Tarımsal Üretimde Kullanılan Sulama Sularının Elektriksel İletkenliğinin (EC) Uzaysal Değişkenlik Analizi: Dalaman-Muğla Örneği

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 1, 12 - 26, 26.06.2020

Namık Kemal Sönmez , Sahriye Sönmez , Hasan Rasit Turkkan , Resul Altın , Mesut Çoşlu

Öz

Bu çalışmada, test alanı olarak belirlenen Dalaman-Muğla ilçesinde; sulama amacı ile kullanılan sulama sularının elektriksel iletkenliklerinin (EC) belirlenmesi, uzaysal dağılımlarının jeoistatistiksel yöntemlerle haritalanması ve değişimlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Dalaman ilçesinde tarımsal üretimin yoğun olarak yapıldığı üç farklı yöreden ve üç farklı dönemde sulama suyu örnekleri alınmış, bu örneklerde pH, EC, anyon (CO3-2, HCO3-1, Cl-1 ve SO4-2) ve katyon (Ca+2, Mg+2, Na+1 ve K+1) analizleri gerçekleştirilmiştir. Jeoistatistiksel analizlerde, örnekleme noktalarından elde edilen EC verilerinin tanımlayıcı istatistiklerle analiz edilmesi amacı ile, yarıvariogram analizi ve Ordinary Kriging yöntemleri uygulanmıştır. Bu kapsamda, bölgenin EC modelleri çıkarılmış ve doğruluk analizleri yapılmış ve modeller karşılaştırılmıştır. Çalışmada, EC dağılım haritalarının çıkarılması amacı ile örneklerin alındığı kuyuların mekansal (uzaysal) konumları ve birbirleri arasındaki mesafeler hesaplamaya alınarak jeoistatistiksel analizler yapılmış ve analiz sonuçlarında bölgeler arasındaki dağılımlar ve ayrım noktaları çok düşük hata oranları ile belirlenmiştir. Araştırma sonucunda sulama sularının elektriksel iletkenliklerinin, arazinin topografyasına bağlı olarak kuzeyden güneye doğru gidildikçe artış gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elektriksel İletgenlik, Jeoistatistiksel Analiz, Sulama Suyu, Tuzluluk

Kaynakça

• Anaç, S., Aksoy. U., 2000. Foreword. International Symposium on Techniques to Control Salination for Horticultural Productivity. 30 March 2002. Antalya- Turkey.
• Anonim, 2018. Dalaman ziraat odası. http://www.zmo.org.tr/genel/ bizden_detay.php?kod=8914&tipi=38&sube=0
• Anonymous, 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. Agr. Handbook No: 60. USA.
• Anonymous, 1980. Standart Methods for The Examination of Water and Waste Water 15thedition. APHA. AWWA. WPCF. American Public Health Association No: 15. Fifteenth Street NW. Washington DC. 20005.
• Aydın, O., Çiçek, İ. 2013. Ege Bölgesi’nde Yağışın Mekansal Dağılımı. Coğrafi Bilimler Dergisi. CBD 11/2. 101-120.
• Ayyıldız, M. 1976. Sulama Suyu Kalitesi ve Sulamada Tuzluluk Problemleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 636. Ders kitabı No: 199. Ankara.
• Ayyıldız, M., 1983. Sulama Suyu kalitesi ve Tuzluluk Problemleri (ikinci baskı). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 879, Ders Kitabı No: 244, Ankara.
• Bailey, T.C., Gatrell. A.C. 1995. Interactive Spatial Data Analysis. Addison Wesley Longman Limited. Harlow. UK.
• Chun, Y., Griffirth, D.A. 2013. Spatial Statistics&Geostatistics. SAGE. London.
• Deutsch. C.V., Journel. A.G. 1992. Geostatistical Sofware Library and User's Guide. Oxford University Press. Inc.. New York.
• Ergene, A. 1982. Toprak Bilgisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.Erzurum.
• Fotheringham, A., Brunsdon, C., Charlton, M. 2000. Quantitative Geography Perspectives on Spatial Data Analysis. SAGE. London.
• Fresenius, W., Qentin, K. E., Schneildler, W. 1988. Water Analysis a Pratical Guide to Physico-chemical. Chemical and Microbiological Water Examination and Quality Assurance. ISBN 3-540-177723-Springer-Verlay. Berlin Heidelberg. Newyork.
• Hengl, T. 2009. A Practical Guide to Geostatisticstical Mapping. Office for Official Publications of the European Communities. Luxembourg.
• Isaaks, E., Srivastava. R. 1989. An Introduction to Applied Geostatistics. Oxford University Press. New York.
• Kalkhan, M.A. 2011. Spatial Statistics Geospatial Information Modelling and Thematic Mapping. CRC Press. USA.
• Linchtenstern, A. (2013). Kriging Methods in Spatial Statistics. Bachelor’s Thesis. Technische Universität München. Department of Mathematics. Germany.
• Taş İ. 2009. Karaman-Ayrancı Tuzlu Alkali Topraklarının Mevcut Durumunun ve Yıkama Etkinliği’nin Belirlenmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Türkoğlu, N., Aydın, O., Duman, N., Çiçek, İ. 2016. Türkiye’ de Yağışın Farklı Mekansal Enterpolasyon Yöntemleriyle Karşılaştırılması. Journal Of Human Sciences. V.13/3.
• Vieira, S.R., Hatfield, J.L., Nielsen, D.R., Biggar, J.W. 1983. Geostatistical Theory and Application to Variability of Some Agronomical Properties. Hilgardia. 51. 3. 1−75. Davis California.
• Woods, S. A. 1996. Salinity Tolerance of Ornamental Trees and Shrubs. Alberta Agriculture. Food and Rural Development. www.agric.gov.ab.ca/soil/saltroot.html