TERSİNE LOJİSTİK UYGULAMALARININ ÇEVRESEL VE SOSYAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 4, 521 - 532, 31.10.2021

Bora Öçal

Öz

Bu çalışma kapsamında, işletmeler tarafından uygulanan tersine lojistik faaliyetlerin sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik üzerine etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmada öncelikli olarak tersine lojistik kavramı, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik kavramları detaylı şekilde açıklanmış ve tersine lojistik ile sürdürülebilirlik ilişkisine değinilmiştir. Tersine lojistik faaliyetler, ürünlerin yeniden kullanımı, geri dönüşüme gönderilmesi ya da imha edilmesi süreçlerini kapsaması nedeniyle çevresel sürdürülebilirlik açısından son derece önemlidir. Ürünlerin yeniden kullanımı ya da geri dönüşüme gönderilmesi, işletmelerin üretimde ihtiyaç duydukları hammadde ve malzemeleri tersine lojistik faaliyetleri sonucunda elde etmelerini sağlarken doğal kaynakların korunmasına da katkı sağlamaktadır. Ayrıca tersine lojistik faaliyetlerden olan atıkların imhası da, kullanılamayacak durumda olan atık maddelerin doğaya bırakılmadan kontrollü bir şekilde bertaraf edilmesini sağlaması nedeniyle çevresel kirliliği en aza indirmede önemli rol oynamaktadır. Sosyal sürdürülebilirlik açısından tersine lojistik faaliyetler, toplumun çevre bilincinin gelişmesine katkı sağlarken aynı zamanda daha yaşanılabilir bir çevre yaratması nedeniyle toplumsal huzur ortamının oluşmasına da katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Tersine lojistik, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir kalkınma.

THE EFFECT OF REVERSE LOGISTICS APPLICATIONS ON ENVIRONMENTAL AND SOCIAL SUSTAINABILITY

Öz

Within the scope of this study, the effects of reverse logistics activities implemented by enterprises on social and environmental sustainability were evaluated. In the study, the concept of reverse logistics, environmental and social sustainability concepts were explained in detail and on the contrary, the relationship between logistics and sustainability was discussed. Reverse logistics activities are extremely important for environmental sustainability as they involve the process of reusing, recycling or destroying products. Reuse or recycling of products allows enterprises to obtain the raw materials and materials they need in production as a result of reverse logistics activities, while also contributing to the protection of natural resources. In addition, the disposal of wastes from reverse logistics activities plays an important role in minimizing environmental pollution due to the controlled disposal of waste materials that are not available to nature. In terms of social sustainability, reverse logistics activities contribute to the development of environmental awareness of the society, while at the same time contributing to the formation of a social peace environment due to the fact that it creates a more livable environment.

Anahtar Kelimeler

Logistics, Reverse logistics, Sustainability, Sustainable development

Kaynakça

• ACKERMAN, F. (2000). “Waste Management and Climate Change”, Local Environment, 5(2): 223-229.
• AYHAN, E. (2012). Tersine Lojistik Süreci ve İşletmelerde Uygulanması Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BARAN, A., SÖYLEMEZ, C. ve YURDAKUL, M. (2017). “Algılanan Yeşil Kalite, Algılanan Yeşil Risk ve Yeşil Marka İmajının Yeşil Marka Değeri Üzerindeki Etkisinde Yeşil Güvenin Aracılık Rolü”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13): 1-11.
• BİLGİLİ, M.Y. (2017). “Ekonomik, Ekolojik ve Sosyal Boyutlarıyla Sürdürülebilir Kalkınma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49): 559-569.
• BİRLEŞİK KRALLIK BAŞBAKANLIĞI (2003). Sustainable Communities: Building for the Future, Birleşik Krallık Hükümeti Yayınları, Londra.
• BRITO, M.P. ve DEKKER, R. (2002). “Reverse Logistics-A Framework”, Econometric Institute Report, Report No: EI 2002-38, Rotterdam.
• BÜYÜKKEKLİK, A. ve ERGÜLEN, A. (2016). “Tersine Lojistik Çalışmalarının Araştırma Yöntemlerine Göre Sınıflandırılması”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Ek1), 47-73.
• CEYHAN, S. ve ADA, S. (2015). “İşletme Fonksiyonları Açısından Çevreye Duyarlı İşletmecilik”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26): 115-138.
• COOPER, M., LAMBERT, D.M. ve PAGH, J.D. (1997). “Supply Chain Management: More than a New Game for Logistics”, International Journal of Logistics Management, 8(1): 1-14.
• COŞKUN, A. (2011). Üreticilerin Tersine Lojistik Faaliyetlerini Etkileyen Faktörler: Beyaz Eşya Sektöründe Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• ÇEVİK, O. ve GÜLCAN, B. (2011). “Lojistik Faaliyetlerin Çevresel Sürdürülebilirliği ve Marco Polo Programı”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20): 35-44.
• DEMİREL, Ö. N. ve GÖKÇEN, H. (2008). “Geri Kazanımlı İmalat Sistemleri İçin Lojistik Ağı Tasarımı: Literatür Araştırması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(4), 903-912.
• DIETZ, T., SHWOM, R. L., ve WHITLEY, C. T. (2020). “Climate change and society”, Annual Review of Sociology, 46: 135-158.
• FETTAHLIOĞLU, H.S. ve BİRİN, C. (2016). “Sürdürülebilirlik Açısından Tersine Lojistik Faaliyetlerini ve Sürdürülebilir Pazarlamayı Etkileyen Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile Belirlenmesi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2): 89-114.
• GÜZEL, D. ve ASAR, S. (2017). “Tersine Lojistik Faaliyetleri: Erzincan ve Erzurum İllerinde Bir Uygulama”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 1-20.
• ILGIN, M. A. ve GUPTA, S. M. (2010). “Environmentally Conscious Manufacturing And Product Recovery (ECMPRO): A Review of the State of the Art”, Journal Of Environmental Management, 91(3), 563-591.
• İLGÜN, A. (2010). Katı Atık Yönetimi ve Ters Lojistik, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• KARAÇAY, G. (2005). “Tersine Lojistik: Kavram ve İşleyiş”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1): 317-332.
• KARATAŞ, A. (2014). “Toplumda Çevre Bilincinin Yaygınlaştırılmasında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü: Türkiye Örneği”, Electronic Turkish Studies, 9(2): 855-867.
• LOURENÇO, H. R. ve SOTO, J. P. (2002). “Reverse Logistics Models and Applications: A Recoverable Production Planning Model”.
• MORELLI, J. (2011). “Environmental Sustainability: A Definition for Environmental Professionals”, Journal of Environmental Sustainability, 1(1): 1-9.
• ROGERS, D.S. ve TİBBEN-LEMBKE, R. (1998). “Going Backwards: Reverse Logistics Trends and Practices”, Reverse Logistics Executive Council, Pittsburgh, PA.
• SARKIS, J., HELMS, M. M., HERVANI, A.A. (2010). “Reverse Logistics and Social Sustainability”, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 17(6): 337-354.
• SHARMA A., IYER G. R., MEHROTRA A. ve KRISHNAN R. (2010), “Sustainability and Business-to-Business Marketing: A Framework and İmplications”, Industrial Marketing Management, 39(2): 330-341.
• SUTTON, P. (2004). “A Perspective on Environmental Sustainability”, http://www.green-innovations.asn.au/A-Perspective-on-Environmental-Sustainability.pdf, 30.08.2021.
• TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ BİRLİĞİ (2021). “ASCM Insights”, https://www.ascm.org.
• YILDIZ, D. (2013). Ambalaj Atıklarında Tersine Lojistik Uygulaması ve Öneriler, Yüksek Lisans Tezi, Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik.