THE EFFECTS OF EMOTIONAL INTELLIGENCE ON THE DOCTOR’S DECISION MAKING STYLES

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 4, 1351 - 1369, 30.10.2018

Meral Sarıkaya Gaye Atilla

Öz

Today, the individuals need the emotional intelligence in establishing relations within their surroundings both in their working environment and in their personal lives. It can be said that individuals who know themselves, who know their strengths and weaknesses, and those who have high emotional intelligence, can make healthy decisions. Once faced with the decision making, instead of referring to pure logic, such individuals utilize their emotional knowledge based on past experiences and intuitions in order to make the right decisions. In that sense, the individuals who are aware of their own emotions and who are able to understand how the others feel, are expected to benefit from their emotional abilities.
In the light of the above mentioned information, this paper aims to determine the nature and the extent of the relationship between the emotional intelligence and the decision making styles of the 238 physician working in Süleyman Demiral University. Within the scope of the research, the “Emotional Intelligence Scale” have been employed in measuring the emotional intelligence levels of the pyhsicians and the “Decision Making Styles Scale” have been used in order to determine their decision making styles.
The results of the research show that doctors score above the average in general emotional intelligence levels and decision making styles. Regarding the relationship between the emotional intelligence and the decision making styles, it is found that there is a positive correlation between the rational decision making and the evaluation of one’s own emotions, the evaluation of other’s emotions, the utilization of the emotions as well as the regulation of emotions. There exists a positive correlation between the evaluation of others’ emotions and the intuitive decision making, whereas it has been identified that avoidance-oriented decision making and the utilization of emotions are negatively correlated.

Anahtar Kelimeler

Emotional intelligence, decision making, decision making styles, health management, physician

HEKİMLERDE DUYGUSAL ZEKÂNIN KARAR VERME STİLLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Öz

Günümüzde bireyler iş ve özel hayatlarında çevrelerindeki kurdukları ilişkilerde duygusal zekaya ihtiyaç duymaktadır. Kendilerini tanıyan, güçlü ve zayıf yönlerini bilen duygusal zekası yüksek bireylerin sağlıklı kararlar verebilen kişiler olduğu söylenebilir. Karar verme durumu ile karşı karşıya kalan bireyler salt mantık yerine, doğru kararlar alabilmesi için geçmiş tecrübelerine ve güdülerine dayanan duygusal bilgiden yararlanır. Buna göre kendi duygularını bilen, başkalarının ne hissettiğini anlayabilen bireylerin duygusal yeteneklerinden faydalanması beklenir.
Buradan yola çıkarak, araştırmada; Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde çalışan 238 hekimin duygusal zeka ve karar verme düzeyleri arasında nasıl ve ne düzeyde bir ilişki olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Hekimlerin duygusal zeka düzeylerini belirlemek üzere Wong ve Law (2002)’ın WLEIS (Wong & Law Emotional Intelligence Scale) adını verdiği Duygusal Zeka Ölçeği, karar verme stillerini belirlemek üzere ise Scott ve Bruce (1995) tarafından geliştirilen Karar Verme Stilleri Ölçeği kullanılmıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre; hekimlerin genel duygusal zeka düzeyleri ve karar verme stillerinin ortalamanın üzerinde olduğu bulunmuştur. Duygusal zeka ve karar verme ilişkisi incelendiğinde; kendi duygularını değerlendirme boyutu, başkalarının duygularının değerlendirilmesi boyutu, duyguların kullanılması boyutu ve duyguların düzenlenmesi boyutu ile rasyonel karar verme arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu görülmüştür. Başkalarının duygularının değerlendirilmesi boyutu ile sezgisel karar verme boyutu arasında pozitif yönde, kaçıngan karar verme ve duyguların kullanılması boyutu arasında negatif yönde bir ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Duygusal zeka, karar verme, karar verme stilleri, sağlık yönetimi, hekim

Kaynakça

• ACAR, F. T., (2001), Duygusal Zeka Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları İle İlişkisi: Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme ve Personel-Yönetim Organizasyon Doktora Programı, İstanbul.
• ADSIZ, E., (2016), Yöneticilerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Karar Verme Stillerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Çorum.
• AK, B., (2005), “Hipotez Testi”, Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• AKSÜTLÜ, S., (2013), Sağlık Çalışanlarında Duygusal Zeka ve Tükenmişlik İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ALTAY, Ü., (2011), Yöneticilerin Duygusal Zeka Düzeylerinin Karar Verme Düzeylerinin Karar Verme Stillerine Etkisi Ve Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İşletme Yönetimi ve Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• ATIGAN, F., (2011), Yönetim ve Organizasyon, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• ATİLLA, G., Çarıkçı, İ.H., Erdem, R. (2013), Hastanelerde Duygusal Zekâ-Hasta Memnuniyeti İlişkisi: Isparta İl Merkezi Örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, C:15, S:1, ss.101-119.
• ARICIOĞLU, M. A., (2002), Yönetsel Başarının Değerlemesinde Duygusal Zekanın Kullanımı: Öğrenci Yurdu Yöneticileri Bağlamında Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S: 4, ss.26-42.
• AVŞAR G, Kaşıkçı, M., (2010), Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde duygusal zeka düzeyi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi; 13(1): ss.1-6.
• AVŞAROĞLU, S., Üre, Ö., (2007), Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başa Çıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 18, ss.85-100.
• BALKIS, M., (2006), Öğretmen Adaylarının Davranışlarındaki Erteleme Eğiliminin, Düşünme ve Karar Verme Tarzları İle İlişkisi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• BECEREN, E., (2004), www.duygusalzeka.com, Erişim tarihi 08.07.2017.
• BROCKERT, S., Braun, G., (2000), Duygusal Zeka Test Kitabı: Duygusal Zekanızı Değerlendirin, Çev: N. Süleymangil, İstanbul, Mns Yayıncılık.
• ÇAKAR, U., Arbak, Y., (2004), Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygu Zeka İlişkisi ve Duygusal Zeka, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, İzmir, C: 6, S:5, ss.23-48.
• ÇAKIR, A. M., (2004), Mesleki Karar Envanterini Geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C:37, S:2, ss.1-14.
• CAN, H., (1994), Organizasyon ve Yönetim , 3. Baskı, Ankara, Siyasal Kitabevi.
• ÇOLHAN, M.K., (2016), Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yönetici Hemşirelerin Duygusal Zekâ Düzeyleri ve Karar Verme Stratejileri, Hemşirelik Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• DENİZ, M.E., (2004), Investigation of the Relation Between Decision Making Self- Esteem, Decision Making Style and Problem Solving Skills of University Students, Eurasian Journal of Educational Research, S:15, ss.23-35.
• EHTİYAR, R.V., Tekin, A.Ö., (2010), Yönetimde Karar Verme: Batı Antalya Bölgesindeki Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Farklı Departman Yöneticilerinin Karar Verme Stilleri Üzerine Bir Araştırma, Yaşar Üniversitesi Dergisi, 20(5), ss.3394-3414.
• ERDAMAR, C., (1981), İşletme Kararları, İstanbul Üniversitesi, İşletme İktisadı Dergisi, 13(45), ss.45.
• FİŞEK, G.O, (1996), Ix. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmalar, Psikolojik Danışmanlıkta Yeni Ufuklara Bir Örnek: Duygusal Zeka, İstanbul, Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• GOLEMAN, D., (1995), Emotional Intelligence, New York, Bantam.
• GOLEMAN, D., (1998), İş Başında Duygusal Zeka, İstanbul Varlık Yayınları, Çev: Yüksel B.S, Varlık Yayınları.
• İŞMEN, A.E., (2001), Duygusal Zeka ve Problem Çözme, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13,111 -124.
• KARAKAŞ, S.A.,, Küçükoğlu, S., (2011), Araştırma Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Duygusal Zeka Düzeyleri, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(14), ss.8-13.
• KARAKAYA, G., (1998), Yönetici Eğitiminde Karar Verme Becerilerinin Geliştirilmesi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• KAŞIK, D.Z., (2009), Ergenlerde Karar Verme Stilleri ve Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin Sosyal Yetkinlik Beklentisi ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim BilimleriAna Bilim Dalı Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Bilim Dalı Yüksek Lisans, Konya.
• KIRANLI, S., Ilgan, A., (2007), Eğitim Örgütlerinde Karar Verme Sürecinde Etik, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, (14), ss.150-162.
• KOÇEL, T., (2001), İşletme Yöneticiliği, 8. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• KONRAD,S., Hendl, C., (2003), Başarılı ve Mutlu Bir Hayat İçin Duygularla Güçlenmek (Eq), Çev: Meral Taştan, İstanbul, Hayat Yayınları.
• KÖKSAL, A., (2003), Ergenlerde Duygusal Zeka ve Karar Verme Stratejileri Arasındaki İlişki, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KUZGUN, Y., Bacanlı, F., (2005), Pdr’de Kullanılan Ölçekler, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• MAYER, J.D., Salovey, P., (1990), The Intelligence of Emotional Intelligence, Intelligence, 17(4).
• MAYER, J.D., Salovey, P., (1997) What is Emotional Intelligence, Emotional Intelligence, Key Readings on the Mayer and Salovey Model, New York: Dude Publishing.
• MERT, S., (1997), Karar Vermede Yaratıcı Problem Çözme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• MUCUK, İ., (2003), Modern İşletmecilik, 14.Basım, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
• NAS, S., (2006), Gemi Operasyonlarının Yönetiminde Kaptanın Bireysel Karar Verme Süreci Analizi ve Bütünleşik Bir Model Uygulaması, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• OĞUZ, E., (2009), İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Karar Verme Stilleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), ss.415- 442.
• SCHUTTE, S. Nicola; Malouff, M. John; Hall, E. Lena; Haggerty, J. Donald; Cooper, T. Joan; Golden, J. Charles; Dornheim, Liane (1998), Development and Validation of a Measure of Emotional Intelligence, Personality and Individual Differences, 25, ss.167-177.
• SCOTT, S., G., Bruce, R. A. (1995), Decision Making Style, The Development and of a New Measure, Educational and Psychological Measurement, Vol.55 No.5, ss.818-831.
• SAĞIR, C., (2006), Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler ve Karar Verme Sürecinde Etiğin Önemi: Uygulamalı Bir Araştırma, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• SEVİNDİ, K., (2012), Hastane Yöneticilerinin Karar Verme Düzeylerine Yönelik Bir Araştırma, T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• SİNANGİL, K. H., (1993), Yönetici Adaylarında Karar Verme ile Kaygı İlişkileri, V. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologları Derneği Yayınları, Ankara, ss.171-177
• TEKİN, Ö. A., (2009), Yönetimde Karar Verme: Batı Antalya Bölgesinde Bulunan Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Çeşitli Departman Yöneticilerinin Karar Verme Stillerini Tespit Etmeye Yönelik Uygulamalı Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• TİTREK, O.,(2010), Iq’dan Eq’ya Duyguları Zekice Yönetmek, 2. Baskı, Pegem Yayınları.
• WEISINGER, H. (1998), İş Yaşamında Duygusal Zeka, Çev: Nurettin Süleymangil, İstanbul, Mns Yayıncılık
• WONG, C.S., K.S. Law, P.M. Wong, (2004), Development and Validation of a Forced Choise Emotional Intelligence Measure for Chinese Respondents in Hong Kong, Asia Pacific Journal of Management, Volume 21, Issue 4, p. 535–559.
• YAVUZ, K.E., (2009), Duygusal Zeka, Hayat Yayınları.
• YAYLACI, G.Ö., (2006), Kariyer Yaşamında Duygusal Zeka ve İletişim Yeteneği Diyalog ve Duyguları Yönetmek, İstanbul, Hayat Yayıncılık.
• YILMAZ, Z., (1995), Yatırım Proje Analizi ve Yönetimi, Bursa Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı.
• YÜCEL, B. S., (2005), Duygusal Zeka, 31. Baskı, Varlık Yayınları.
• YÜKSEL, M., (2007), Duygusal Zeka Ve Performans İlişkisi Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.