Farklı Fosfor Dozu Uygulamalarının Burçak (Vicia ervilia L.)’ta Verim ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 6, 10.06.2021

Musa Eken Mevlüt Türk

Öz

Bu araştırma, 5 farklı fosfor dozunun (0, 4, 8, 12 ve 16 kg/da) burçak (Vicia ervilia L.) verimi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla 2019 yılında Konya ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada bitki boyu, bakla boyu, bakla eni, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bin tane ağırlığı, ham protein oranı ve tane verimi incelenmiştir. Fosfor dozlarının bitki boyu, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bin tane ağırlığı, ham protein oranı ve tane verimi üzerine etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Farklı fosfor dozlarına göre, bitki boyu 24.2-28.3 cm, bakla boyu 16.1-18.8 mm, bakla eni 4.23-4.60 cm, bitkide bakla sayısı 17.33-28.87 adet, bitkide tane sayısı 38.70-63.07 adet, bin tane ağırlığı 31.33-36.67 g, ham protein oranı % 16.24-19.93 ve tane verimi 48.13-86.71 kg/da arasında değişmiştir. Kontrol uygulaması en düşük değerlere sahip olurken, fosfor uygulamaları arttıkça bitki boyu, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bin tane ağırlığı, ham protein oranı ve tane verimi artmıştır.
En yüksek tane verimi 12 kg/da ve 16 kg/da fosfor uygulamalarında elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Burçak, fosforlu gübre, tane verimi, bin tane ağırlığı

Effect of Different Phosphorus Dose Applications on Yield and Some Yield Components of Bitter Vetch (Vicia ervilia L.)

Öz

This research was carried out in order to determine the effects of 5 different phosphorus doses (0, 40, 80, 120 and 160 kg ha-1) on yield of bitter vetch (Vicia ervilia L.) in Konya ecological conditions in 2019. The experiment was established in a randomised complete block design with three replications. In the study, plant height, pod length, pod width, number of pods per plant, number of seed per plant, 1000 seed weight, crude protein ratio and seed yield were investigated. Phosphorus applications had significant effects on plant height, number of pods per plant, number of seeds per plant, 1000 seed weight, crude protein ratio and seed yield. According to different phosphorus doses, plant height varied between 24.27 and 28.33 cm, pod length between 16.1 and 18.8 mm, pod width between 4.23 and 4.60 cm, pod number per plant between 17.33 and 28.87, seed number per plant between 38.70 and 63.07, 1000 seed weight between 31.3 and 36.67 g, crude protein ratio between 16.24 and 19.93% and seed yield between 48.13 and 86.71 kg/da. Increasing phosphorus rates resulted in an increase in plant height, number of pods per plant, number of seed per plant, 1000 seed weight, crude protein ratio and seed yield, while the control treatment had the lowest values. The highest seed yield was obtained in 12 kg/da and 16 kg/da phosphorus applications.

Anahtar Kelimeler

Bitter vetch, phosphorus fertilizer, seed yield, 1000 seed weight

Kaynakça

• Abd-El Moneim, A. M., 1993. Agronomic Potential of Three Vetches (Vicia spp.) underrain fed conditions. J. Agr. Crop. Sci. 170: 113-120.
• Akyıldız, A.R., 1986. Yemler bilgisi ve teknolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 974, Ders kitabı: 286. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Al, V., 2000. Şanlıurfa Yöresinden ve Yurt İçi Araştırma Kuruluşlarından Temin Edilen Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Çeşitlerinin Biyolojik ve Tarımsal Karakterlerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. Doktora tezi. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Al, V., Baysal, İ. ve Bucak, B., 2001. Harran Ovası koşullarında kışlık olarak yetiştirilen Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) hatlarında tohum verimi ve verim kriterlerinin belirlenmesi üzerinde araştırmalar. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1-2); 57-66.
• Al, V., Baysal, İ. ve Bucak, B., 2006. Şanlıurfa Koşullarında Bazı Burçak (Vicia ervilia (L.)Willd.) Hatlarında Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerin Saptanması Üzerine Araştırmalar. http://www.gap.gov.tr/Turkish/Tarım/Makale Erişim Tarihi: 29.01.2019.
• Andiç, C., Deveci, M., Akdeniz, H., Terzioğlu, Ö., Keskin, B., Yılmaz, B. ve Arvas, Ö., 1996. Van Kıraç Koşullarına Adapte Olabilecek Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Hatlarının Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, s. 710-717, Erzurum.
• Ayan, İ., Acar, Z., Başaran, U., Önal Aşçı, Ö. ve Mut, H., 2006. Samsun Ekolojik Koşullarında Bazı Burçak Hatlarının Ot ve Tohum Verimlerinin Belirlenmesi. OMÜ. Ziraat Fak. Dergisi, 21(3):318-322.
• Ayhan, E. ve Ekiz, H., 1993. Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.)’ta Bazı Tarımsal Özellikler Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Cilt:3, Fasikül No: 1-2.
• Bellido, L.L., 1994. Grain legumines for animal feed. Plant Production and Protection Series No:26. FAO, p:273-288. Rome. Bür, E., 2000. Diyarbakır Koşullarında Farklı Sıra Arası ve Tohumluk Miktarının Burçak (Vicia ervilia (L), Willd.)’ta Tohum Verimi ile Verim Komponentleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır
• Canbolat, Ö., Bayram, G., 2007. Bazı baklagil tanelerinin in vitro gaz üretim parametreleri, sindirilebilir organik madde ve metabolik enerji içeriklerinin karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 31-42.
• Çelebi, H. B., 1993. Erzurum Yöresine Uygun Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Hatlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Ünv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Çiftçi, M., 1995. Şanlıurfa Yöresinde Yetiştirilen Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Çeşitlerinin Bazı Morfolojik Ve Tarımsal Özellikleri Üzerine Araştırma. Yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Çomaklı, B., Menteşe, Ö., Koç, A. ve Bakoğlu, A., 1999. Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.)’ta Verim Ve Verim Unsurları Üzerine Sıra Aralığı ve Fosforun Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt III, Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 107-115. Adana.
• Ekiz, H., 1983. Türkiye'de Yetiştirilen Bazı Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Çeşitlerinin Önemli Morfolojik, Biyolojik ve Tarımsal Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. (Doktora Tezi) Ankara.
• Ekiz, H., 1988. Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Hatlarında Bazı Tarımsal Özelliklerin Karşılaştırılması. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, 1098.Ankara.
• Ekiz, H., 1991. Burçak Bitkisinde Seleksiyon Islahıyla Elde Edilen Hatların Bazı Tarımsal Özellikleri. Türkiye 2. Çayır Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, s. 564- 573, 28-31 Mayıs, Bornova-İzmir.
• Ekiz, H. ve Özkaynak, İ., 1984. Türkiye’de Yetiştirilen Bazı Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Çeşitlerinin Önemli Morfolojik, Biyolojik Ve Tarımsal Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayın No: TB: 5, Ankara.
• Erdurmuş, C., 2006. Antalya Koşullarında Bazı Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) Hatlarında Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerin Saptanması. (Yüksek Lisans Tezi)., Akdeniz Ünv. Fen Bilimleri Ens. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Antalya.
• Ev, B.K. ve Ekiz, H., 1994. Burçak (Vicia ervilia (L) Willd)’ta ekim sıklığının verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 3(1-2); 35-42.
• Genç, N., 2002. Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.)Hatlarında Farklı Sıra Arası Mesafelerin Tohum Verimi ve Diğer Tarımsal Özelliklere Etkisi Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi)., Kahramanmaraş Sütçü İmam Ünv. Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Gençkan, M.S., 1983. Yem bitkileri tarımı. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, No:467. İzmir.
• Gösterit, A., Gürel, F., Alagöz, M., Türk, M., 2017. Determination of pollination effectiveness of different pollinators on alfalfa in Lakes Region of Turkey. 45. Apimondia Uluslararası Arıcılık Kongresi, 29 Eylül-4 Ekim, İstanbul, sayfa:125
• Hegi, G., 1933. Illustrierte Flora von Mittel=Europe. Band IV(3). München, 1512-1514.
• Kacar, B. ve İnal, A., 2008. Bitki Analizleri; Nobel Yayınları: Ankara, 1241.
• Kendir, H., 1999. Farklı kökenli Burçak (Vicia ervilia (L) Willd) Hatlarının tohum verimleri ve bazı bitkisel özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 5(2); 110-112.
• Kiffman, R.L., 1951. Morphologie und Systematik der Land Wirtsch Ftlichbedeuts MenWichen-(Vicia) und Linsen-(Lens) Arten. Z.F. Acker und Pflanzenbau. 94 (4): 439-440.
• Özköse, A., 2003. Burçak(Vicia ervilia (L.) Willd.)’ta ekim zamanının verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 72s.
• Ramos-Morales, E., Sanz-Sampelayo, M.R., Molina-Alcaide, E., 2010. Nutritive evaluation of legume seeds for ruminant feding. Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition 94: 55–64.
• Reisi, K.,Zamani, F., Vatankhah, M.,Rahimiyan, Y., 2011. Effect of rawand soaked bitter vetch (Vicia ervilia) seeds as replacement protein source of cotton seed meal on performance and carcass characteristics of lori-bakhtiari fattening ram lambs. Global Veterinaria 7 (4): 405-410.
• Sadeghi, G.H.,Mohammadi, L., Ibrahim, S.A., Gruber, K.J., 2009. Use of bitter vetch (Vicia ervilia) as a feding redient for poultry. World's Poultry Science Journal, 65, 51-64.
• Savaş, R., 1967. Özel tarla ziraatı (tahıllar ve baklagiller).Kardeş Matbaası, Ankara.
• Seifdavati, J.,Taghizadeh, A., 2012. Effect of moist heat on in vitro gas production parameters of some of legume seeds. Journal of Petroleum and Gas Exploration Research. 2(4): 061-068.
• Serin, Y., Tan, M. ve Çelebi, H.B., 1997. Erzurum Bölgesine Uygun Burçak (Vicia ervilia(L.) Willd.) Hatlarının Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 6(2); 13-22.
• Soya, H., Avcıoğlu R. ve Geren, H., 1997. Yem bitkileri. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti. 223s. İstanbul.
• Sönmez, O., 1992. Burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) bitkisinde azotlu ve fosforlu gübrelerin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Türk, M., Gösterit, A., Alagöz, M., Buluş, İ.Y., 2018. Korunga Tohum Üretiminde Bal Arıların Rolü. 6. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi, 15-19 Ekim, Muğla, Türkiye, sayfa: 698
• Uzun, B., 2008. Tokat ekolojik Şartlarında bazı burçak (Vicia ervilia ( L.) Willd.) hatlarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 51 s.
• Yücel, C., 1999. Çukurova kıraç koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia (L) Willd)’ hatlarında bitkisel ve tarımsal özelliklerin saptanması üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt III, Çayır-Mera Yem bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller,124-129. Adana.