RESEARCH ON THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL STRESS ON JOB SATISFACTION IN DUAL CAREER COUPLES

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 3, 609 - 628, 30.07.2019

Rahat Racapova Erol Tekin

Öz

Although stress, which is considered to be the modern disease of our time, does not always have negative consequences, it often affects the quality and performance of the work negatively by decreasing the quality of life. As a result, there may be some undesirable negative effects in business life. Especially in cases in which both couples work, different causes of stress may arise. At this point, the effects of organizational stress levels of dual-career couples on organizational level are wondered. In this context, the purpose of the study is to reveal the effect of stress levels of dual-career couples on job satisfaction. Within the scope of this purpose, the study was carried practically out on 436 employees selected from dual-career spouses in Kastamonu. As a result of the study, it was determined that job stress affects job satisfaction negatively in dual-career spouses. In addition, job satisfaction, one of the sub-dimensions of job stress, is significant and negative; social support, skill use and freedom of decision have a significant and positive effect on job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Dual Career Couples, Organizational Stress, Job Satisfaction

ÇİFT KARİYERLİ EŞLERDE ÖRGÜTSEL STRESİN İŞ TATMİNİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Çağımızın modern hastalığı olarak kabul edilen stres her zaman olumsuz sonuçlar doğurmamakla birlikte çoğu kez yaşam kalitesini düşürerek iş kalite ve performansını da olumsuz etkilemektedir. Bunun sonucu olarak iş hayatında istenmeyen birtakım olumsuzluklar yaşanabilmektedir. Özellikle iki eşin de çalıştığı durumlarda farklı stres nedenleri ortaya çıkabilmektedir. Bu noktada çift kariyerli eşlerin örgütsel stres düzeylerinin, örgütsel düzeyde yarattığı etkiler merak edilmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı çift kariyerli eşlerin stres düzeylerinin iş tatmini üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu amaç çerçevesinde çalışma Kastamonu’da görev yapan çift kariyerli eşler arasından seçilen 436 çalışanın üzerinde uygulamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda çift kariyerli eşlerde iş stresinin iş tatminini olumsuz yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca iş stresinin alt boyutlarından iş yükünün iş tatminini anlamlı ve olumsuz; sosyal destek, beceri kullanımı ve karar serbestliğinin ise iş tatminini anlamlı ve olumlu bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çift Kariyerli Eşler, İş Stresi, İş Tatmini

Kaynakça

• ACAR, A. C. (1994). “İki Kariyerli Aileler ve İşletmeler. Yönetim, 17: 21-29.
• AKGÜN, O. (2010). Emniyet Mensuplarında Stres Faktörler ve Bunların Çalışanların İş Tatmini Bireysel Verimlikler ve Kurumsal Bağlılıkları Üzerine Etkileri, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı. İstanbul.
• AKGÜNDÜZ. S. (2006). Örgütsel Stres Kaynaklarının Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Banka Çalışanları İçin Yapılan Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Programı, İzmir.
• AKOVA, O., EMİROĞLU, B. D. ve TANRIVERDİ, H. (2015). “Satisfaction and Turnover Intent: A Study at Five Star Hotels in Istanbul”, Journal of Management Marketing and Logistics, 2(4): 378-402.
• ALLEN, T. D., HERST, D. E. L., BRUCK, C. S. ve SUTTON, M. (2000). “Consequencesas Sociated with Work to Family Conflict: A Review and Agenda for Future Research”, Journal of Occupational Health Psychology, 5: 278-308.
• ALPSOY, A. (2018). Akademisyenlerin İş Tatmininin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi ile Öz Yeterliliğin Aracı Rolü Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ARICAN, K. (2011). “Örgütsel Stres Kaynakları: Kavramsal Bir Çözümleme”, Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. Teori ve Uygulama, 2(4): 55-76.
• ARIZ, T. (2010). İş tatmini ile İş Stres Düzeyleri İlişkisi: Ankara Gölbaşı Hasvak ve Kalecik Devlet Hastaneleri Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BENIN, M. H. ve NİENSTEDT, B. C. (1985). “Happiness in Single and Dual-Earner Families: The Effects of Marital Happiness, Job Satisfaction, and Life Cycle”, Journal of Marriage and Family, 47: 975-984.
• BHOWON, U. (2013). “Role Salience, Work-Family Conflict and Satisfaction of Dual-Earner Couples”, Journal of Business Studies Quarterly, 5(2): 78-90.
• BAYAR, H. T. ve ÖZTÜRK, M. (2017). “İş Stresinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma Görevlileri Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2): 525-546.
• BASIM, H. N. ve ŞEŞEN, H. (2009), Örgütsel Adalet Algısı-Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü, 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 21-23 Mayıs, Eskişehir.
• BİLGİLİ, H. ve TEKİN, E. (2019), Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma, Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 2165-2200.
• CANİK, B. (2010). Esenboğa Hava Limanı’nda Farklı Birimlerde Çalışanların Stres Düzeylerinin İş Tatmini Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DEMİRAL, Y., ÜNAL, B., KILIÇ, B., SOYSAL, A., BİLGİN, A. C., UÇKU, R., ve THEORELL, T. (2007). İş Stresi Ölçeğinin İzmir Konak Belediyesi’nde Çalışan Erkek İşçilerde Geçerlik ve Güvenilirliğinin İncelenmesi. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(1): 11-18.
• ERDAL, S. (2011). Örgütlerde Stres Yönetiminde Cinsiyet Faktörü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ERDEMİR, E. ve KOÇ, U. (2009). İşyeri İzleme Faaliyetlerinin İş Tatminine, Stres ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi, Uluslararası 7.Bilgi, Ekonomi, ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, 1396-1402.
• ERDİNÇ, S. (2005). Örgütsel ve Bireysel Stres Kaynaklarının İş Tatmini Üzerine Etkisi: Hava Trafik Kontrolörleri Üzerine Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• GEORGE, D. ve MALLERY, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step:A Simple Study Guide and Reference, Pearson Publucaiton.
• GÜL, H., OKTAY, E. ve GÖKÇE, H. (2008). “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bakış Uluslar arası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 15: 1-11.
• HAMİLCİ, F. (2014). Örgütsel Stres Kaynaklarının Ve Sürekli Kaygının İş Tatmini Üzerine Etkisi: S.D.Ü Kadın Akademisyenlerine Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• KALAYCI, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• KONUK, M. (2006). İşletmelerde Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Önemi Konya Şeker Fabrikasında Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• KURT, İ. (2010). Rol Stres Kaynakları ve İş Tatmini Arasındaki İlişkide Amirin Algılanan Sosyal Desteğinin Etkisi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1): 79-87.
• MERT, İ. S. ve BEKMEZCİ, M. (2016). “İki Kariyerli Aile Çalışanlarında İş ve Yaşam Tatmini”, Türk Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 1(1): 43-54.
• ÖZTÜRK, M., ÇARIKÇI, İ.H. ve ALPARSLAN, A.M. (2018). “Çift Kariyerli Akademisyenlerin İş Yeri ve Evdeki İyi Oluşları Üzerine Bir Saha Araştırması”, İş ve İnsan Dergisi, 5(2): 145-155.
• PEHLİVAN, İ. (2018). Örgütsel Adalet ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• RANDALL, R. ve ELIZABETH, M. A. (1994). Intervention in OccupationalStress: A Hand-book of Counsellingfor Stres at Work, Sage Publications, London.
• SOMUNCUOĞLU, A. B. (2013). Psikolojik Güçlendirme ve İş Tatmini Arasındaki İlişki Ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• SOYSAL, A. (2009). “Farklı Sektörlerde Çalışan İş Görenlerde Örgütsel Stres Kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te Bir Araştırma”, SDÜ İİBF Dergisi, 14(2): 333-359.
• ŞAHAL, E. (2005). Akademik Örgütlerde Örgüt Kültürü ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Akdeniz Üniversitesi’nde Doktora Yapan Araştırma Görevlilerinin Örgüt Kültürüne ve İş Tatminine Yönelik Algı ve Kanaatleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü. Antalya.
• ŞENER, E., KOCAOĞLU, M., BAYBEK, H. ve KIVRAK, A. (2018). “Sağlık Sektöründe Çift Kariyerli Eşler: Hemşire Çiftlerle Nitel Bir Araştırma”, Hacettepe Sağlık Dergisi İdaresi. 21(3), 461-472.
• TANŞU, M. (2009). Örgütsel Stres Kaynakları ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi ve Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TEKİN, E., ÇİLESİZ, Z. ve GEDE, S. (2019), “Farklı Mesleklerde Çalışanların Algılanan Stres Düzeyleri ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Üzerine Bir Araştırma”, ODÜSOBİAD, 9(1), 79-89.
• TEKİNGÜNDÜZ, S., SEÇKİN, M., YAMAN, K., TÜRK, I. ve ASLAN, S. (2016). “Performans, İş Tatmini ve İş-Aile Yaşam Çatışması Arasındaki İlişkiler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1672-1679.
• THEORELL, T., Perski A, ÅKERSTEDT, T., SİNGALA, F., AHLBERG-HULTÉN, G., SVENSSON, J. ve ENEROTH, P. (1988). “Changes in Job Strain in Relation to Changes in Physiological State”, Scand J Work Environ Health, 14: 189–196.
• YAPRAKLI, Ş. ve YILMAZ, M. K. (2007). “Çalışanların İş Stres Algılarının İş Tatminleri Üzerindeki Etkisi: Erzurum’da İlaç Mümessilleri Üzerinde Bir Saha Araştırması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 155-183.
• YAZICIOĞLU, Y. ve ERDOĞAN, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• YILDIRIM, Y., TAŞMEKTEPLİGİL, M. Y.., ÜZÜM, H. ve BULUT, D. (2011). “Kısa Versiyon Örgütsel Stres Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1): 103-108.
• YILMAZ, Z. ve MURAT, M. (2008). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İş Doyumları ile Örgütsel Stres Kaynakları Arasındaki İlişki”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2): 203-222.