Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Reyhan (Ocimum basilicum L.) Genotiplerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 2, 100 - 109, 31.12.2017

Erdinç Günay İsa Telci

Öz

Reyhan (Ocimum basilicum L.) Lamiaceae
(Ballıbabagiller) familyasına ait, baharat olarak kullanılan ve uçucu yağı
değerli aromatik bir bitkidir. Bu çalışma; önceki araştırmalardan seçilen
reyhan genotiplerinin Isparta ekolojisinde verim ve kalite özelliklerini tespit
etmek amacıyla yürütülmüştür. Tarla denemeleri 2015 ve 2016 vejetasyon
döneminde tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur. Çalışmada
vejetasyon dönemi boyunca yapılan biçimler birleştirilerek yıllık toplam yeşil
ve kuru herba verimleri ile kuru yaprak verimleri incelenmiştir. Ayrıca uçucu
yağ verimleri ile uçucu yağdaki ana bileşenleri belirlenmiştir. Çalışma
sonucunda araştırılan reyhanlarda iki yıl ortalamasına göre yeşil ve kuru herba
ile kuru yaprak verimleri sırasıyla 1436.7-5041.6 kg/da, 214.2-798.1 kg/da ve
132.0-453.8 kg/da arasında değişmiştir. Uçucu yağ verimleri ise 0.78-2.88 L/da
aralığında olmuştur. Çalışmada yüksek herba verimleri R29, R17 ve R10L nolu
genotiplerden, yüksek uçucu yağ verimleri ise R29, R19, R3K ve R23 nolu
genotiplerden alınmıştır. Yapılan kimyasal analizlerde genotiplerin 6’sının linalol,
4’ünün sitral bakımından zengin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Reyhan, Ocimum basilicum, verim, uçucu yağ, Isparta

Determination of Yield and Quality Characters of Some Basil Genotypes in Isparta Ecological Conditions

Öz

Basil
(Ocimum basilicum L.), belongs
Lamiaceae family, is an aromatic plant, and it is used as spice and cosmetic
industries due to valuable essential oil. The study was carried out to
determine yield and quality characters of selected basil genotypes as a result
of previous researches in ecological conditions of Isparta. Field studies were
planned with a randomized blocks design during 2015 and 2016 vegetation
periods. In the study, annual total fresh, dried herb and dried leaves yields
were investigated with during vegetation period. Also, essential oil yields and
compositions were determined. The fresh, dried herb and dried leaves yields
according to two years averages varied between 14367-50416 kg/ha, 2142-7981 kg/ha
and 1320-4538 kg/ha, respectively. The essential oil yields were in between 7.8-28.8
L/ha. In the study, highest herb yields were obtained from R29, R17 and R10L
genotypes and the highest essential oil yields were obtained from R29, R19, R3K
and R23 genotypes. According to chemical analysis, it was determined that 6 of
genotypes had high linalool content while 4 of them had high citral content.

Anahtar Kelimeler

Basil, Ocimum basilicum L., yield, essential oil, Isparta

Kaynakça

• Anonim 2017a. Isparta İli İklim Özellikleri Erişim Tarihi: 07.08.2017. http://www.ispartakulturturizm.gov.tr/TR,71025/iklim.html.
• Anonim 2017b. Isparta İli Toprak Özellikleri Erişim Tarihi: 07.08.2017. http://www.ispartakulturturizm.gov.tr/TR,71023/toprak-yapisi-ve-nitelikleri.
• Asımgil, A. 1996. Şifalı Bitkiler, Timaş Yayınları İstanbul, 352s.
• Bassolé, I.H.N., Meda, A., Bayala, B., Tirogo, S., Franz, C., Novak, J., Nebié, R.C., Dicko, M.H., 2010. Composition and Antimicrobial Activities of Lippia multiflora Moldenke, Mentha x piperita L. and Ocimum basilicum L. Essential Oils and Their Major Monoterpene Alcohols Alone and in Combination. Molecules. 15: 7825-7839.
• Baydar, H., 2013. Tıbbi Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 4. Baskı). SDÜ Yayınları, 303s, Isparta.
• Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi Geçmişte ve Bugün (2. Basım). Nobel Tıp Kitapevleri.
• Chiang, L.C., Ng, L.T., Cheng, P.W., Chiang, W., Lin, C.C., 2005. Antiviral Activites of Extracts and Selected Pure Constituents of Ocimum basilicum. Clinical and Experimental Pharmacology and Physiology 32: 811-816.
• Davis, P.H. 1982. Flora of Turkey and the East Aegeon Islands, 7. Edinburg University Press.
• Govindarajan, M., Sivakumar R., Rajeswary, M., Yogalakshmi, K., 2013. Chemical Composition and Larvicidal Activity of Essential Oil From Ocimum basilicum (L.) Against Culex tritaeniorhynchus, Aedes albopictus and Anopheles subpictus (Diptera: Culicidae). Experimental Parasitology 134(1): 7-11.
• Hussain, A.I., Anwar, F., Sherazi, S.T.H., Przybylski, R., 2008. Checimal Composition, Antioxidant and Antimicrobial Activities of Basil (Ocimum basilicum) Essential Oils Depends on Seasonal Variations. Food Chemistry. 108(3): 986-995.
• Karık, Ü., Çiçek, F., Oğur, E., Çınar, O., Birol, D., 2014. Menemen Ekolojik Koşullarında Bazı Ticari ve Yerel Fesleğen (Ocimum basilicum L.) Çeşitlerinin Morfolojik, Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Anadolu, J. Of AARI. 24(2): 10-20.
• Labra, M., Miele, M. Ledda, B. Grassi, F. Mazzei, M. Sala, F. 2004. Morphological Characterization, Essential Oil Composition and DNA Genotyping of Ocimum basilicum L. Cultivars. Plant Science. 167: 725-731.
• Murugan, K., Murugan, P., Noortheen, A., 2007. Larvicidal and Repellent Potential of Albizzia amara Boivin and Ocimum basilicum Linn Against Dengue Vector, Aedes aegypti (Insecta:Diptera:Culicidae). Bioresource Technology 98(1): 198-201.
• Nacar, Ş. 1997. Farklı Yörelerden Sağlanan Fesleğen (Ocimum basilicum L.) Bitkilerinde Değişik Dikim SıklıklarınınVerim ve Kaliteye Etkisi. C.U. Fen Bilimleri Enst. (Doktora Tezi). Adana.
• Oxenham, S.K., Svoboda, K.P., Walters, D.R. 2005. Antifungal Activity of The Essential Oil of Basil (Ocimum basilicum). J. Phytopathology 153: 174–180. Blackwell Verlag, Berlin.
• Simon, J.E., J. Quinn, and R.G. Murray. 1990. Basil: A Source of Essential Oils. In: J. Janick and J.E. Simon (eds.), Advances in New Crops. Timber Press, Portland, 484-489.
• Simon, J. E., Morales, M. R., Phippen, W. B., Vieira R. F. Hao, Z., 1999. Basil: A Source of Aroma Compounds and a Populer Culinary and Ornamental Herb. Prespecctive on New Crops and New Uses (Ed): J. Janick. ASHS Press, Alexanderia, VA.
• Tansi, S., Nacar, Ş., 2000. First Cultivation Trials of Lemon Basil (Ocimum basilicum var. citriodorum) in Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 3(3): 395-397.
• Telci, İ., 2005. Reyhan (Ocimum basilicum L.) Genotiplerinde Uygun Biçim Yüksekliklerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 77-83. Tokat.
• Telci, İ., Bayram, E., Yılmaz, G., Avcı A.B. 2005. Türkiye’de Kültürü Yapılan Yerel Fesleğen (Ocimum spp.) Genotiplerinin Morfolojik, Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Karakterizasyonu ve Üstün Bitkilerin Seleksiyonu (Sonuç Raporu), TOGTAG-3102 Nolu Proje, TÜBİTAK.
• Telci, İ., Bayram, E., Yılmaz, G., Avcı, B., 2006. Variability in Essential Oil Composition of Turkish Basils (Ocimum basilicum L.). Biochemical Systematics and Ecology, 34: 489-497. Telci, İ., Elmastaş M., Demirtaş, İ., Kacar, O., Aytaç, Z., Yılmaz, E., 2015. Türkiye’de Kültürü Yapılan Reyhanlarda (Ocimum basilicum L.) Flavonoid ve Fenolik Asit Kompozisyonlarının Araştırılarak Farklı Kemotiplerin Belirlenmesi, Önemli Bileşiklerin Ekolojilere Göre Değişimi ve Antioksidan Potansiyellerinin Karşılaştırılması. 111O677 Nolu Proje, TÜBİTAK.
• Yaldız, G., Çamlıca, M., Eratalar, S.A., Kulak, M., 2017. Farklı Dozda Kıbele Gübre Uygulamasının Fesleğen (Ocimum basilicum L.) Verimine Etkisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 7(1): 363-370.