KADINLARIN DİJİTAL OLANAKLARA UYUMU: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: Kayfor 15 Özel Sayısı, 1761 - 1783, 30.12.2017

Sibel Dinç

Öz

Türkiye’deki kadınların dijital olanaklara uyumu konulu bu çalışmada; yaşantımıza giren dijital olanaklar, bilgi toplumu, bilgi toplumunun ve bu toplumda bireylerin sahip olması gereken özellikler, yeniliklerin yayılımı kuramı, kullanım-doyum ve kullanım-yayılım yaklaşımları ele alınmaktadır. Kadınların dijital olanaklara uyum sağlamasına hangi unsurların etki ettiği yeniliklerin yayılımı kuramından hareketle ortaya konulurken, kadınların niçin dijital olanakları kullandıkları ve olanakların kadınlar arasında nasıl yayıldığı kullanım-doyum ve kullanım-yayılım yaklaşımları ile ortaya konulmaktadır. İlgili kuramdan ve yaklaşımlardan hareketle kadınların dijital olanaklara uyum sağlamasına yaş, eğitim, gelir, coğrafi konum, dijital aletlere sahiplik, hane halkının tutumu, internet ve bilgisayar kullanımı, yenilikçilik düzeyleri gibi faktörler etki etmektedir. Kadınların dijital olanaklara uyum sağlamaları konusunda kendi aralarında farklılıklar olduğu problematiğinden hareketle oluşturulan bu çalışmanın amacı; ilgili faktörlerin kadınların dijital olanaklara uyum sağlamasına ne düzeyde etki ettiğini sayısal veriler kullanarak Türkiye özelinde ortaya koymak, uyum sağlayanların profilini çizmek, dijital olanakların avantajlarına ve dezavantajlarına vurgu yaparak öneriler sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

ilgi Toplumu, Dijital Olanaklar, Yeniliklerin Yayılımı, Uyumlaşma, Kadın ve Dijitalleşme

ADJUSTMENT OF WOMEN'S TO THE DIGITAL OPPORTUNİTİES:EXAMPLE OF TURKEY

Öz

Main theme of this study is try to explain how the women adjust to the digital opportunities within the context of diffusion of innovations, uses and gratification approaches. For these approaches, factors affecting the adjustment of women to the digital opportunities are age, education, profession, income, geographical location, household manners, possession of digital devices, usage of internet and computer and calling oneself as an innovator. There are differences on adjustment to the digital opportunities, acceptance and diffusion of innovations among women. From this point of view, main purpose of this study is try to explain what are the advantages or disadvantages of digital opportunities; how women adjust to these abovementioned opportunities by using related factors. Data gathering from the related factors, we try to give an outline of the women who can adjust these opportunities. At last we try to give information specific to Turkey. Which gathered by statistics and official documents.

Anahtar Kelimeler

Information Society, Digital Opportunities, Diffusion of Innovations, Adjustment, Women and Digitization

Kaynakça

• AKCA, B.E. (2014). “Dijital Bölünme Kavramı Bağlamında Türkiye’de Ortaokul Öğrencilerinin İnternet ve Sosyal Ağ Kullanımları: Gaziantep İli Örneği”, I. Uluslararası İletişim Bilimleri ve Medya Araştırmaları Kongresi, 12-15 Mayıs , Kocaeli: 1-21.
• ATKIN, D.J., NEUENDORF, K., JEFRESS, L.W. ve SKALSKI.P. (2003). “Predictors of Audience Interest in Adopting Digital Television ”, The Journal of Media Economics, 16(3):159-173.
• AYDIN, A. (2015). “Dijital vatandaşlık”, Türk Kütüphaneciliği, 29(1): 142-146.
• BELL, D. (1999). The Coming of Post-Industrial Society, Basic Books, New York.
• BİR, B. (2010). “Yönetim ve Organizasyon”, Ders Notları, Doç. Berat Bir.
• BJOERNER, T. (2003). “The Early İnteractive Audience of a Regional Tv-Station (DVB-T) in Denmark”, Proceedings of the 1st European Conference on Interactive Television:From Viewers to Actors?, 91-97, Brighton, UK.
• BONICCI, S. (2003). “Which Channel is That on? A Design Model for Electronic Programme Guides”, Proceedings of the 1st European Conference on Interactive Television: From Viewers to Actors?, 49-57, Brighton:UK.
• BROWN, S A. ve VENKATESH V. (2005). “Model of Adoption of Technology in Households: A Baseline Model Test and Extension Incorporating Household Life Cycle”, Mis Quarterly, 29(3):399-426.
• BÜLBÜL, R.A. (2000). Uluslararası İletişim. 3.Baskı, Damla Ofset, Konya.
• CAPLAN, S. E. (2002). “Problematic İnternet Use and Psychosocial Well-Being: Development of a Theory-Based Cognitive-Behavioral Measurement İnstrument”, Computers in Human Behavior, 18:553-575.
• CASTELLS, M. (1997). “An Introduction to The Information Age”, City: Analysis of Urban Trends, Culture, Theory, Policy, Action, 2(7): 6-16.
• ÇUBUKCU, A. ve BAYZAN, Ş. (2013). “Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri”, Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5: 148-174.
• DEFLEUR, M L. ve ROKEACH S.B. (1982). Theories of Mass Communication. 4th ed., Longman Inc, USA.
• DUPAGNE, M. (1999). “Exploring the Characteristics of Potential High Definition Television Adopters”, The Journal of Media Economics, 12( 1): 35-50.
• DURA, C. (1990). Bilgi Toplumu, Kültür Bakanlığı Yayınları Bilim ve Teknoloji Dizisi, Ankara.
• ERDOĞAN, İ ve ALEMDAR, K. (2002). Öteki Kuram, Erk Yayınları, Ankara.
• ERKAN, H. (1998). Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, İş Bankası Yayınları.
• FINDIKÇI, İ. (1998). “Enformasyon Bilgi Toplumu Dünyası; Bilgi Toplumunda Eğitim ve Öğretmen”, Bilgi Toplumu Dergisi.
• FOLKERTS, J. ve LACY, S. (2004). The Media in Your Life, Pearson Education Inc.: USA.
• GERAY, H. (1997). İletişim, Bilgi Toplumu ve Küreselleşme, Emperyalizmin Yeni Masalı: Küreselleşme İçinde, İmge Yayınları, Ankara.
• GERAY, H. (2003). İletişim ve Teknoloji, Ütopya Yayınları, Ankara.
• GÜLTAN, S. (2003). Bilgi Toplumu Sürecinde Avrupa Birliği ve Türkiye, Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• GÜLSEÇEN, S., ÖZDEMİR, Ş., ÇELİK, S., UĞRAŞ, T. ve ÖZCAN, M. (2013, Aralık). “Dijital Dünyadan Yansımalar: Bilgide Ve Vatandaşlıkta Değişim”, INET-TR 13, İstanbul.
• HILLBERT, M. (2011). “Digital Gender Divide or Technologically Empowered Women in Developing Countries? A Typical Case of Lies, Damned Lies and Statistics”, Women's Studies International Forum, 34, Issue 6, November-December: 479–489.
• KANG, M.H. (2002). “Digital Cable:Exploring Factors Associated with Early Adoption”, Journal of Media Economics, 15(3): 193-207.
• KENISTON, K. (2003). The Four Digital Divide, Sage Publishers, Delhi.
• KLEIMAN, G. M. (2004). “Myths and Realities About Technology in K-12 Schools: Five Years Later”, Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 4(2): 248-253.
• KÖKSAL, Y. (2015). “İnternet Bağımlılığı ile İnternetten Alışveriş İlişkisi Üzerine Bir İncelenme; Üniversite Öğrencileri Uygulaması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12:117-130.
• LARSON, L., MİLLER, T. ve RİBBLE, M. (2009). “Considerations for Digital Age Leaders”, Learning &Leading with Technology Magazine, (4): 12-15.
• LEE, B. ve LEE, R.S. (1995). “How and Why People Watch TV:Implications for the Future of Interactive Television ”, Journal of Advertising Research, 35(6): 9-18.
• LIN, C.A. ( 1996). “Looking Back: The Contribution of Blumler and Katz‘s Uses of Mass Communication to Communication Research ”, Journal of Broadcasting and Electronic Media, 40(4): 574-581.
• MAHLER, A. ve ROGERS, E.M. (1999). “The Diffusion of İnteractive Communications and the Critical Mass: The Adoption of Telecommunications Services By German Banks”, Telecommunications Policy, 23(10-11): 719-740.
• MASUDA, Y. (1990). Managing in the Information Society, Basil Blackwall, Mass., USA.
• MCQUAIL, D. (2005). McQuail’s Mass Communication Theory, 5.ed., Sage Pub, London.
• OCAK, M. A. ve ŞAHİN, S. (2011). Teknoloji Destekli Sınıflarda Öğrenme Kazanımları ve Değerlendirilmesi, Eğitimde Teknoloji Entegrasyonu.
• OECD, (2001). “Understanding The Digital Divide”, http://www.oecd.org/internet/ ieconomy/1888451.pdf 16.09.2017.
• ÖZÇINAR, Z. (2011). “The Relationship Between İnternet Addiction and Communication, Educational and Physical Problems of Adolescents in North Cyprus”, Australian Journal of Guidance and Counseling, 21(1):22-32.
• PAPACHARISSI, Z. ve RUBIN, A.M. (2000). “Predictors of Internet Use”, Journal of Broadcasting and Electronic Media, 44(2): 175-196.
• PEKTAŞ, E. K. (2011). “Belediye Hizmetlerinde Bilgi-İletişim Teknolojilerinin Kullanımı ve E-Belediye Uygulamalarındaki Son Gelişmeler: Bir Literatür Taraması”, Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 65-88.
• PENSKY, M. (2001). “Digital Natives, Digital Immigrants”, On the Horizon, MCB University Pres, October, Vol:9 (5): 1-6.
• PERSE, E.M. ve DUNN, D.G. (1998). “The Utility of Home Computers and Media Use:Implıcations of Multimedia and Connectivity”, Journal of Broadcasting and Electronic Media, 42(4): 435-457.
• RIBBLE, M. ve BAİLEY, G. (2007). Digital Citizenship in Schools. Eugene: International Society for Technology in Education.
• ROGERS, E.M. (2003). Diffusion of Innovations, Free Press, USA.
• SIRAKAYA, M. ve SEFEROĞLU, S. S. (2013). “Öğretmen Adaylarının Problemli İnternet Kullanımlarının İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1):356-368.
• SELVİ, Ö. (2012). “Bilgi Toplumu, Bilgi Yönetimi ve Halkla İlişkiler”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi e-GİFDER, Sayı:3: 192-214.
• SENN J. A. (1995). Information Tecnology in Business, Prentice Hall Int New Jersey.
• SHIH, C. ve VENKATESH, A. (2004). “Beyond Adoption:Development and Application of a Use-Diffusion Model”, Journal of Marketing, 68(1): 59-72.
• TOFFLER, A. (1993). “Dünyayı Nasıl Bir Gelecek Bekliyor? ”, (Çev.) MEHMET Ç., İz Yayınları, İstanbul.
• TÜİK, (2017). “Hanelerde Bilişim Teknolojileri Kullanımı”(Türkiye,Kır,Kent), http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 12.09.2017.
• TÜZEL, S. ve TOK, M. (2013). “Öğretmen Adaylarının Dijital Yazma Deneyimlerinin İncelenmesi” , Tarih Okulu Dergisi, 2(XV).
• VURAL, A. B. ve BAKIR, U. (2007). “Distopyan Perspektiften Bilgi İletişim Teknolojileri ve İnsanlığın Geleceği”, Selçuk Üniversitesi Selçuk İletişim Dergisi, 5(1):5-21.
• YILDIRIM, U. ve ÖNER, Ş. (2004). “Bilgi Toplumu Sürecinde Yerel Yönetimlerde Eğitim-Bilişim Teknolojisinden Yararlanma: Türkiye’de E-Belediye Uygulamaları”, The Turkish Online Journal of Educational Technology–Tojet, January, 3(1).
• YÜCEL, İ.H. (1997). “Bilim-Teknoloji Politikaları ve 21. Yüzyılın Toplumu”, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Araştırma Dairesi Başkanlığı.
• WEBSTER, F. (1996). “The Information Society: Conceptions and Critique”, p. 74-112, (Ed). ALLEN, K., Encyclopedia of Library and Information Science Vol. 58, Supp. 21, Marcel Dekker, New York.