Bazı Uygulamaların Menengiç (Pistacia terebinthus L.) Tohumlarının Çimlenmesi ve Çıkışı Üzerine Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 1, 27 - 39, 12.10.2018

İhsan Fawzi Hashım M. Atilla Aşkın Adnan N. Yıldırım

Öz

Bu çalışma,
sert tohum kabuğuna sahip menengiç (Pistacia
terebinthus L.) tohumlarında çimlenme ve çıkışı iyileştirmede, soğuk
katlama (30 ve 60 gün), H2SO4 (sülfirik asit) ile
aşındırma (30 ve 60 dakika) , sıcak suda bekletme (80oC, 15 ve 30
dakika), sıcak su + soğuk katlama (4 uygulama) ve H2SO4 +
soğuk katlama (4 uygulama) uygulamalarının etkinliğinin belirlenmesi amacıyla
yürütülmüştür. Menengiç tohumları Kahramanmaraş ilinden toplanmış, 48 saat su
içinde bekletildikten sonra meyve kabukları soyulmuştur. Çalışmada kontrol
olarak hiç bir uygulama görmemiş menengiç tohumları kullanılmıştır. Menengiç
tohumlarında nem tayini, tetrazolium testi, çimlenme ve çıkış testleri
gerçekleştirilmiştir.

Menengiç tohumları tetrazolium testinde %93.00
canlılığa sahip olarak belirlenmiştir. Dormansi kırıcı uygulamaların çimlenme
ve çıkış oranı ile ortalama çimlenme ve çıkış zamanı üzerine etkileri
istatistiki olarak önemli bulunmuştur. En yüksek çimlenme (%39.50) ve çıkış
oranı (%39.50) 60 gün soğuk katlama uygulamasından elde edilmiş, kontrol
tohumlarında çimlenme ve çıkış %0.00 olarak belirlenmiştir. H2SO4
+ soğuk katlama uygulamaları ortalama çimlenme ve çıkış zamanını diğer
uygulamalara göre oldukça azaltmıştır. Kontrol, sıcak su ve sıcak su + soğuk katlama
uygulamalarından çimlenme ve çıkış elde edilemediği için ortalama çimlenme ve
çıkış zamanları hesaplanamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Menengiç tohumu, soğuk katlama, çimlenme, çıkış

Kaynakça

• Ak, B.E., 1988. Bazı Pistacia Türleri Tohumlarının Çimlenmeleri Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 110 s. Adana.
• Ak, B.E., 2014. Antepfıstığı Üretiminden Tüketimine Kadar Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Yolları Paneli, 10 Ekim 2013, Harran Üniversitesi / Şanlıurfa, s. 8-29.
• AOSA, 2000. Tetrazolium Testing Handbook. Association of Official Seed Analysts. Contribuiton No.29.
• Atwater, B.R., 1980. Germination, Dormancy and Morphology of the Seeds of Herbaceous Ornamental Plants. Seed Science and Technology, 8, 523-573.
• Ayfer, M., Serr, E.S., 1961. Effects of Gibberellin and Other Factors and Seed Germination and Early Growth in Pistacia Species. Proceeding of American Society for Horticultural Science, 77, 308-415.
• Baninasab, B., Rahemi, M., 2001. Seed Dormancy in Pistacia mutica F. & M. Iran Agricultural Research, 20(2), 181-188.
• Baytop, T., 1984. Türkiye‘ de Bitkiler İle Tedavi. İstanbul Üniversitesi Yayınları No:3255, Eczacılık Fakültesi Yay., No: 40, İstanbul.
• Caloggero, S., Parera, C. A., 2000. Improved Germination and Emergence of Pistacia mutica by Presowing Chemical Scarification. Seed Science and Technology, 28 (2), 253-260.
• Chaabouni, A. C., Gouta, H., Batlle, I., Hormaza, I., Espiau, M. T., 2002. Effects of Chemical Scarification and Gibberellic Acid on in Vitro Germination of Pistacia atlantica Seeds. Acta Horticulturae, 591, 73-76.
• Crane, J. C., Forde, H. I., 1974, Improved Pistacia Seed Germination. California Agriculture, 28 (9), 8-9.
• Ellis, R. H., Hong,T. D., Roberts, E. H., 1985. Handbook of Seed Technology for Genebanks. Vols. I and II. IBPGR Rome.
• FAO, 2017. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Pistachios Production Quantity. Erişim Tarihi:10.07.2017. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC.
• Hartmann, H.T., D.E. Keşler, F.T. Davies, 1990. Plant Propagation, Principles and Practices. RegenlsPrenlice Hail, Englewood Cliffs, New Jersey, pp 647.
• ISTA 2009. International Rules for Seed Testing. The International Seed Testing Association (ISTA), Zurichstr 50, CH-8303, Bassersdorf, Switzerland.
• Kaska, N., Ak,B.E., Nikpeyma, Y., 1992. Antepfıstığı Yetiştiriciliğinde Saçak Köklü Çöğür ve Fidan Yetiştirme ÜzerindeBir Araştırma. Turkiye I. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 89-92, İzmir.
• Köse, H. 2001. Doğal Bitki Örtüsünde Bulunan Bazı Odunsu Süs Bitkilerinin Tohum Çimlendirme Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar IV. Pistacia lentiscus L. (Sakız Ağacı). Anadolu, Journal of AARI, 11 (1), 1-13.
• Kuru, C., Aksu, Ö., Kaşka, N., Küden, A. B., Ferguson, L., Michailides, T., 1995. Effect of Gibberellin and Other Treatments on Seed Germination of PistaciaSpecies. Acta Horticulturae, 419, 125-127.
• Negahdarsaber, M. R., Fattahi, M., Nasirzadeh, A. R., 2007. Physical Characteristics and the Best Method of Germination in Pistacia atlantica. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(1), 11-18.
• Nikpeyma, Y., Kaşka, N., Kaşka, N., Küden, A.B., Ferguson, L., Michailides, T., 1995. Effects of Radicule Tip Pinching and Gibberellic Acid on the Growth of Container Grown Pistacia Seedlings Under Glasshouse Conditions. Acta Horticulturae, 419, 243-248.
• Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2005. Ilıman İklim Meyve Türleri, Sert Kabuklu Meyveler Cilt-III. Ege Üniversitesi Yayınları, Ziraat Fakültesi Yayın No:566, İzmir.
• Pair, J. C., Khatamian, H., 1982. Propagation and Growing of the Chinese Pistache. Procedings of International Plant Propagation Society,. 32,497–502.
• Pedersen, L.H., Jorgensen, P.E., Pulsen, I., 1993. Effects of Seed Vigor and Dormancy on Field Emergence, Development and Grain Yield of Winter Wheat (Triticum aestivum L.) and Winter Barley (Hordeum vulgare L.). Seed Science and Technology, 21, 159-178.
• Pırlak, L., 1997. Bazı Uygulamaların Kızılcık (Cornus mas L.) Tohumlarının Çimlenmesi Üzerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2), 212-221.
• Rahemi, M., Baninasab, B., 2000. Effect of Gibberellic Acid on Seedling Growth in Two Wild Species of Pistachio. Journal of Horticultural Science & Biotechnology, 75 (3), 336-339.
• Salvador, R., Lloret, F., 1995. Germination of Several Mediterranean Shrubs Under Laboratory Conditions: Effect of temperature. Biological Abstract, Vol. 101: 2.
• Tanrıverdi, F., 1975. Ağaç Tohumlarında Dormansiye Sebep Olan Faktörler ve Dormansiyi Önleme Metodları. Atatürk Üniversitesi.Ziraat Fakültesi. Dergisi, 6(1), 93-107.
• Tilkat, E., 2006. Erkek Antepfıstığı (Pistacia vera L. cv. "Atlı") Ağaçlarının Mikro çoğaltılması. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s.142.
• Zohary, M., 1952. A Monografphical Study of the Genus Pistacia. Palestanian Journal of Botany (Jerusalem), 5, 187- 228.