ELECTRICAL AND ELECTRONIC WASTES (E-WASTE) TRADE IN THE INTERNATIONAL LEVEL AND ITS PROBLEMS

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: Kayfor 15 Özel Sayısı, 1689 - 1705, 30.12.2017

Ferhunde Topçu

Öz

Today, in addition to increasing the amount of waste, other challenges are that many countries still have not developed their waste management systems and the composition of the waste is changing. Due to economic and technological development and digital revolution, increasingly e-waste are present in the composition of the waste. In this study, it is aimed to evaluate the international trade of e-waste and the problems emerging in this context. To this end, firstly general indicators of e-waste production, disposal, recycling and e-waste trade at international level will be showed; then the process and the content of the Basel Convention will be examined. Thirdly, the problems of production, design, disposal and recycling of e-waste; the problems stemming from the Basel Convention; the problems of developing countries and human and environmental health problems will be examined. As a result, it is necessary to reduce e-waste, to change consumer trends, and to provide economical structure that will give priority to the quality of the goods; to establish formal waste management systems, to solve the human security problems of the informal waste sector in the short term, to control cross-border movement of e-waste, to approach the subject from many angels in order to solve the e-waste problems of developing countries.

Anahtar Kelimeler

Electrical and electronic waste, e-waste, e-waste trade, recycling, Basel Convention

ULUSLARARASI DÜZEYDE ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK ATIKLARIN (E-ATIK) TİCARETİ VE SORUNLAR

Öz

Günümüzde atığın miktarının artmasının yanı sıra diğer zorluklar, birçok ülkenin hala atık yönetim sistemlerinin gelişmemiş olması ve atığın bileşiminin de değişiyor olmasıdır. Ekonomik ve teknolojik gelişme ve dijital devrim nedeniyle atığın bileşiminde artan ölçüde elektrikli ve elektronik atıklar (e- atık) yer almaktadır. Bu çalışmada e-atıkların uluslararası düzeyde ticareti ve bu bağlamda ortaya çıkan sorunların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla öncelikle uluslararası düzeyde e- atık üretimi, bertarafı ve geri dönüşümü, e-atık ticaretine ilişkin genel göstergeler ortaya konulacak; ardından Basel Sözleşmesi’nin ortaya çıkış süreci ve içeriği ele alınacaktır. Üçüncü olarak ise e- atıkların üretim, tasarım, bertaraf ve geri dönüşüm sorunları; Basel Sözleşmesi’nden kaynaklanan sorunlar; gelişmekte olan ülkelerin sorunları, insan ve çevre sağlığı sorunları incelenecektir. Sonuç olarak e-atıkların azaltılması, tüketici eğilimlerinin değiştirilmesi, malların niteliğini ön plana çıkaracak ekonomik yapının sağlanması; formel atık yönetim sistemlerinin kurulması, kısa vadede enformel geri dönüşüm sektörünün insani güvenlik sorunlarının çözülmesi; e-atıkların sınır ötesi hareketinin kontrol edilmesi, gelişmekte olan ülkelerin e-atık sorunlarının çözümü için konuya birçok açıdan yaklaşılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Elektrikli ve elektronik atıklar, e-atık, e-atık ticareti, geri dönüşüm, Basel Sözleşmesi

Kaynakça

• AKIN, B., KURU, A. (2010). “Elektrikli ve Elektronik Atıkların (E-Atık) Zararları, Yönetimi ve Türkiye’deki Uygulamalarının Değerlendirilmesi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi (İAÜD), 12, 1-12.
• BALDÉ, C.P., WANG, F., KUEHR, R., HUISMAN, J. (2015). The Global E-Waste Monitor – 2014, United Nations University, Bonn.
• BUCHER, H., DRAKE-BROCKMAN, J., KASTERINE, A., and SUGATHAN, M. (2014). Trade in Environmental Goods and Services: Opportunities and Challenges, International Trade Centre, Geneva.
• SCHMIDT, C. W. (2006). “Unfair Trade E-Waste in Africa”, Environmental Health Perspective, April, 114 (4): 232-235.
• CHI, X., STREICHER-PORTE, M., WANG, M.Y.L., REUTER, M.A. (2011), “Informal electronic waste recycling: A sector review with special focus on China”, Waste Management, 31, 731–742.
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI (2017). “Basel Sözleşmesi”, http://www.csb.gov.tr/projeler/kimyasallar/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=14718, 15.9.2017.
• ÇOBAN, A. (2004). “Çok Uluslu Şirketler – Ekolojik Zarar İlişkisinin Ekonomi-Politiği”, 273-298, (Ed) MARİN, M.C. ve YILDIRIM, U., Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar: Ekolojik, Ekonomik, Politik ve Yönetsel Perspektifler, Beta Yay., İstanbul.
• GARLAPATI, V. K. (2016). “E-waste in India and developed countries: Management, recycling, business and biotechnological initiatives”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 54, 874–881.
• HEACOCK, M. vd. (2016) “E-Waste and Harm to Vulnerable Populations: A Growing Global Problem”, Environmental Health Perspectives, May, 124(5): 550-555.
• İMMİB- İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (2017). “WEEE / E- Atık nedir?”, http://ab.immib.org.tr/AB-Mevzuati-ve-Politikalari/WEEE, 4.5.2017. Uluslararası Düzeyde Elektrikli ve Elektronik
• JOHNSON, S. (2012). UNEP The First 40 Years - A Narrative, UNEP, Nairobi.
• KAYA, Y. (2012). “Waste Trade and the Effectiviness of the Legal Arrengements for Transfortier Movement of Hazardous Wastes”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Temmuz, 8(2): 63-82.
• KHAN, S.A. (2016) “E-products, E-waste and the Basel Convention: Regulatory Challenges and Impossibilities of International Environmental Law”, Review of European Community & International Environmental Law (RECIEL), 25 (2): 248-260.
• LEPAWSKY, J. (2015). “The changing geography of global trade in electronic discards: time to rethink the e-waste problem”, The Geographical Journal, June, 181(2): 147–159.
• LEPAWSKY, J. and MCNABB, C. (2010). “Mapping international flows of electronic waste”, The Canadian Geographer, 54(2): 177–195.
• NANDA, V. and PRING, G. (2014). International Environmental Law and Policy for the 21st Century, 2nd Revised Edition, BRILL Pupl.
• ÖZKAYA, S. Y. (2017). “Tehlikeli Atıklar ve Çevre”, http://www.mfa.gov.tr/tehlikeli-atiklar-ve-cevre.tr.mfa, 4.5.2017.
• ÖZTÜRK, Ertan (2016). Tehlikeli Kimyasalların Yönetimine İlişkin Uluslararası Uygulamaların Türkiye’ye Yansımaları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• PICKREN, G. (2014). “Political ecologies of electronic waste: uncertainty and legitimacy in the governance of e-waste geographies”, Environment and Planning A, 46, 26-45.
• RESMÎ GAZETE 30.12.1993. S. 21804, Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımının ve Bertarafinın Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun.
• SECRETARIAT OF THE BASEL CONVENTION (2017). http://www.basel.int/Implementation/Ewaste/Overview/tabid/4063/Default.aspx, 8.10.2017.
• TONG, X. and WANG, J. (2004). “Transnational Flows of E-Waste and Spatial Patterns of Recycling in China”, Eurasian Geography and Economics, 45(8): 608-621.
• TOPÇU, F.H., TOPÇU, E. (2008). “Çevresel Hizmetler ve GATS”, Küreselleşme Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Antalya, s.281-290.
• WANG, Y. and WU, X., HOU, M., ZHAO, H, CHEN, R., LUO, C., ZHANG, G. (2017). “Factors influencing the atmospheric concentrations of PCBs at an abandoned e-waste recycling site in South China”, Science of the Total Environment, 578, 34–39.
• XU, X., YANG, H., CHEN, A., ZHOU, Y., WU, K., LİU, J., ZHANG, Y., HUO, X. (2012). “Birth outcomes related to informal e-waste recycling in Guiyu, China” Reproductive Toxicology 33, 94– 98.
• YAP, L. (2006). “The Basel Convention and Global Environmental (Non)Governance: Trasformismo and the Case of Electronic Wastes”, Undercurrent, III(1): 23-33.