Z Kuşağının Teknoloji Bağımlılığı Türü Sanal Mağduriyet Eğilimlerini Etkiler Mi? Manisa Celal Bayar Üniversitesi İİBF Örneği

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 2, 85 - 96, 31.08.2024

Hilmiye Türesin , Fatma Nur Alban

Öz

Bu çalışmanın amacı Z kuşağını temsil eden lisans öğrencilerinin teknoloji bağımlılığı türünü, sanal mağduriyet eğilimlerini ve bu değişkenler arasındaki nedensel ilişkiyi belirlemektir. Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde öğrenim gören 544’ü kadın 391’i erkek olmak üzere toplam 895 öğrenci çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır Teknoloji bağımlılığının alt boyutlarından ve bağımsız değişkenlerden web sitelerini kullanmanın dışındaki, sosyal ağ kullanma, anlık mesajlaşma ve çevrimiçi oyun oynama değişkenlerinin sanal mağduriyet üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmaktadır. En yüksek etki çevrimiçi oyun oynamaya ait olmakla birlikte (β=0.201, S.H.=0.019, p<0.001) anlık mesajlaşmanın (β=0.151, S.H.=0.029, p<0.001) ve sosyal ağ kullanmanın (β=0.100, S.H.=0.030, p<0.001) sanal mağduriyet üzerine etkileri benzer düzeyde gerçekleşmektedir. Bulgular sanal mağdur olmada teknoloji bağımlılığı türlerinden üçünün etkili olduğunu göstermektedir. Analiz sonuçlarına göre, araştırmaya katılan öğrencilerin çevrim içi oyun oynama, anlık mesajlaşma ve sosyal ağ kullanma düzeyleri arttıkça sanal mağduriyet yaşamaları artmaktadır. Teknoloji bağımlılığı türlerini azaltılmasının sanal mağduriyeti azaltmada etkili unsurlardan biri olduğu görülmektedir. Bu çalışmayla teknoloji bağımlılığı türü ve sanal mağduriyet eğilimi hakkında yapılan çalışmalara katkı sağlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sanal Mağduriyet, Teknoloji Bağımlılığı, Z Kuşağı, Üniversite Öğrencileri

Destekleyen Kurum

Tubitak, 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı

Proje Numarası

1919B012213815

Does The Type of Technology Addiction of Generation Z Affect Their Cyber Victimization Tendencies? Manisa Celal Bayar University Feas Example

Öz

The aim of this study is to determine the type of technology addiction, cyber victimization tendencies, and the causal relationship between these variables among undergraduate students representing Generation Z. A total of 895 students, including 544 female and 391 male students, from the Faculty of Economics and Administrative Sciences at Manisa Celal Bayar University constitute the sample of the study. In addition to using websites, which are among the sub-dimensions of technology addiction and independent variables, using social networks, instant messaging, and playing online games have a significant effect on virtual victimization. Although the highest effect is attributed to playing online games (β=0.201, S.E.=0.019, p<0.001), instant messaging (β=0.151, S.E.=0.029, p<0.001) and using social networks (β=0.100, S.E.=0.030, p<0.001) also have significant effects on cyber victimization. The findings show that all three types of technology addiction are effective in cyber victimization. According to the analysis results, as the level of online gaming, instant messaging, and social networking usage among the students increases, their experience of cyber victimization also increases. It appears that reducing types of technology addiction could be an effective factor in decreasing cyber victimization. This study contributes to research on technology addiction and tendencies toward cyber victimization.

Anahtar Kelimeler

Cyber Victimization, Techonology Addiction, Generation Z, University Students

Proje Numarası

1919B012213815

Kaynakça

• Akay, B., Ayhan, R., Orhan, R., & Öçalan, M. (2023). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman yönetimi ile teknoloji bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 71-84. https://doi.org/10.46442/intjcss.1168021
• Akbaba, S., & Eroğlu, Y. (2013). İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 105-121.
• Altunbay, M., & Bıçak, N. (2018). Türkçe eğitimi derslerinde “z kuşağı” bireylerine uygun teknoloji tabanlı uygulamaların kullanımı. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 10(1), 127-142.
• Andreassen, C. S., & Pallesen, S. (2014). Social network site addiction: An overview. Current Pharmaceutical Design, 20, 4053-4061. https://doi.org/10.2174/13816128113199990616
• Andreassen, C. S., Billieux, J., Griffiths, M. D., Kuss, D. J., Demetrovics, Z., Mazzoni, E., & Pallesen, S. (2016). The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: A large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors, 30(2), 252. https://doi.org/10.1037/adb0000160
• Aydın, F. (2017). Teknoloji bağımlılığının sınıf ortamında yarattığı sorunlara ilişkin öğrenci görüşleri [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Bauman, S., Toomey, R. B., & Walker, J. L. (2013). Associations among bullying, cyberbullying, and suicide in high school students. Journal of Adolescence, 36(2), 341-350. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2012.12.001
• Benoot, C., Hannes, K., & Bilsen, J. (2016). The use of purposeful sampling in a qualitative evidence synthesis: A worked example on sexual adjustment to a cancer trajectory. BMC medical research methodology, 16, 1-12. https://doi.org/10.1186/s12874-016-0114-6
• Best, P., Manktelow, R., & Taylor, B. (2014). Online communication, social media and adolescent wellbeing: A systematic narrative review. Children and Youth Services Review, 41, 27-36. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2014.03.001
• Caretti, V., & Craparo, G. (2009). Psychopathological issues of technological addiction: New diagnostic criteria for addiction. Annual Review of Cybertherapy and Telemedicine, 7, 277-280. https://doi.org/10.3233/978-1-60750-017-9-277
• Chiu, S.-I., Hong, F.-Y., & Chiu, S.-L. (2013). An analysis on the correlation and gender difference between college students’ Internet addiction and mobile phone addiction in Taiwan. ISRN Addiction. https://doi.org/10.1155/2013/360607
• Çakır, M. (2020). Dijital çağın sanal zorbalık ile imtihanı: UnFriended, dark web filmi örneği. A. G. Baran, O. Hazer, & M. S. Öztürk (Ed.), Gençlik ve dijital çağ (s. 69-79) içinde. Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırmaları ve Uygulama Merkezi.
• Çavuş, S., Ayhan, B., & Tuncer, M. (2016). Bilgisayar oyunları ve bağımlılık: Üniversite öğrencileri üzerine bir alan araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2016(43), 265-289.
• Demir, Ö., & Seferoğlu, S. (2016). Bilgi okuryazarlığı, internet bağımlılığı, sanal aylaklık ve çeşitli diğer değişkenlerin sanal zorbalık ile ilişkisinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 3(1), 1-26.
• Dursun, S., Gökçe, A., & Aytaç, S. (2020). Siber zorbalık: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. International Journal of Social Inquiry, 13(2), 465-485. https://doi.org/10.37093/ijsi.837694
• Eleuteri, S., Saladino, V., & Verrastro, V. (2017). Identity, relationships, sexuality, and risky behaviors of adolescents in the context of social media. Sexual and Relationship Therapy, 32(3-4), 354-365. https://doi.org/10.1080/14681994.2017.1397953
• Enez Darcin, A., Köse, S., Noyan, C. O., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N. (2016). Smartphone addiction and its relationship with social anxiety and loneliness. Behaviour & Information Technology, 35(7), 520-525. https://doi.org/10.1080/0144929X.2016.1158319
• Eratlı Şirin, Y., Şeker, İ., Can, B., & Uzunca, C. (2023). Z kuşağı sporcu-öğrencilerin e-spor katılım motivasyonlarının akademik başarıları üzerine etkisi: tanımlayıcı araştırma. Türkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 15(3), 389-398. https://doi.org/10.5336/sportsci.2022-93472
• Erdur-Baker Ö. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet-mediated communication tools. New Media & Society. 12(1), 109-125. https://doi.org/10.1177/1461444809341260
• Gaffney, H., Farrington, D. P., Espelage, D. L., ve Ttofi, M.M. (2019). Are cyberbullying intervention and prevention programs effective? A systematic and meta-analytical review. Aggression and violent behavior, (45), 134-153. https://doi.org/10.1016/j.avb.2018.07.002
• Genta, M. L., Smith, P. K., Ortega, R., Brighi, A., Guarini, A., Thompson, F., Tippett, N., Mora-Merchán, J., & Calmaestra, J. (2012). Comparative aspects of cyberbullying in Italy, England, and Spain: Findings from a DAPHNE Project. In Q. Li, D. Cross, & P. K. Smith (Eds.), Cyberbullying in the global playground: Research from international perspectives (p. 15-31). Wiley Blackwell. https://doi.org/10.1002/9781119954484.ch2
• Griffiths, M. (1996). Gambling on the Internet: A brief note. Journal of Gambling Studies, 12(4), 471-473. https://doi.org/10.1007/BF01539190
• Güngör, A. B., & Koçak, O. (2020). Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı ve akademik erteleme davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(2), 397-419.
• Gugliandolo, M. C., Costa, S., Kuss, D.J., Cuzzocrea, F., & Verrastro, V. (2020). Technological addiction in adolescents: The interplay between parenting and psychological basic needs. International Journal of Mental Health and Addiction, 18(5), 1389-1402. https://doi.org/10.1007/s11469-019-00156-4
• Hafızoğlu, Y. (2021). Z kuşağı seçmen davranışları. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(2), 141-164. https://doi.org/10.52974/jena.1035189
• Holladay, J. (2010). Cyberbullying: The stakes have never been higher for students or schools. Teaching Tolerance, 38, 42-46.
• Kavalcı, K., & Ünal, S. (2016). Y ve Z kuşaklarının öğrenme stilleri ve tüketici karar verme tarzları açısından karşılaştırılması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 1033-1050.
• Kowalski, R. M., & Limber, S. P. (2013). Psychological, physical, and academic correlates of cyberbullying and traditional bullying. Journal of Adolescent Health, 53(1), 13-20. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2012.09.018
• Kowalski, R. M., Giumetti, G. W., Schroeder, A. N., & Lattanner, M. R. (2014). Bullying in the digital age: A critical review and meta-analysis of cyberbullying research among youth. Psychological Bulletin, 140(4), 1073-1137. https://doi.org/10.1037/a0035618
• Kumcağız, H., Terzi, Ö., Koç, B., & Terzi, M. (2020). Üniversite öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 13-39. https://doi.org/10.15869/itobiad.629737
• Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2012). Online gaming addiction in children and adolescents: A review of empirical research. Journal of Behavioral Addictions, 1(1), 3-22. https://doi.org/10.1556/JBA.1.2012.1.1
• Kuss, D. J., & Billieux, J. (2017). Technological addictions: Conceptualisation, measurement, etiology and treatment. Addictive Behaviors, 64, 231-233. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2016.04.005
• Küçük, S. (2016). Siber Zorbalık Ölçeği Türkçe Uyarlaması [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Lee, C., & Lee., S. J. (2017). Prevalence and predictors of smartphone addiction proneness among Korean adolescents. Children and Youth Services Review, 77, 10- 17. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2017.04.002
• Mehari, K. R., Farrell, A. D., & Le, A.-T. H. (2014). Cyberbullying among adolescents: Measures in search of a construct. Psychology of Violence, 4(4), 399-415. https://doi.org/10.1037/a0037521
• Mercan, N. (2016). X, Y ve Z kuşağı kadınların farklı tüketim alışkanlarının modern dünyada inşa edilmesi. Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(1), 59-70. https://doi.org/10.21798/kadem.20161197970
• Modecki, K. L., Minchin, J., Harbaugh, A. G., Guerra, N. G., & Runions, K. C. (2014). Bullying prevalence across contexts: A meta-analysis measuring cyber and traditional bullying. Journal of Adolescent Health, 55(5), 602-611. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2014.06.007
• Noy, C. (2008). Sampling knowledge: The hermeneutics of snowball sampling in qualitative research. International Journal of social research methodology, 11(4), 327-344. https://doi.org/10.1080/13645570701401305
• Pallant, J. F. (2007). SPSS survival manual: A step-by-step guide to data analysis with SPSS. McGrath Hill.
• Panova, T. & Carbonell, X. (2018). Is smartphone addiction really an addiction?. Journal of behavioral addictions, 7(2), 252-259. https://doi.org/10.1556/2006.7.2018.49
• Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Technological addictions and social connectedness: predictor effect of internet addiction, social media addiction, digital game addiction and smartphone addiction on social connectedness. Dusunen Adam: Journal of Psychiatry ve Neurological Sciences, 30(3), 202-216.
• Slonje, R., Smith, P. K., & Frisén, A. (2013). The nature of cyberbullying, and strategies for prevention. Computers in h-Human Behavior, 29(1), 26-32. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.05.024
• Smith, P. K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S., & Tippett, N. (2008). Cyberbullying: Its nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(4), 376-385. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2007.01846.x
• Smith, P. K., López-Castro, L., Robinson, S., & Görzig, A. (2019). Consistency of gender differences in bullying in cross-cultural surveys. Aggression and Violent Behavior, 45, 33-40. https://doi.org/10.1016/j.avb.2018.04.006
• Stewart, R. W., Drescher, C. F., Maack, D. J., Ebesutani, C., & Young, J. (2014). The development and psychometric investigation of the cyberbullying scale. Journal of Interpersonal Violence, 29(12), 2218-2238. https://doi.org/10.1177/0886260513517552
• Toprakçı-Alp, G., Tuncer, A. D., Sulaiman, S. A. B., & Güngör, A. (2019). Çalışma hayatında y ve z kuşağının motivasyonel farklılıkları (s. 803-810). Proceedings on 2nd International Conference on Technology and Science. Burdur, Türkiye.
• Türkiye İstatistik Kurumu’nun Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması (2023). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407 adresinden 4 Mayıs 2024 tarihinde alınmıştır.
• Ünver, H., & Koç, Z. (2017). Siber zorbalık ile problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 117-140.
• Vikhman, A. A. (2023). Personality predictors of cyber-victimization and cyber-bullying in adolescence. Psychology and Law, 13(1), 94-106. https://doi.org/10.17759/psylaw.2023130107
• Yüksel, M., & Yılmaz, E. (2016). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 15(3), 1031-1042.
• Waasdorp, T. E., & Bradshaw, C. P. (2015). The overlap between cyberbullying and traditional bullying. Journal of Adolescent Health, 56(5), 483-488. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2014.12.002
• Zhang, A. T., Land, L. P. W., & Dick, G. (2010). Key influences of cyberbullying for university students.  PACIS 2010 Proceedings, 83. Taipei, Taiwan.