CUMHURBAŞKANI SÜLEYMAN DEMİREL’İN TERÖR SORUNUNA YAKLAŞIMI: DEMOKRATİK OTORİTENİN TESİSİ İLE TERÖRLE MÜCADELE ARASINDAKİ DENGE

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 3, 0 - 0, 05.09.2016

Şeniz Anbarlı Bozatay

Öz

Cumhurbaşkanı Demirel’in terör sorununa yaklaşımını özetleyen ana tema; terör karşısında devletin başlıca görevinin, tüm vatandaşların yaşama hakkını korumak ve demokratik meşru düzene karşı silaha sarılanları tesirsiz hale getirmek olduğudur. Demirel’in siyaset ve devlet anlayışında demokrasi, kendini savunmaktan mahrum edilen bir rejimin adı değildir. Bu çerçevede terörle mücadelede uluslararası dayanışma ve işbirliğinin en sık tekrarlanan konu olması da Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin çabasının meşruiyeti açısından gerekli kabul edilmiştir. Demirel’e göre devlet bu mücadeleyi, dünyada hiçbir ülkede görülmediği kadar, demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı çerçevesinde kalarak sürdürmelidir. Bununla birlikte Demirel’in, demokratik otoritenin tesisi ve devletin terörle mücadelesi arasındaki dengede, “siyasal çözümleri” değil “güvenlik eksenli” tedbirleri öne çıkararak, hâkim devlet elitlerine özgü retoriği izlediği görülmektedir. Söz konusu retorik, bu çalışmanın temel inceleme nesnesi olan, Demirel’in Cumhurbaşkanlığı döneminde (1993-2000) TBMM’nde yaptığı yedi açılış konuşması ve ulusal ve yabancı basına verdiği yaklaşık yirmi mülakatı temelinde sıkça tekrarlanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler: Demokrasi, terör, insan hakları, Kuzey Irak, insani güvenlik.  

Jel Kodları: K33, K42.

ABSTRACT

The rationale behind the anti-terrorism approach of the former President Süleyman Demirel is that the principle duty of the state in the face of terrorism is to protect and preserve its citizens' right to live and to render those armed against a legally formed democratic order inoperable.  Demirel's democracy understanding as a political and governmental concept does not refer to a regime unable to defend itself.  The fact that international solidarity and cooperation to fight terrorism is the most repeated matter is accepted to be indispensable for the legitimacy of Turkey's efforts. According to Demirel, the state is required to sustain this struggle in an unprecedented manner (unlike in any other country) in consideration of democracy, the supremacy of law and human rights. Moreover, it is clear to see that Demirel adopts a rhetorical manner associated with dominant state elites by highlighting "defence-oriented" precautions rather than "political solutions" to create the counterbalance between (re)establishment of democratic authority and anti-terrorism efforts. This discourse, which is the primary concern of this study, prevails his seven opening speeches at the TBMM during his presidency (1993-2000) and around 20 of his interviews with native and foreign presses.

Keywords: Democracy, terror, human rights, North Iraq, human security.

Jel Codes: K33, K42.