BANAZ ŞARTLARINDA İKİNCİ ÜRÜN SORGUM SUDANOTU YETİŞTİRİLMESİ OLANAKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 46 - 51, 10.06.2021

Yücel Bilen , Mevlüt Türk

Öz

Bu çalışma bazı sorgum çeşitlerinin verim ve bazı kalite özelliklerini belirlemek amacıyla 2015 yılında Uşak ili Banaz ilçesinde yürütülmüştür. Çalışma dört sorgum sudanotu melez çeşidi (Sugar Graze II, Greengo, Nutri Honey, El Rey) ile ikinci ürün şartlarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çalışmada bitki boyu, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, ADF, NDF, toplam sindirilebilir besin maddesi ve nispi yem değerleri incelenmiştir. Çeşitler arasında ham protein oranı hariç, incelenen tüm özellikler bakımından istatistiki olarak önemli farklılıklar bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, çeşitlerin bitki boyları 198.2 ile 203.5 cm, kuru ot verimleri 1177 ile 1314 kg/da, ham protein oranları % 7.07 ile 7.84, ham protein verimleri 83.17 ile 102.9 kg/da, ADF oranları % 35.86 ile 40.15, NDF oranları % 56.11 ile 58.12, toplam sindirilebilir besin maddesi % 49.52 ile 55.05 ve nispi yem değeri 92.20 ile 101.05 arasında değişmiştir. Greengo çeşidi diğer çeşitlere göre daha yüksek bitki boyu, kuru ot verimi, ham protein verimi, TSBM ve nispi yem değerine, daha düşük ADF ve NDF değerlerine sahip olmuştur. Sonuçlar, Greengo çeşidinin Uşak ve benzeri ekolojik şartlara uygun olarak değerlendirilebileceğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Sorgum, sudanotu, ham protein, nispi yem değeri, toplam sindirilebilir besin maddesi

A RESEARCH ON POSSIBILITIES OF SECOND CROP SORGHUM SUDANGRASS GROWING ON BANAZ CONDITION

Öz

This study was conducted to determinate of yield and some quality characters of sorghum cultivars in Usak province in 2015. The study was conducted with four sorghum sudangrass hybrid (Sugar Graze II, Greengo, Nutri Honey, El Rey) in the second crop conditions. The experiment was carried out in completely randomized block design with three replicates. In the study, plant height, hay yield, crude protein (CP) ratio, crude protein yields, ADF, NDF, total digestible nutrient (TDN) and relative feed value (RFV) were determined. Except crude protein ratio, there were significant differences in all the properties examined among sorghum and sorghum-sudangrass hybrid cultivars. According to the results of the research, plant heights of cultivars ranged from 198.2 to 203.5 cm, hay yields ranged from 11770 to 13140 kg ha-1, crude protein ratios ranged from 7.07 to 7.84%, crude protein yields ranged from 831.7 to 1029.0 kg ha-1, ADF ratios from 35.86 to 40.15%, NDF ratios from 56.11 to 58.12%, TDN ratios from 49.52 to 55.05%, RFV values from 92.20 to 101.05. Greengo cultivar had higher plant height, hay yield, crude protein yield, TDN and RFV values and lower ADF and NDF ratio than other cultivars. The results revealed that Greengo cultivar can be considered suitable for the Uşak and similar ecological conditions.

Anahtar Kelimeler

Sorghum, sudangrass, crude protein, realtive feed value, total digestible nutrient

Kaynakça

• Acar R, Akbudak MA ve Sade B (2000). Konya Ekolojik Şartlarında Sorgum X Sudan Otu Melezlerinin Verimleri ile Verimi Etkileyen Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (29), 88-95.
• Akdeniz H, Karslı MA, Nursoy H. ve Yılmaz İ (2003). Bazı tane sorgum çeşitlerinin besin madde kompozisyonu ve sindirilebilir kuru madde veriminin belirlenmesi, Turkish Journal of Veterinary and Animal Science, 27(6): 1349-1355.
• Anonymous (2010). Ankom, Technology, Neutral Detergent Fibre and Acid Detergent Fibre Analyses. http://www.ankom.com/09_procedures/ procedures.shtml
• Arslan M ve Çakmakçı S (2011). Mısır (Zea mays) ve sorgumun (Sorghum bicolor L.) farklı bitkilerle birlikte yapılan silajlarının karşılaştırılmaları, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1): 47-53.
• Aydın İ, Albayrak S (1995). Samsun ekolojik şartlarında II. ürün olarak yetiştirilen bazı bitkilerin farklı biçim zamanlarında ot ve ham protein verimleri üzerine bir araştırma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Samsun, Türkiye, 10(3): 71-81.
• Aydin N, Mut Z, Mut H. and Ayan I (2010). Effect of autumn and spring sowing dates on hay yield and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes. Journal of Animal and Veterinary Advances. 9(10), 1539-1545.
• Ayub M, Tanveer A, Nadeem MA and Tayyub M (2003). Fodder yield and quality of sorghum (Sorghum bicolor L.) as influenced by different tillage methods and seed rate, Pakistan Journal of Agronomy 2(3): 179- 184.
• Cacares O, Santana H (1987). Nutrutive value and nutrientyield of six forage grass esvalor nutritivoyren dimiento de, Estacion Exp. Pastosy Forrajes IndıoHatuey, 10(1): Matazas, 76-82, Matazas, Cuba.
• Canbolat Ö (2012). Bazı buğdaygil kaba yemlerinin in vitro gaz üretimi, sindirilebilir organik madde, nispi yem değeri ve metabolik enerji içeriklerinin karşılaştırılması, Kafkas Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, Vol: 18 Issue 4: 571-577.
• Çeçen S, Öten M, Erdurmuş C (2005). Batı Akdeniz sahil kuşağında sorgum, sudan otu ve mısırın II. ürün olarak değerlendirilmesi, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(3): 337-341.
• Cassida KA, Griffin TS, Rodriguez J, Patching SC, Hesterman OB and Rust SR (2000). Protein degradability and forage quality in maturing alfalfa, red clover and birdsfoot trefoil. Crop Science, 40, 209-215.
• Cakmakci S, Gunduz I, Cecen S and Aydinoglu B (1999). Effects of different harvesting times on yield and quality of sorghum silage (Sorghum bicolor L.). Turkish J. Agric. For., 23: 603–611.
• Glamoclija D, Jankovic S, Rakic S, Maletic R, Ikanovic J, Lakic Z (2011). Effects of nitrogen and harvesting time on chemical composition of biomass of Sudan grass, fodder sorghum, and their hybrid. Turkish J. Agric. For., 35: 127–138.
• Güneş A and Acar R (2005). Karaman ekolojik koşullarında silajlık sorgum sudanotu melezinin ikinci ürün olarak yetiştirme imkanlarının belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(35): 8-15.
• Horrocks RD and Valentine JF (1999). Harvested Forages. Academic Press, 415 p.
• Hoşaflıoğlu İ (1998). Sorgum (Sorghum bicolor L. Moench) ve sorgum x sudanotu (Sorghum bicolor-Sorghum sudanense Stapf.) melezi çeşitlerinin silaj amacıyla ikinci ürün olarak yetiştirme olanakları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Van, Türkiye.
• İptaş S, Yılmaz M ve Aktaş A (1997). Tokat ekolojik koşullarında sorgum x sudanotu melezinde ekim normu ve azotlu gübre uygulamalarının verim ve kaliteye etkisi, Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, Samsun, Türkiye, 477-481.
• Karadaş S (2008). Farklı ekim sıklıklarında ikinci ürün olarak ekilen sorgum x sudanotu melezinin verim ve bazı verim unsurlarının belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 18-42.
• Kacar B ve İnal A (2008). Bitki Analizleri. Nobel Yayınları. No, 1241, Ankara.
• Keskin B, Yılmaz İH and Akdeniz H (2005). Yield and yield component of forage sorghum hybrid (Sorghum bicolor x Sorghum sudanense Stapf.) as influenced by varieties and maturity. Journal of the Faculty of Agriculture, 36(2): 145-150.
• Kır H and Dursun Şahan B (2019). Yield and Quality Feature of Some Silage Sorghum and Sorghum-Sudangrass Hybrid Cultivars in Ecological Conditions of Kırşehir Province. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 6(3): 388-395.
• Kozłowski S, Zielewicz W, Oliwa R, Jakubowski M (2006). Biological and chemical properties of Sorghum saccharatum from the point of view of possibilites of its cultivation in Poland, Grassland Science in Poland, 9: 101- 112.
• Markovic J, Radovic J, Lugic Z and Sokolovic D (2007). The effect of development stage on chemical composition of alfalfa leaf and stem. Biotechnology in Animal Husbandry, 23(5-6), 383-388.
• Marsalis MA, Kirksey RE, Flynn R, O’Neill MK, Lauriault LM, Place M (2010). Corn and sorghum performance tests, New Mexico State University, Las Cruces.
• Miron J, Solomon R, Adin G, Nir U, Nikbachat M, Yosef E, Carmi A, Weinberg ZG, Kipnis T, Zuckerman E, Ben-Ghedalia D (2006). Effects of harvest stage and re-growth on yield, composition, ensilage and in vitro digestibility of new forage sorghum varieties. J. Sci. Food Agric., 86: 140–147.
• Özmen S (2017). Bingöl Koşullarında Farklı Sorgum Türlerinin Ot Verimi ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 63s.
• Prakash V, Mishra JS, Kumar R, Kumar S, Rao KK, Bhatt BP (2017). Thermal utilization and heat use efficiency of sorghum cultivars in middle Indo-Gangetic Plains. Journal of Agrometeorology, 19(1), 29–33.
• Rohweder DA, Barnes RF and Jorgensen N (1978). Proposed hay grading standards based on laboratory analyses for evaluating quality. J. Anim. Sci., 47, 747-759.
• Saeed IAM and El-Nadi AH (1998). Forage sorghum yield and water use efficiency under variable irrigation. Irrig. Sci., 18: 67–71.
• SAS Institute. (1998). INC SAS/STAT users’ guide release 7.0, Cary, NC, USA.
• Siefers MK, Turner JE, Huck GL, Young MA, Anderson SA, Pope RV and Bolsen KK (1997). Agronomic and silage quality traits of forage sorghum cultivars in 1995, Cattlemen’s Day.
• Soya H, (1999). İkinci Ürün olarak Yem Bitkileri Tarımı. Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara, 93-103.
• Tiryaki İ (2005). Sorghum: genetics root, usage, breeding techniques and biotechnological developments. K.S.U Journal of Science and Engineering, 8(1): 84-90.
• Tosunoğlu S (2014). Yozgat şartlarında ana ve ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek sorgum, sudan otu ve sorgum sudan otu melez çeşitlerinin belirlenmesi, Bozok Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 75
• Tuğay M (2009). Toprak İşlemeli ve İşlemesiz uygulamaların ikinci Ürün Sorgumun (Sorghum spp.) Verim ve Kalitesine etkisi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Sayfa 20-53
• Yavuz M (2005). Detergent fiber system. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University, 2005(1) 93-96.
• Yılmaz Ş, Güler M, Akdoğan G ve Emeklier HY (2003). Hatay Koşullarında Azotlu gübre dozları ve Bitki sıklıklarının 2. Ürün Yemlik Sorgumun Verimine Etkisi, Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, 298-302.
• Yılmaz İ and Hoşsaflıoğlu İ (2000). Sorgum (Sorghum bicolor L. Moench) ve sorgum x sudan otu (Sorghum bicolor - Sorghum sudanense Stapf.) melezi çeşitlerinin silaj amacı ile ikinci ürün olarak yetiştirme olanakları, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(1): Adana, Türkiye, 49-56.
• Yosef E, Carmi A, Nikbachat M, Zenou A, Umiel N and Miron J (2009). Characteristics of tall versus short-type varieties of forage sorghum grown under two irrigation levels, for summer and subsequent fall harvests, and digestibility by sheep of their silages. Anim. Feed Sci. Tech., 152: 1–11.
• Zulfiqar AM and Asim M (2002). Fodder yield and quality evaluation of the sorghum varieties. Pakistan J. Agron., 1: 60–63.