Anayasal İktisat Teorisi ve Mali Kurallar: Türkiye'de Uygulanabilirliği

Yıl 2010, Cilt: 15 Sayı: 2, 1 - 25, 01.06.2010

  Doç.Dr.Abdulkadir Işık Doç.Dr. Mustafa Sakal Yrd.Doç.Dr. Metin Meriç

Öz

Anahtar Kelimeler

-

ANAYASAL İKTİSAT TEORİSİ VE MALİ KURALLAR: TÜRKİYE'DE UYGULANABİLİRLİĞİ

Öz

Anayasal İktisat Teorisi altında, devletin varlığı yanında, sahip olduğu bütün yetkileri vatandaşların özgür iradelerinden kaynaklanan bir uzlaşma sonucu elde ettiği varsayımı esastır. Bunun doğal bir sonucu olarak, devlete verilmiş bütün yetkiler, bu arada ekonomik yetkiler de, vatandaşlar tarafından her zaman ve her ölçüde sınırlandırılabilir. Bu varsayımın kabulünden sonra “siyasal iktidar ne tür ve hangi araçlarla sınırlamalara tabi tutulmalıdır?” sorusu akla gelmektedir. Bu çalışmada Anayasal İktisat Teorisinin temel önerileri ile siyasi iktidarın ekonomik gücünün sınırlandırılmasına ilişkin ülke uygulamaları değerlendirmelerine ve ülkemizdeki tartışmalara yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Anayasal İktisat, Teori, Ekonomik Anayasa, Mali Kurallar, Ülke Örnekleri

Kaynakça

• 1. AKALIN, Güneri, “Ekonomik Demokratikleşme: Piyasa Ekonomisine Geçiş ve Anayasal Đktisat”, Liberal Düşünce, Bahar, S.6, 13- 22, (1997).
• 2. AKALIN, Güneri, Türkiye’de Ekonomi- Politik Kriz ve Piyasa Ekonomisine Geçiş, Akçağ Yayınları, 1. Baskı, Ankara, (2002).
• 3. AKTAN, C.C ve Dilek DĐLEYĐCĐ “Kamu Tercihi Đktisadına Giriş”, içinde Modern Politik Đktisat Kamu Tercihi (ed. C.C. Aktan ve D. Dileyici), Seçkin Yayınları, Ankara, 9- 37, (2007).
• 4. AKTAN, C.C., Çağdaş Liberal Düşüncede Politik Đktisat, Doğuş Matbaası, Ankara, (1994).
• 5. AKTAN, C.C., Anayasal Đktisat ve Ekonomik Anayasa, Đz Yayıncılık, Đstanbul, (1997).
• 6. AKTAN, C.C.,, Kamu Ekonomisi ve Kamu Maliyesi, Anadolu Matbaacılık, Đzmir, (2001).
• 7. AKTAN, C.C. ve B.A., Bahçe, “Kamu Tercihi Perspektifinden Oyun Teorisi”, içinde Modern Politik Đktisat Kamu Tercihi (ed. C.C. Aktan ve D. Dileyici), Seç- kin Yayınları, Ankara, 153- 176, (2007).
• 8. AKTAN, C.C., Dilek DĐLEYĐCĐ ve Özgür SARAÇ, “Anayasal Đktisat Perspekti finden Pratik Mali Anayasa (Vergi Anayasası) Teklifleri”,içinde: Kurumsal Maliye Politikası, (ed. C.C. Aktan- D. Dileyici- Đ.Y. Vural), Seçkin Yayınları, Ankara, (2007a).
• 9. AKTAN, C.C., Dilek. DĐLEYĐCĐ ve Özgür SARAÇ, “Anayasal Vergi Politikası”,içinde: Kurumsal Maliye Politikası, (ed. C.C. Aktan- D. Dileyici- Đ.Y. Vural), Seçkin Yayınları, Ankara, (2007b).
• 10. AKTAN, C.C. ve Đ.Y. VURAL, “Ekonomi Politikası Yönetiminde Mali ve Para sal Kurallar”, içinde: Kurumsal Maliye Politikası, (ed. C.C. Aktan- D. Dileyici- Đ.Y. Vural), Seçkin Yayınları, Ankara, (2007).
• 11. ALDERETE Jaime Calleja, GORDON Tracy, SONSTELIE Jon (2006); “Much Ado About Nothing?:Tax and Expenditure Limits and Government Responsiveness”, http://www.law.ucla.edu/docs/much_ado_final.pdf), Eri- şim:10.03.2010.
• 12. ANDERSON, Nathan B.(2006), “Property Tax Limitations: An Interpratative Review; National Tax Journal, Vol.LIX, No.3.
• 13. ARIN, TÜLAY, “Anayasal Đktisat ve Refah Devleti: TĐSK ve TÜSĐAD’ın Asgari Devlet Raporlarının Eleştirisi”, Ekonomide Durum Dergisi, Bahar/Yaz, 41- 106, (1997).
• 14. BARRO, R., “Are Government Bonds Net Wealth”, The Journal of Political Economy, Vol.82, No.6, November- December, (1974).
• 15. BOHN, H.ve R.P., INMAN, “Balanced Budget Rules and Public Deficits: Evidence From the US States”, NBER Working Paper Series, Working Paper No. 5533, April, (1996).
• 16. BRENNAN, G. ve J.M., BUCHANAN, “Is Public Choice Immoral? The Case for the “Nobel” Lie”, Virginia Law Review, Vol.74, No.2, (1988).Symposium on the Theory of Public Choice, March, pp. 179- 189.
• 17. BRENNAN, Geoffrey-BUCHANAN, James(1991), “Sosyal Sabit Sermaye Olarak Vergi Sistemi: Mali Đlkeler Üzerine Anayasal Bir Yaklaşım”, Kamu Tercihi ve Anayasal Đktisat, iç. Çev:Mustafa Sakal, Đzmir.
• 18. BROOKS, Leah-Justin PHILLIPS (2008), “An Institutional Explanation Fort he Stickness of Federal Grants”, Journal of Law, September 12.
• 19. BUCHANAN, J.M., “Positive Economics, Welfare Economics, and Political Economy”, Journal of Law and Economics, Vol.2, October, pp: 124- 138, (1959).
• 20. BUCHANAN, J.M., “The Constitution of Economic Policy”, Science Vol.236, No.4807, June, pp. 1433- 1436, (1987b).
• 21. BUCHANAN, J.M., “The Balanced Budget Amendments: Clarifying the Arguments”, Public Choice, 90, pp: 117- 138, (1997).
• 22. BULUTOĞLU, Kenan, Kamu Ekonomisine Giriş, 7. Baskı, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, (2008).
• 23. BUTIVE, M. ve J.N., MARTINS, “From Deficits to Debt and Back:Political Incentives Under Numerical Fiscal Rules”, CESifo Economic Studies, Vol. 53, No. 1, February, (2007).
• 24. CLEMENS J., ve diğerleri (t.y.); “Tax and Expenditure Limitations: The Next Step in Fiscal Dicipline”, The Fraser Institute, <http://www.heartland.org/Article.cfm?artId=13497>, (25.12.2008)
• 25. ÇAĞAN, Nami, “Yeni Sağın Ekonomik Anayasa Yaklaşımı”, Ekonomide Durum Dergisi, Bahar/Yaz, (1997). 26. ÇELEBĐ, Kemal, “Kamu Ekonomisinde Metot Sorunu”, DEU ĐĐBF Dergisi, C.8, S.1, 215- 225, (1993).
• 27. ÇELEBĐ, Kemal, Kamu Ekonomisi Analizi ve Kamu Ekonomisinin Büyüklüğü Sorunu, Emek Matbaası, Manisa, (2000).
• 28. DURRY, K. ve A.M., PINA, “Fiscal Policy in EMU: Stimulating the Operation of the Stability Pact”, Journal of Policy Making, 25.
• 29. EKER, A. ve A., ALTAY ve M.SAKAL, (2007); Maliye Politikası (Teori, Đlkeler ve Yöntemler), Đzmir, (2003).
• 30. FATAS, A. ve I., Mihov, “The Macroeconomic Effects of Fiscal Rules in the US States”, Journal of Public Economics, 90, (2006).
• 31. GÖKBUNAR, Ramazan(1997), “Kamu Finansmanında Demokratikleşme ve Ekonomik Anayasa Önerisi”, Şükrü POSTACIOĞLU’na Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• 32. GÜNAY, A., Mali Disiplinin Sağlanmasında Anayasal Denk BütçeYaklaşımı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Yayın No: 2007/375, Ankara, (2007).
• 33. GÜNEŞ, Ş., “Keynesyenizm: Eleştirel Bir Yaklaşım”, Liberal Düşünce, Kış- Bahar, 163- 174, (2002).
• 34. GÜVEL, E.A., “Demokrasi, Piyasa Ekonomisi ve Liberal Düşünce Geleneği”, Liberal Düşünce, Güz, 105- 120, (1998).
• 35. GÜZELSARI, Selime(2007); Küresel Kapitalizm ve Devletin Dönüşümü Türkiye’de Mali Đdarede Yeniden Yapılanma, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• 36. HAUWE, L. Van den , “Public Choice, Constitutional PoliticalEconomy and Law andEconomics”,(1999),<http://encyclo.findlaw.com/0610book.pdf>, (12.12.2008)
• 37. HAUWE, L. Van den , “Consitutional Economics”, içinde: The Elgar Companion to Law and Economics, (ed. J. Bachaus), The Elgar Companion, Second Edition, Germany, pp: 223-238, (2005)
• 38. HAGEN, J. ve B., EICHHENGREEN “Federalism, Fiscal Restraints, and European Monetary Union”, The American Economic Review, Vol. 86, No 2, May, (1996).
• 39. HALLERBERG, ve R., STRAUCH, ve J., Von HAGEN, “The Design of Fiscal Rules and Forms of Governance in European Union Countries”, European Journal of Political Economy, 23, (2007).
• 40. HALLET, A.H, ve J., LEWIS, “Debt, Deficit, and the Accession of the New Member States to the Euro”, The Journal of Political Economy, 23, (2007).
• 41. HEPAKSAZ, Engin(2007); “Kamu Tercihi ve Anayasal Đktisat Teorisi Perspektifinden Anayasal Mali Reform”, Finans, Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt:44, Sayı:514.
• 42. KALKAN, Sarp(2007); “Kurallı Maliye Politikası”, TEPAV Bülten, sayı:1, Haziran 2007.
• 43. KIEWIETR, D., - K., Szakaly, “Constitutional Limitations on Borrowing: An Analysis of Bonded Indebtedness”, The Journal of Law, Economics & Organizations, V. 12, N. 11, (1996).
• 44. KĐRMANOĞLU, H., “Anayasal Đktisat Kim Đçin?”, Ekonomide Durum Dergisi, Bahar/ Yaz, 147- 154, (1997).
• 45. KLEIMT, H.ve G., BRENNAN, “Logo Logic”, Constitutional Political Economy, 2(3), (1990).
• 46. KRAGSTRUP, Signe-Sebastian WALTI(2008); “Do Fiscal Rules Cause Budgetary Outcomes?”, Public Choice, Volume 136.
• 47. LAGONA, Francesco-Fabia PADOVANA(2007); “A Nonlinear Principal Componet Analysis of the Relationship Between Budget Rules and Fiscal Performance in the European Union”, Public Choice, No.130.
• 48. LOVENBERG, A.D., ve B.T., YU, “Efficient Constitution Formation and Maintenance: The Role of “Exit””, Public Choice, 1(3), (1992).
• 49. MARIA, G. ve Milesi- FERRETI “Good, bad or ugly? On the Effects of Fiscal Rules with Creative Accounting”, Journal of Public Economics, s.88, (2003).
• 50. MUELLER, D.C.,“Constitutional Political Economy in the European Union”, Public Choice, 124, pp: 57-73, (2005).
• 51. NISKANEN, A. W.,“The Case for a New Fiscal Constitution”, Journal of Economic Perspectives, Vol.16, No. 2, Spring, (1992).
• 52. ÖNDER Đ.,“Anayasal Đktisat”, Ekonomide Durum Dergisi, Bahar/Yaz, 107- 123, (1997).
• 53. ÖZKIVRAK, Özlem ve Dilek. DĐLEYĐCĐ, “21. Yüzyıldaki Eğilimler Doğrultusunda Türkiye’de Piyasa Ekonomisi ve Devlet”, Yeni Türkiye Dergisi, (2001), S.42, 1267-1277.
• 54. PAPADEMOS, Lucas(2006); “Policy-making in EMU: Strategies, rules and Discreetion”, Economic Theory, Vol:27, No.1, January. 55. POTERBA, J.M., “Balanced Budget Rules and Fiscal Policy: Evidence From the States”, National Tax Journal, Vol. 48, No. 3, September, (1995).
• 56. ROSE, Shanna(2006), “Do Fiscal Rules Dampen the Political Business Cycle?”, Public Choice, 2006, 128.
• 57. ROWLEY, C.K.,“Introduction: The Relevance of Public Choice for Constitutional Political Economy”, (1997), Public Choice, 90, pp. 1-10.
• 58. SAK, Güven(2007), “Aradığınız Yeni Çıpa Maliye Politikası Kurulu Olabilir”, TEPAV Bülten, Sayı:1.
• 59. SAKAL, M., “Siyasal Karar Alma Sürecinde Yer Alan Aktörler ve Rolleri”, DEU ĐĐBF Dergisi, C.13, S.1, 211- 230, (1998).
• 60. SAKAL, M., Türkiye’de Mali Disiplin Sorunu: Kamu Açıkları ve Borçlanmanın Sürdürülebilirliği, Gazi Kitabevi, Birinci Baskı, Ankara, (2003a).
• 61. SAKAL, M., Anayasal Bütçe Reformunun Esasları, Gazi Kitabevi, Birinci Baskı, Ankara, (2003b)
• 62. SAVAŞ, V., Anayasal Đktisat, Genişletilmiş 3. Baskı, Avcıol Basın Yayın, Đstanbul, (1997).
• 63. SAVAŞ, V.F, Đktisatın Tarihi, 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, (2000).
• 64. SAVAŞ, V.F, Politik Đktisat, Tıpkı 5. Baskı, Beta Basım, Đstanbul, (2005).
• 65. SAVAŞ, V.F., “Görünmez El, Rasyonellik ve Yozlaşma: Liberal Yaklaşım”, Liberal Düşünce, (1997), Güz, 43- 54.
• 66. SEVĐK, Ebru(2008), “Mali Kurallar”, Bütçe Dünyası Dergisi, Cilt:3, Sayı:28.
• 67. SUTTER, D., “Enforcing Constitutional Constraints”, Consitutional Political Economy, 8, pp: 139- 150, (1997).
• 68. WAISENEN Bert(2007), “State Tax and Expenditure limits 2007”, http.//www.ncsl.org/programs/fiscal/tels2007.htm), Erişim:10.03.2010.
• 69. WOIGHT, S., “Positive Constitutional Economics: A Survey”, (1997), Public Choice, 90, pp: s.11-53.
• 70. VURAL Đ.Y., “Mali Disiplinin ve Ekonomik Đstikrarın Sağlanmasında Yeni Bir Araç: Maliye Politikası Kuralları”, Đçinde. Kurumsal Maliye Politikası (ed. C.C. Aktan ve D. Dileyici ve Đ. Y. Vural), Seçkin Yayınları, Ankara, (2007).
• 71. WICKSELL, K.(çev. J. Buchanan), “A New Principle of Just Taxation”, Đçinde:, (ed. R.A. Musgrave ve A. Peacock), London: Macmillan Classics in the Theory of Public Finance, (1959).