Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Tarih Bilinci ve Tarih Derslerindeki İlgi Alanları

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 114 - 134, 15.04.2020

Ceren Utkugün , M. Kürşat Koca

https://doi.org/10.33710/sduijes.646867

Cited By: 1

Öz

Bu
araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında öğrenimlerini
sürdüren öğretmen adaylarının tarih bilinci ve tarih derslerindeki ilgi
alanlarını belirlemektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Bu bağlamda
2018-2019 yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler
Eğitimi Anabilim Dalında öğrenimlerini sürdüren 203 öğretmen adayı araştırmanın
katılımcılarını oluşturmuştur. Elde edilen veriler “Gençlerin Tarih Bilinci
Üzerine Karşılaştırmalı Avrupa Projesi”nin Türkiye uygulaması sorularından
yararlanarak hazırlanan anket formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde
istatistik paket programı yardımıyla betimsel istatistik (yüzde ve frekans
dağılımları) teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre; öğretmen
adayları tarih alanının önemini ve hayatlarıyla olan ilgisini kabul
etmişlerdir. Tarihi yol gösterici, günceli açıklamada yararlı, toplumu
yönlendirici, etkileyici, macera ve heyecan kaynağı olarak tanımlayan öğretmen
adayları tarihin sunuluşunda somut, elle tutulur, gözle görülür bir şekilde
yansıtılmasının önemini vurgulamışlardır. Öğretmen adaylarının tarih
derslerindeki ilgi alanları ise kendi kültürel değerleri ve coğrafyalarıyla
ilişkilendirdikleri konulara yoğunlaşmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Tarih bilinci, Tarih öğretimi, Sosyal Bilgiler, öğretmen adayı

Social Studies Teacher Candidates History Awareness and Interests in History Courses

Öz

The aim of this research is to determine
the history awareness and the interests of the teachers who continue their
education in the Department of Social Studies Education. The screening model
was used in the research. In this context, in 2018-2019, 203 teacher candidates
who have been studying in Afyon Kocatepe University Faculty of Education
Department of Social Studies Education have formed the working group of the
research. The obtained data which is collected by "European
Comparative  Project on Youth's Awareness
of History"  a questionnaire
prepared by benefiting from Turkey application questions. Descriptive
statistics (percentage and frequency distributions) techniques were used in the
analysis of the data with the help of the statistical package program.
According to the results of the study, the teacher candidates accepted the
importance of the field of history and its relevance to their lives. The
teacher candidates who define history as a guiding, up-to-date statement,
guiding society, impressive, a source of adventure and excitement emphasized
the importance of concrete, tangible, visible projection in the presentation of
history. Teacher candidates interests in history lessons focused on the issues
they associate with their cultural values and geography. 

Anahtar Kelimeler

History awareness, History teaching, Social Studies, Teacher candidate.

Kaynakça

• Akbaba, B. (2005). İnkılap Tarihi Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 65-78.
• Ary, D., Jacobs, L.C., Sorensen, C. & Razavieh, A. (2006). Introduction to Research in Education. United States: Thomson Wadsworth.
• Avcı, C. ve Öner, G. (2015). Tarihi Mekanlar ile Sosyal Bilgiler Öğretimi: Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüş ve Önerileri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I), 108-133.
• Baştuğ, H. (1996). Kırıkkale İl Merkezi Lise ve Dengi Okullarında Tarih Dersine Yönelik Öğrenci Tutumlarının Değerlendirilmesi, (Gazi Üniversitesi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale.
• Bloom, B. (1995). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme, (Çev. Durmuş Ali Özçelik), İstanbul: Milli Eğitim Yayınları.
• Çadırcı, M. (1989). Türkiye’de Tarih Öğretimi Üzerine Konuşmalar, Bilim ve Sanat Dergisi, 4 (24).
• Çepni, O. Ve Aydın, F. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sınıf Dışı Okul Ortamlarına İlişkin Görüşleri, International Journal of Social Science, 39, 317-335.
• Demircioğlu, E. (2016). Teacher Candidates’ Attitudes to Using Oral History Education, Journal of Education and Training Studies, 4(6), 184-191.
• Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Demircioğlu, İ. H. (2006). Lise Öğrencilerinin Tarih Dersinin Amaçlarına Yönelik Görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 153-164.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih Öğretiminde Filmlerin Yeri ve Önemi, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 77-93.
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir. M. A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik, Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Dilek, D. (2002). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi, PegemA Yayıncılık, Ankara.
• Gazel, A. A. ve Yazıcı, S. (2011). Tarih Öğretiminde Belgesel Film Kullanılmasına İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri, EÜSBED, 4(1), 97-110.
• Kabapınar, Y. (1991), Müfredat Programı ve Ders Kitapları Açısından Ortaöğretim’de (Lise)Tarih Öğretimi, (Dokuz Eylül Üniversitesi Basılmamış Yüksek lisans Tezi), İzmir.
• Kabapınar, Y. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilimlerin/Tarihin Metadolojisi ve Dersin Öğretim Amaçlarına İlişkin Görüşleri: “Ötekiler” Üzerinden “Biz”i Değerlendirmek. Mustafa Safran ve Dursun Dilek (Edt.). 21. Yüzyılda Kimlik, Vatandaşlık ve Tarih Eğitimi içinde, (316-329), Yeni İnsan Yayınevi, İstanbul.
• Karabağ, G. (2002). Tarih Öğretmeninin Mesleki Bilgi ve Becerilerini Şekillendiren Unsurlar, G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 211-215.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kaya, R. ve Demirel, M. (2008). Lise 3. Sınıf Öğrencilerinin Tarih Derslerindeki İlgi Alanları (Erzurum Örneği), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 163-177.
• Kılıç, A. ve Seven, S. (2002). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Pegem A Yayınları, Ankara.
• Kocabaşoğlu, U. (2000). “İlköğretim Okulları ve Liselerde Tarih Eğitimi (Açılış Konuşması)”, Türkiye’de İlk ve Ortaöğretim Düzeyinde Tarih Öğretiminin Yeniden Yapılandırılması, (2-3 Aralık 2000 ODTÜ, Ankara), Tarih Vakfı Yayınları: İstanbul.
• MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6-7. Sınıf Programı. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). MEB, Ankara.
• Miller, B. C. (1996). Aile Araştırma Yöntemleri, Çev: Dinçay Köksal, TC. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, Ankara.
• Öner, G. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin “Okul Dışı Tarih Öğretimi”ne İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi, Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 4(1), 89-121.
• Özbaran, S. (2003). Güdümlü Tarih, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
• Safran, M. (1993a). Ortaöğretim Kurumlarında Tarih Öğretiminin Yapı ve Sorunlarına İlişkin Bir Araştırma. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Safran, M. (1993b). Lise Öğretmen ve Öğrencilerine Göre Tarih Dersinin Amaçları, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, (35-46).
• Safran, M. (2006). Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Sarıköse, B. (2011). Tarih Öğretiminde Menkıbelerin Kullanılması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 311-321.
• Şimşek, A. (2010). Sınıf ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Tarih Öğretimine İlişkin Tutumları, International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 181-203.
• Tekeli, İ. (1998). Tarih Bilinci ve Gençlik, Karşılaştırmalı Avrupa ve Türkiye Araştırması, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Tekeli, İ. (2002). Yaratıcı ve Çağdaş Bir Tarih Eğitimi İçin: İlköğretimde ve Liselerde Tarih Eğitiminin Yeniden Yapılandırılması Konusunda Kuramsal Bir Çerçeve, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Tobin, K., Tippins, D. J. And Gallard, A. (1994). Research on Instructional Strategies for Teaching Science, in: Gabel DL (Ed). New York: MacMillan.
• Ulusoy, K. (2009). Lise Öğrencilerinin Tarih Derslerinin İşlenişi ile İlgili Düşünceleri (Ankara Örneği), Çulurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 417-434.
• Yeşilbursa, C. C. (2008b). Tarihi Yerlerle Tarih Eğitimi: Bir Kılavuz Örneği, Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildiri Kitabı, Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, 563-568, (http://www.acikarsiv.gazi.edu.tr/index.php?menu=2&secim=10&YayinBIK=2269#) adresinden 29.10.2019 tarihinde indirilmiştir.)
• Yılmaz, K. ve Kaya, M. (2001). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin tarih algısı ve tarih öğretimine pedagojik yaklaşımları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (6), 73-95.