brian Shackel and SimonJ. Richardson: 21–37. New York: Cambridge University Press.
• SHACKEL, B. (1986). Ergonomics in design for usability.In People & computers: Designing for usability. Proceedingsof the second conference of the BCS HCIspecialist group, ed. M. D. Harrison and A. F. Monk.Cambridge: Cambridge University Press.
• SHACKEL, B. (1981). The concept of usability. Proceedingsof IBM Software and Information Usability Symposium, Poughkeepsie, NY, September 15–18, 1–30; and in J. L. Bennett, D. Case, J. Sandelin, and M. Smitheds. 1984. Visual Display Terminals: Usability Issuesand Health Concerns, 45–88. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• ŞAHİN Ü., SARIKAYA M., CÖMERT M. (2005). Ülkemiz Sağlık Hizmetlerinde Değişim ve Hastanelerde Bilgi Teknolojisinin Kullanımı, 2.Ulusal Tıp Bilişim Kongresi: 67-72.
• USERSPOTS, (2014). “Kullanılabilirliğin Tanımı”, http://www.userspots.com/isostandartlarinda-kullanilabilirlik-tanimi/, 10.06.2014.
• YILMAZ M., DEMİRKAN A.E. (2012). “Hastane Yönetim ve Bilgi Sisteminin Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesi”, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 5(3)