Uşak Şartlarında Bazı Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.) Çeşitlerinin Verim ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 52 - 58, 10.06.2021

Eser Ülker , Osman Yüksel

Öz

Öz: Bu çalışma, Macar fiğ çeşitlerinin ot ve tohum verimleri ile bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2018-2019 yetiştirme döneminde Uşak’ta yürütülmüştür. Çalışmada, Altınova-2002, Budak, Kansur, Oğuz-2002, Sarıefe ve Tarm Beyazı-98 Macar fiğ çeşitleri tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak ekilmişlerdir. Araştırmada, Macar fiğ çeşitlerinin, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, baklada tane sayısı, biyolojik verim, tohum verimi ve bin tane ağırlıkları arasında istatistiki açıdan önemli farklılıklar belirlenmiştir.

Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, yeşil ot verimlerinin 1872.50-2607.50 kg/da, kuru ot verimlerinin 421.16-606.89 kg/da, ham protein oranlarının %16.20-18.49, ham protein verimlerinin 68.30-111.33 kg/da arasında değiştiği belirlenmiştir. Çeşitlerin baklada tane sayıları 3.73-6.66 adet, biyolojik verimleri 276.77-402.83 kg/da, tohum verimleri 75.67-103.44 kg/da ve bin tane ağırlıkları 30.39-34.10 g arasında farklık göstermiştir. Araştırma sonucunda Uşak ve benzer özelliğe sahip bölgelerde kaliteli ve yüksek ot verimi için Tarm Beyazı-98 ve Sarıefe Macar fiği çeşitlerinin, tohum verimi için ise Tarm Beyazı-98, Sarıefe, Kansur ve Altınova-2002 çeşitlerinin tercih edilmesinin daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Macar fiğ, çeşit, kuru ot verimi, ham protein verimi, tohum verimi

Determination of Yield and Some Agronomic Properties of Hungarian Vetch (Vicia pannonica Crantz) Cultivars Under Usak Conditions

Öz

Abstract: This study was conducted to determine the hay and seed yield and some agricultural properties of some Hungarian vetch cultivars in Usak during the 2018 - 2019 growing season. In the study, Altınova-2002, Budak, Kansur, Oğuz-2002, Sarıefe and Tarm Beyazı-98 Hungarian vetch cultivars were grown according to the randomized block design with three replications. In the study, statistically significant differences were determined among the cultivars regarding herbage yield, hay yield, crude protein content, crude protein yield, grain number per pod, biological yield, seed yield and thousand grain weights.

According to the results, it is determined that the herbage yields 1872.50-2607.50 kg/da, hay yields 421.16-606.89 kg/da, crude protein contents 16.20-18.49%, crude protein yields varied 68.30-111.33 kg/da in the research. According to the results obtained from the study, the plant heights changed 48.67 to 61.00 cm, herbage yields 1872.50 to 2607.50 kg/da, hay yields 421.16 to 606.89 kg/da, crude protein ratios 16.20 to 18.49%, and crude protein yields of the cultivars changed 68.30 to 111.33 kg/da. The number of seeds per pod of the cultivars differed between 3.73-6.66, biological yields 276.77-402.83 kg/da, seed yield 75.67-103.44 kg/da, and thousand-grain weights 30.39-34.10 g. As a result of the research, it was concluded that it is more appropriate to choose Tarm Beyazı-98 and Sarıefe cultivars for high quality and hay yield in Usak and similar regions, and Tarm Beyazı-98, Sarıefe, Kansur and Altınova-2002 cultivars for seed yield.

Anahtar Kelimeler

Hungarian vetch, cultivar, hay yield, crude protein yield, seed yield

Kaynakça

• Açıkgöz E (2001). Yem Bitkileri, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Bursa.
• Albayrak S, Güler M, Töngel MÖ (2004). Effects of seed rates on forage production and hay quality of vetch-triticale mixtures. Asian J. of Plant Sci., 3 (6): 752-756.
• Albayrak S, Türk M, Yüksel O (2011). Effect of row spacing and seeding rate on Hungarian vetch yield and quality. Turkish J. of Field Crops, 16(1): 54-58.
• Anonim (2019a). Uşak İli iklim Verileri. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim (2019b). Standart Toprak Analizi. Uşak Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, Uşak.
• Avcı M, Meyveci M, Karakurt E, Karaçam M, Sürek D, Özdemir B, Şahin Yürürer A (2002). Macar fiği (Vicia pannonica Crantz. cv. Tarm Beyazı-98) ile tüylü fiğ (Vicia villosa L. cv. Munzur-98) çeşitlerinin tohumluk üretiminde değişik ekim sıklıklarının etkinliğinin araştırılması. Tarla Bitkileri Merkez Araş. Enst. Derg., 11(1-2): 14-29.
• Bakoğlu A, Kökten K, Karadavut U (2010). Bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) hat ve çeşitlerinin Bingöl kuru şartlarına adaptasyonu üzerine bir çalışma. III. Bingöl Sempozyumu, Eylül, 17-19, Bingöl s. 93-99.
• Balabanlı C (2009). Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.), Avcıoğlu R. Hatipoğlu R. Karadağ Y. eds. In: Yem Bitkileri, Baklagil Yem Bitkileri Cilt II. İzmir: TC. Tarım Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müd. Yayınları; pp. 417-418.
• Başbağ M, Hoşgören H, Aydın A (2013). Vicia taxa in Flora of Turkey. Anadolu Journal of Agriculture Sciences. 28, 59.
• Bayar M, Çaçan E (2019). Farklı zamanlarda hasat edilen Macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz) ot verimi ve bazı kalite özelliklerinin değişimi. 1. Uluslararası Harran Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Şanlıurfa, Sayfa: 322-330.
• Budak F (2017) Iğdır ekolojik şartlarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg. 20 (Özel Sayı):28-32.
• Buxton DR (1996). Quality related characteristics of forages as influenced by plant environment and agronomic factors. Animal Feed Science Technology. 59: 37-49.
• Cebeci H (2017). Değişik fosforlu gübre dozlarının bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) Çeşitlerinde tohum verimi ve verim öğelerine etkisi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Doktora Tezi), Ankara, 88 s.
• Ekiz H (1983) Türkiye’de yetiştirilen bazı burçak (Vicia ervilia L. Willd) çeşitlerinin önemli morfolojik, biyolojik ve tarımsal karakterleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Ankara, 67 s.
• Elçi S, Açıkgöz E (1993). Baklagil ve buğdaygil yem bitkileri tanıtma kılavuzu. TİGEM, Avşaroğlu Matbaası, Ankara.
• Erdoğdu İ, Sever AL, Atalay AK (2016). Eskişehir koşullarında Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) hat ve çeşitlerinde yem ve tohum verimleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-2):230-234.
• Fırıncıoğlu HK, Ünal S, Doğruyol L (2011). Phenotypic variation of Vicia pannonica Crantz (var. pannonica and var purpurascens) in central Turkey. Journal of Central Europen Agriculture, 12(1): 82-91.
• Gençkan S (1983). Yem bitkileri tarımı. Ege Üniversitesi Zir. Fak. Yay., No: 467, İzmir, s:206-207.
• Gökkuş A, Bakoğlu A, Koç A (1996). Bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinin Erzurum sulu şartlarına adaptasyonu üzerine bir çalışma. Türkiye 3. Çayır Mera ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, 675-678.
• Güzeloğulları E, Albayrak S (2016). Isparta ekolojik koşullarında farklı ekim ve hasat zamanlarının bazı fiğ (Vicia spp.) türlerinin ot verim ve kalitesi üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Arş. Enst. Derg., 25(2):158-165.
• Hashalıcı S, Uzun S, Özaktan H, Kaplan M (2017). Kayseri kıraç koşullarında yetiştirilen bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(2): 113-123.
• Kacar B, İnal A (2008). Bitki analizleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Kır H, Karadağ Y, Yavuz T (2018). The factors affecting yield and quality of Hungarian vetch+cereal mixtures in arid environmental conditions. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12A): 9049-9059.
• Koç A, Gökkuş A (1996) Annual variation of above ground biomass, vegetation height and crude protein yield on the natural rangelands of Erzurum. Tr. J. Agric. and Forest, 20, 305-308.
• Koç YE (2020). Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin genotip-çevre ilişkilerinin belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir, 75 s.
• Mutlu Z (2012). Bazı kışlık fiğ türlerinde biçim zamanının ot verimine etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Ankara, s. 60.
• Nizam İ, Çubuk MG, Moralar E (2011). Genotype x environment interaction and stability analysis of some Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) genotypes. African Journal of Agricultural Research Vol. 6(28):6119-6125.
• Orak A (2000). Genotypic and phenotypic variability and heritability in hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz) lines. Acta Agronomica Hungarica, 48(3), pp. 289-293.
• Orak HH (2019). Investigation of total phenolic contents and antioxidant potentials of some vetch genotypes (Vicia sp.) grown in Turkey. Fresenius Environmental Bulletin. 28(12):9526-9531.
• Sayar MS, Karahan H, Han Y, Tekdal S, Başbağ M (2012). Kızıltepe ekolojik koşullarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin ot verimi, ot verimini etkileyen özellikler ile özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2):126-130.
• Sürmeli M, Gül I, Yılmaz Y (2002) Diyarbakır ekolojik şartlarında yem bezelyesi hatlarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enst. Md. Gelişme Raporları, Diyarbakır.
• Tenekecier HS, Orak A, Tekeli AS, Gültekin B (2020) Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinde farklı biçim zamanlarının ot verimi ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4): 833–847.
• Turna Ç, Ertuş MM (2017). Bazı fiğ çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının ot verimine etkisi. 3. Uluslararası Tarım ve Çevre Kong., Bildiriler Kitabı, Antalya, s. 132-138.
• Uzun A, Bilgili U, Sincik M, Açıkgöz E (2004) Effects of seeding rates on yield and yield components of Hungarian Vetch (Vicia pannonica Crantz). Turk J Agric For 28(2004) 179-182.